F ee à du: babes Le ae made rte Are ap, ETUI pu LA CTLET tn , re ET ut HONTE he EMSSTRE ü F HR ! RAC LUE ARTS "e re RASE ne TE fn g CRROCE) CEMARONTENENT 44 bo ere en qu vu h/ AU (4 ñ

“eut ar

mp votre

ROIS

DIE des à To Le ss me

ho eu

nirarr

# ; 1 à nes La w ke UE) Bee CRAN pire Hoi mie . et Mets DHEA L b LE , +

RARE ue RUE à GR PRE A ee RE ne ce

Y + eus À RATE Lu , . Fe RE L X eo : ï Wa /a bd (CCE : |

Lin Ein es L'on HERO k

| ù | ï LA, fl PA À, FOX Va È ! DRE 2 À t the à tel ROSOTE RES GE LR EL ee Da =. We Hbc ru

à LR EC LG

L COOPr HALO qe AR l fe os: Fu LUI ‘4 FOI *

à pal pl pa

QyU 1, OU LU CAE (in MARS m U “r4 #4 he 14 sn Le RE LS tant vite ' Q(0 HEC eh wat LOL up Qu EAU y a ju : nan W Mia ue He

Li | se Ÿ te AU LE ie Re jo ÉrEL'ECOEL As HER re at

RE MAR ;

j k mn - rs han CRC w n 1 ; au J É

" VU, COTAU brel Mu ne 1 Se es ») ROCEPOUrO # l H9h Let A".

dés ait . tu De . suit . je pr

NO

OA M tr

x LAHANMA Ha He fl ui “A! x ONU ù Lu L il sat (4 : qe \ 4 feu ar cuve RTIEN 1% n Vhu (4,1 a 11

HOUS

M Ua EI tx OI ALES D M ES EUUY

CRI

I u LAN Û QUI 14 4

HAT EMA MARMANUN ii MTS

" MERE UT NE 4 A MALTE a MEET ARNO MAUR , | de J nr HAUVUNNAN HR A HN x use M HE L'UDMENCHCE ut CUPEMNUS HÉPNUPOEU CA ONE UM RENE , ECC

d ( PRIT EE LUC y VRTUE , MH #f) ME on L # aa HS

à DMPAUUR oh

dll 14 0 TU FAN

4

!

{! ht tri

Se EE mt ! Han nf

ee

L on { sis d ÉTLLE UE qe L

# ( lu RTE n

D TAC NON CAE

OU ND CROP OOCCE VER n QC NAME CCC EN ATPORCL

Ml

ACTION NIET 4 HW larh CNE n Abri UNNEN ROUEN" \ OPA " NE

* LUHINE DOC ONCE CAO] OCT: x!

mA HN }

DA

CU ' # FIM} vent ve HU Fo HULOR Me AR AE sd

REUHMNCARE NE

NNUEAOHE )

MARNE sh pc a IQ el

ConC } ANR

1 UC

AN AL 1? 1 (Co EN

EC COCO ICE EEE j RACE Ar

WU

Or 1) Ha M MERU Ju rate CRAN MONET

k r \ Fond PONT 4 " V

ne Pre SU NT RERARIE je QE SOU ENERNS CET 4 ra

sf M TE moe % )

Hupha

CEE + k AT 2e nant k Nuls Cr fs 1 SE A4 Û [ RE et GREC LE nn 4H:

CDN e hPa hAur co

QUr ÿ CCE UTUOr sn ; ! ÿ HUGU nt EE (Ua! SARA fi,

f YU £ De t A tn tt es tint, AE A Se nr EN El rm fee Qi COX) id ne

C0 s h C ù à CRCONTE ue i : tn ou? + f mes Wa rn DONOIAR OU Pen it À COCHER 1 QU de Nan MUST À 7 k Mare u de dl ras

fe Here His A SAR EE CT en nt a pass RTE Cp Ar : pee COLA et ñ. pt ES an et y LAN fe “er Letee Ho APP M ARC 4 CERN

nai ratée dy en ° #00, ORNE TEE PET

AU f L À qe CORRE COLLE fe d RS ÉTÉ s re An NA AE AN EP Ci 2 î Al

; 20 0 a

RTS en Tel cle nets s ue PAL

77 DEC

b # COCA PE nDNe Ut Mot ah yat

À +

# r d brest CH x sont QU, Ly CELIO Lol 5 ti DCE f. L Hate PTE GROUP OCEC TEE , med an : LT LEE | Ve Or Dnprnp ei petites # ct # a QUES CRETE Qi \ 4 L sh h ; “e va. oi 1 4 Qi æ CUT ni Apr 14 de 0 * cu png pie LE « del 4 le 2

eURrIAAN D

als nan CLP AOC RROCUOT

OCTO TEE GC CAO

É£ L Er pen LL COUIN LAS . CLONE voie an DE oi LE 4 ere Der (4 Here LUN ] FFrutetale

CE ON SE CAE SE De es Die RNA Var LD | ON de) | Lan : «ee

a" sAg: = CSSS si, m Be

él LRARRARAT AAA AS RAR RAA 22 Crenmnantenenes

A = A e8e en Pa ee ae" a TRES mods | lon. Le. à * mm = RE Ve D AU mn D ARÉ

AN 8 Ÿ. | le st e. pars ar ex 1 p | oi” j

ri | A ART Ta La re A APR RIT

PA | \ A} EN à: le AR meme RC n°7 LE AL rs à, 1

: NNN ET PE PR PDPRER à à VA an ep = ones 6 Aa

um 4 ANazreecee nel XX SPP NAUS AT 20 AAnPPRRRrRPe

| ere ps nr AA, HR ER ln. = = =. LL TS ER à ape © Lee # nn

= op à É Rte CE Ro 147

APN * Pazss2a 257 QE e. joies cavrer er à ee ©“ Y A NPA 8 A

LR . y Ps à , > Se ie à TE PPS Es D le

V ARAÂ AS ACCES AN | ARRET a Î (28 » mA nv” pas Ne à D ABaaar Y

æ, AR a EE PRES Re A 8 : =? AAA AAARAR ESA ser A 8

Aaar 2PE-7r 2 ep. a pa À é

ee Be = AA eee A | NA 22 SR N 2RReR 2 Re. AT" LA aR CREIRE Val à 2 LL me apr RAA a À a” FAN

ererT | RAA CPE À (Al anAane * A LEE *

AN N = Aa aRT : R A2 à = PR Ca é A Fe. rrÊ À

are x

w ) À Fe pa \ 3 = = à P à à pm | Ye % a À . ; eg reennpal” < A EnTe nee Oeeeqr en QT Lin " Fe “pee rAeetee IE RRIRR ES FAR AAA ones «at de 2 ze 5 ; ES « = ANT a SRARARAR ARR AGARAAËCR. AIS CE PA , mp.

à En à Em JE à. Mr. Lo NS e UN L % 2 Pa & eBPanserazz2re 2 sp reren se SR RAR RAS SN? 277: CDR LP, SUR te DR Pl 2e = 2 22: E2”" 22 T2A2Zz —_ PR NET IS ». ei

AAA De La Al Arr Rae aneane nat UE LL AL pan TERRES LU CCC 2LÈ2E à p > = 2F - FRRARRARA RE AAA AM, A Ag. FA = Fès Aa Se | N A DA AR NAN AS CR PS si PNR Ù At AQARA AP Bag" = e à a PP Ra .n 2, = A = { R A2 PS LA [NES 2" AA A A à Le PS Ne mn AN x EN . PNY SG = MINS NAN : ANR EREE e PA NENP à à rARA AA 2 = 0 AQAA RARES CT | à >, : 2 = Pa | x mA, | ST en | é SAR IAA RNA, = Pn ms. DS | =" AATPTER Jen EVN \ et m2" —- æ PT | & 2 Le h « à « Analela den an à LRrR 2 ap A À ù N 2 a. A IN EX A ET | Az» A . ( \a A Æ h —< 1 TS Tan MBA à ere: D'AP2 a PRES AR NOUS PSIEN # D A, Re = = ARE PA - AA à x. n n o SARA | L le ARRET VIN Ve Ya Cle

| fi je FRFRRA | ME

\ LR ANREÈ DE mar rnR

AA PIC AS NSP rar PL AR NA AANAPINR 2 à er LT le 4 YF n'a AVAYR EN SR YA ASP ARRRPT mt de = LA ! RAA SO CUS F AR Ù 2. race at = bre an PAS

\APPAnRrR Re nr rca 4 nm. nr rene An AA Aet PRARPPRARRA

LE ADN

AP = sessees in Fe ae) és are Ê [2 let NL 0 [ À + RES A a e. + EL Lee Lane a ae CUNVES Pre PA (ar: PA ee anmarr 2 CN ARANT = CT BR N\ R = 2 Am mal = FAR 2 7 ae 28 srvrerser PA, aa ne À © EF AA F A IN 2 À RAR À A AA 2 0 RAR ANR AMPER e ce 1 222222 an JS Anpanr ra Rem el he pp ne en RRR A mn ARR RAA Ne Ééaaar rs - DPPE-rE pre SR à 0 PMR EN p A , À A &. PE RARES SR ReRRAN ALES NS RNA 2RE S 22e 2

n = , a Le

> Ne r AO mir PACE NOT Anar ENS F e et || | AARAP TEE Tr a A # - a È & p e 2er AY, ( ARCS CPS à N es As. ‘AIA Aa, de re =} &

= 2 à A 7 ee am T, m

n = M à DRE al], rer 1Q/" RAA AAA AAA AA SA A = = SAT CYN LES a ana

VA AAA Dre ARR ARTS 2223 AAA = = 27 = ma D hronarh \A ne: pa RAù CPR IT Ga'A À 0 ppene “ii D SAS RE EE EEE Et: AV RES A = 2 0 de (Si fe aa ba CN AB à» À

=: ‘a EE 4! d à à + UN Lo. ANA pp un”. Len |” 9 + FT Va VD En E AT YA A, 2/2 P & | Pen us Len

+ se AL ? Leden Le 7 PL Lee - lale , AAA AG22RA NRTÉEEE POLE PET Le an : RARE. LL TRS à , TVA | HS Li

2 af taane re, =

ARR à

AL EEE ARS | A 7 nan Pre ele oo) AE ES RARES AAAAAAARARAN IQ ARE d NF, =

= ARRET R RRARAARARRRMARRE AA A- A SERA AA AREA

MAT RERAETE NES es SR RRARR

\ | x À 'e\ = AnA APRES R AAA SA AAA AR AA AR S AA AT AAA | mn TR-A à m AT Y2 CAP F4 0 Ag” . ARR AR VA TRE 2 PET = # Linie 2 AAA 227 x ( ARR x n co 8.7 AAA a (4 na añea/ LrT I | ANA NN ASARANARA RES FT

D D'7 + dr 0 Rob TE Lg NÉE | . £ LT . ï u £ p —. > L n y î r: « 44, }

QE TA 2 De PTE

:

D *

NOUVELLES ARCHIVES

DU MUSEUM

. D'HISTOIRE NATURELLE

QUATRIÈME SÉRIE

« + & ; : 4 en & à 5 dns : ï \ LT _ : , 2 \ . : ee : 1 Ce j 5 à ; Fr « î s ; Ÿ: à & À Ée = a h à à = : ; ' me UE 1 e rt = . 3 p _ 4 ï k à F0 d Ë re = = < 6 EN

RIMERIE

de 1e. ue 4746-99 —- CORBEIL. IMP

#0

QUE

NOUVELLES ARCHIVES

2 LA : ; DU MUSEUM k : D'HISTOIRE NATURELLE

PAR MM. LES PROFESSEURS-ADMINISTRATEURS

DE CET ÉTABLISSEMENT

QUATRIÈME SÉRIE

TOME PREMIER É 292895 \ = mn Le Vu/ à

PARIS MASSON ET C, ÉDITEURS

120, Boulevard Saint-Germain, en face de l'École de Médecine

1899

NOMS

DE

MM. LES PROFESSEURS-ADMINISTRATEURS

DU

MUSEUM D'HISTOIRE NATURELLE

PAR ORDRE D'ANCIENNETÉ

BIANCHARD EEE ECC PrOICSSEURRONOLA TEE EEE EEE En ee 1862 ROUGERPE Ce ce. Id. EE couv tt ob Done D 1879 APMGAUDRME CE Professeumde PaléOntolo Be EEE EEE RE 1872 BUREAIDE eee nee se Id. de Botanique (Classifications et Familles na-

Lure IE S) RE ER en situe 1874 LÉON. VAILLANT... Id. de Zoologie (Reptiles et Poissons)............ 1875 ALP. MILNE-Enwaros.. Id. de Zoologie (Mammifères et Oiseaux})........ 1876 RÉMBIÉRRIER SAR Id. de Zoologie (Mollusques et Zoophytes)....... 1876 P. VAN TIEGHEM....... Id. d’Anatomie et de Physiologie végétales...... 1879 DRHÉRAINE-e -ee Id. de Physiologie végétale appliquée à l'Agricul-

RES 2 On 0 Une one eee 1580 CORNUEEEER CAEN EE CE Id. He CHERE SR RE EE ee 1884 GHADVENUER EEE EC CE Id. TeRPAlbOIOS IE COMPATÉE EEE 1886 ARNAUD Tee centenle ee Id. de Chimie appliquée aux corps organiques... 1890 HÉMBECOUERELEERE EEE Id. de Physique appliquée à l'Histoire naturelle... 1892 STANISLAS MEUNIER..... Id. DEGÉDIO MEN EEE Me nee . 4892 HAMeReeen een Id. APANÉNEOPOIOS EE EEE EEE RCE CC 1892 EAGCROIER CEE EEE ES Id. TEMMINÉTAIOLIE ee ere ce. 1893 GRÉHANT PE re Id. JeRPNSIOIO NES ÉNÉNALE PETER EE EEE TEE 1893 RIDHO DE ceci er Id. dANnaAlOMIeNCOMPATÉ EEE ee 1894 BOUVIERS ceci Id. de Zoologie (Insectes et Crustacés)........... 1895

MAQUENNE. ........ Se Id. HS PNACHE TÉLÉMIE SEM on econ déresc 1898

=. = Ï ci 1} g LL = F _ . » 2 f X 7 \ à 1 Ÿ ñ s : ñ & à [2 1 = 1 re Fm r îh i à & à Ï F; 1=7 \ = 1 ï . rs He F N Qu + ñ De } Es AM 1 1 (a , L, r ï : SLA | AE ' ; 2 L'aT ven { + à L Yÿ n' p, 2 HE LA" ù À : 43

= NOUVEL LES ARCHIVES

JU MUSEUM |

D'HISTOIRE NATURELLE

PAR MM. LES PROFESSEURS-ADMINISTRATEURS

DE CET ÉTABLISSEMENT

QUATRIÈME SÉRIE

Ve TOME PREMIER FRET eee | PREMIER FASCICULE | UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. ARDÈES GOHORY | (1571-1516) F. par M. E.-T. Hauy 1 LICHENES EXTRA-EUROPÆI par M. l'abbé Hue (Feuilles-1 à 17. Planches III à VI). à x À €] L 4e cri [HE WU7E Bd D + PARIS je

x =. [«æ | —+ = (ee | mm co D> 1]

MASSON ET C', ÉDITEUR

LIBRALRES DE LACADÉMIE DE MÉDEC 2q SR

; 33 4 120, BOULEVARD SAINT-GERMAIN STE ONAL [RCE

or t s \ . us TRS > re AAERE "1 Ve à 0 TR EE 2 A L re ei, En ? LS Mory de Li VAL 2%, LE 2" à +106 È Lo L] 14 Re" t: '

NOUVELLES

ARCHIVES DU MUSEUM

QUATRIÈME SÉRIE

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE

JACQUES GOHORY

ET LE

LYCIUM PHILOSOPHAL DE SAINT-MARCEAU-LÉS-PARIS (1571-1576) PAR

M. E.-T. HAMY

MEMBRE DE L'INSTITUT

PROFESSEUR AU MUSÉUM D'HISTOIRE NATURELLE

L'histoire du Muséum de P.-A. Cap, placée par Curmer en tête du luxueux ouvrage consacré à cet établissement par le célèbre éditeur, débute à peu près de la manière suivante :

« Vers 1572, dit l’auteur de cette compilation, un prieur de Marcilly, Jacques Gohorry, possédait, dans le faubourg Saint-Marcel, un jardin dont l'emplacement est précisément celui du labyrinthe du Muséum. C’est que Botal (Léon Pofalli), Honorat Chatelain, Jean Chapelier se

NouvELLES ARCHIVES DU MusÉUM, série. I. 1

2 E.-T. HAMY.

réunissaient et tenaient des conférences auxquelles assistaient Jean Fernel, A. Paré, Ribit de la Rivière et plusieurs autres savants (1). » Et une gravure sur bois, d’après un dessin de M. Bocourt, montre quatre graves personnages, parmi lesquels on reconnaît Ambroise Paré, causant dans un bosquet que domine une butte surmontée d’un moulin à vent. « À côté du jardin de Gohorry, continue Cap, était celui de La Brosse, mathématicien du roi (peut-être parent de Guy de La Brosse), garni de plantes rares et exquises. » Dans un laboratoire voisin, on se livrait à des opérations de chimie. C’est qu’au retour des voyages de Belon on répéta les expériences sur l’art de faire éclore des poulets dans des étuves. Duchesne (Quercelan) et Théodore de Mayerne devinrent un peu plus tard les oracles de ces assemblées, préludes de celles qui eurent lieu chez Geoffroy, chez Montmort, chez Justel, chez Bourdelot, et qui furent le berceau de l’Académie des Sciences. Il est très probable que c’est que dut éclore la première pensée de la fondation d’un jardin analogue à ceux de la Faculté de médecine de Montpellier et de la Maison de la charité chrétienne, etc. » Et l’auteur poursuit, sans prendre la peine de donner à l’appui de ses assertions le moindre document positif. Il a d’ailleurs simplement copié, ou peu s’en faut, une page de l’As- toire de la Chimie d'Hœfer qui, lui-même, était allé puiser la plus grande partie de ces renseignements étranges dans un mauvais livre de Gobet sur les ‘anciens minéralogistes de France, publié dans la seconde moitié du xvm° siècle (2). C’est à ce dernier qu’appartient la découverte du jardin de Gohory « dans le lieu est actuellement le labyrinthe du Jardin du Roy ». C’est lui qui a groupé dans des conférences tenues, dit-il, en 1572, Jean Chapelain (3) et Honoré Castellan, morts, l’un et l’autre, au siège de Saint- Jean-d’Angély, en 1569. C’est lui encore qui a placé, de sa propre auto- rité, «à côté du jardin de Gohory », celui du sieur de la Brosse, dont il n’est pas éloigné de faire un ancêtre du fondateur du Jardin du Roi; lui, enfin,

(1) P.-A. Car. Le Muséum d'Histoire naturelle, etc. Première partie, Histoire. Paris, L. Curmer, 1854, gr. in-8° illustr., p. 3.

(2) F. Hærer, Histoire de la Chimie. Paris, 1843, in 8, t. II, p. 108. Goger, Les Anciens Miné- ralogistes du royaume de France. Paris, 1779, in-89, t. II, p. 699-700.

(3) Et non Chapelier, comme l’écrivent Hœfer et Cap.

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. 3

qui a inventé de toutes pièces les expériences d’incubation imitées de celles dont Belon avait communiqué les procédés à son retour d'Égypte.

Presque toutes les découvertes historiques qui s’étalent complaisamment dans le texte cité plus haut, appartiennent donc à Gobet, et 1l ne reste à l'actif de ses deux copistes que des trouvailles secondaires, celle de Fernel, par exemple, introduit par Hœfer dans les conférences de Gohory qualorze ans après avorr élé enterré à Saint-Jacques de la Boucherie, ou encore celle de Rivière que Cap fait assister à ces mêmes réunions dix-sept ans avant sa naissance |

Gobet, Hæfer et Cap auraient évité toutes ces sottises, s’ils avaient lu avec un peu d'attention l'ouvrage de Gohory de 1572, que le premier seul paraît avoir eu quelques instants entre les mains. Il est question, en effet, dans ce petit ouvrage fort curieux, des choses et des gens dont nos trois auteurs ont fait mention, en défigurant d’une facon si grotesque les unes et les autres (1).

On y voit notamment que Botal, Castellan, Chapelain et Ambroise Paré se sont réunis pour conférer sur la chirurgie de Paracelse, mais que c'est « au logis de Monsieur Botal » que se tint le devis (2), à une date qui n’est point précisée et doit être quelque peu antérieure à 1568 (3), sans que l’on puisse assurer, d’ailleurs, que Gohory fut directement mêlé à la consultation.

On y voit encore que celui-ci avait « naguères acquis » (4) un jardin il acclimatait des espèces nouvelles, mais que ce jardin était « au

(4) Ce petit volume,aujourd'hui rare, a pour titre : Instruction sur l’herbe petum, ditte en France l'herbe de la Royne ou Medicée : Et sur la racine Mechiocan principalement avec quelques autres simples rares et exquis, exemplaire à manier philosophiquement tous autres Vegetaux. Par I. G. P. Envie, d’envie,en vie. À Paris. Par Galiot du Pré, librairie iuré : rüe $. Jaques, à l'enseigne de la Galere d'Or, 1572, in-8°, de 16 ff. et 16 pp. Petum ou plulôt petun est un des noms indigènes du tabac, dont la Cesmographie universelle de Thevet, publiée peu après, allait contribuer à vulgariser la connaissance (t. I, livr. XXI, 927, Paris, 1575, in-f°).

(2) « Feu Castellan, médecin, dit Gohory (op. cit., 9 ro) approuvoit grandement Paracelse en sa chirurgie, au devis qui en fut tenu au logis de M. Botal, son collègue, avec M. Chappelain, pre- mier médecin du Roy : et Le sieur Paré, premier chirurgien, contre les calomnies de plusieurs igno- rans et envieux de Ja réputation d’autruy. Pour la defense duquel i'ay entreprins maintes querelles et disputes contre Gérard Dorn, Vierus et autres Allemans modernes. »

(3) C’est, en effet, en 1568, qu'a paru le volume de Gohory sur Paracelse, dont il sera question plus loin. Gohory était d'ailleurs, ainsi que nous le montrerons, en relations suivies avec Botal (op ARE SE

(4) Je chercherai plus loin à préciser la date de cette acquisition.

LS

E.-T. HAMY.

faux-bourg Sainet-Marceau-lès-Paris » et non, comme l’imprime Gobet, « dans le lieu est actuellement le labyrinthe du Jardin du Roi ».

IL y est question du « sieur de La Brosse, mathématicien du Roy, très docte », et « de son beau jardin garny d’une infinité de simples rares et de fleurs exquises (1) », mais nulle part Gohory ne dit que cet établis- sement, il s’est procuré de la feuille de tabac pour ses expériences, soit 4 coté du sien, ainsi que Gobet se permet de l’affirmer (2).

Les incubations des poulets « couvez l’hyver au grand Roy François à Montrichard (3) » ne sont citées qu’en passant, à propos d’une ques- tion sur l’artifice du feu « pour éclore des œufs d’Austruche, sauf le degré des registres », et rien ne permet de supposer que Gohory en ait renou- velé l’expérience.

Enfin, il n’est question nulle part, et pour cause, ni de Quercetan, dont les premiers essais ne paraïîtront qu’en 1575, ni de Mayerne et de Rivière, qui ne sont pas encore venus au monde (4).

On trouve, en revanche, dans ce livret et dans quelques autres écrits, sortis de la plume féconde de Jacques Gohory, des renseignements extrèmement intéressants sur le Lycium Philosophal que ce savant homme avait fondé vers 1571 et qui, s’il avait eu quelque durée, aurait pu jouer un rôle important dans l’évolution scientifique de notre pays.

Jacques Gohory a été véritablement un précurseur de Guy de la Brosse, et 1l mérite, à ce titre tout au moins, de n’être point tout à fait oublié dans ce Muséum issu directement de la fondation de 1626.

(4) Op. cit., [9 7 ro.

(2) Par contre, Gohory parle de son « bon voisin en ce lieu » le « gentil Choisnyn de Chastelle- raud » qui lui donne des plantes ({ 14 r°), ce qui a paru suffisant à Gobet pour le faire assister à Ja soi-disant conférence de 1572.

(3) Op. cit., £ 9 ro.

(4) Le premier est en 1573, le second a vu le Jour en 1569!

Qt

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE.

Les Gohory sortaient de Toscane, dit d’Hozier (1), et dès 1321 « la qualité de gonfalonier étoit dans cette famille » dont plusieurs rameaux se développèrent dans la Marche de Trévise, puis en France.

C'est de la branche française, fixée en Touraine, que descend Jacques. Né, vers 1520, du mariage de Pierre de Gohory, dit l’aisné, sieur de la Tour, « procureur en la Cour du Parlement, demeurant en la ville de Paris, et de Catherine de Rivières, veuve d’un comte de Torigny (2) ». Il était l’aîné de six enfants (3), et, comme son père, comme deux de ses trois frères, comme ses deux beaux-frères, il a appartenu, une grande partie de sa vie, au monde du Palais (4), mais à diverses reprises (5) il s’est trouvé engagé dans des missions politiques à l'étranger.

(4) «Jacques de Gohory, le premier que nous trouvions sur les frontières de Tours, écrit d’'Hozier (Doss. bleus, 318), coutrolleur des guerres, en 1470, avoit pour frère N. de Gohory, maitre des requestes, dont Pierre de Gohory, sieur de la Tour, épousa Catherine de Rivières, veuve d'un comte de Torigny, et fille de Pierre de Rivières, sieur de Donneuil. Dont Francois de Gohory… Jacques de Gohory, dit le Solitaire, prieur de Marcilly, scavant.…. »

(2) Les Gohory portaient « d'argent à la fasce d’or chargée d’une hure de sanglier de sable, et accompagnée de trois étoiles 4 et 2 » (D’Hozrer, Doss. bleus, 3, 8. Cf. J.-X. CARRÉ DE BassE- ROLLE, Armorial général de la Touraine. Tours, 1866, in-8°, t. I, p. 422).

(3) Nous trouvons leurs noms et qualités, énumérés comme il suit dans un acte de partage du 18 octobre 1558, conservé au Cabinet des Titres (Carrés de d'Hozier, t. 299, fo 327) : « Maistre Jacques Gohory, avocat en laditte Cour du Parlement (c'est notre savant), Marie Gohory, veuve de noble Philbert Couet aussi advocat en laditte Cour et maistre des Requestres de la Royne, Pierre Gohoryle jeune, procureur-enladitte Cour, Denys Gohory aussi avocat en laditte Cour, Francois Gohory, controlleur ordinaire des guerres, Gilles Gérard, avocat en laditte Cour, et Gabrielle Gohory, sa femme, tous enfans dudit maistre Pierre Gohory l’aisné et de feue Catherine Rivière, sa femme ».

Francois Gohory devint secrétaire du Roy, par la résignation de Florimond Robertet (5 avril 1568) ; Pierre de l’Estoile, son ami, annonce son inhumation sous la date du jeudi 19 novem- bre 1592 (Tessereau, Hist. chronol. de la chancellerie de France. Paris, 1710, in-f., t. I, p. 149-244), P. DE L’Esroice, V, 38, 192).

Je ne sais si c’est de Francois, de Denys ou de Pierre que sont issus Gohory « conseiller au Châtelet quartenier », mentionné par Fèlibien, à la date du 16 août 1641 (t. V, p. 515) ; François Gohory, qui résigne le 16 mars 1622 son office d’huissier en la Grande Chancellerie et Conseil du roy (TessereAU, t. I, p. 336); enfin Jacques Gohory, qui a exécuté à titre de connétable d'Anjou el commis au greffe civil du présidial, un armorial conservé à la Bibliothèque d'Angers (n° 1199), pour François Lanier, lieutenant général de la sénéchaussée, chargé de la convocation de l’arrière-ban, en 1608 (Cabinet Toussaint-Grille).

(4) On voit que c'est bien à tort que Bréquigny, dans un travail analysé plus loin, a contesté à Jacques Gohorry ce titre d'avocat au Parlement de Paris, qui lui est officiellement attribué à plu- sieurs reprises.

(5) Je mentionnerai notamment un fragment de la dédicace du XIX: livre d’Amadis de Gaule, à

6 PDP MEPANNINE

Une première fois, c'est en Flandre qu'il séjourne ; il est proba- blement attaché à l'un ou l’autre des négociateurs envoyés par François [°° à Charles-Quint. Plus tard, c’est en Angleterre qu’on l’en- verra (1), sous Odet de Selve (1546-1549) ; enfin, il accompagnera à Rome le même ambassadeur qui a remplacé Louis Saint-Gellais de Lensac auprès du Saint-Siège, en novembre 1554 (2).

Ces fonctions ont toujours été à charge au titulaire : il se plaint quelque part que la Cour l'ait #ransporté malheureusement de ses études contre son génie (3). Une autre fois, il déplore la forfune de sa naissance qui « l’a rangé dans une maison de laquelle les chefs s’employent » aux affaires du Royaume « selon leur qualité et cognoissance plus grande (4) ».

Les grands qui ont utilisé ses talents lui ont montré « une ingratitude extrème, abominable à Dieu et aux hommes, leur ayant servy de sa communication en leurs œuvres, etila congnu Jusques à huy un tel mal- heur.. en la cour » tant parce qu'il ne peut y «aller exercer l’importunité requise en personne, que pour l’envie et calomnie de certains courtisans

la princesse de Clèves, duchesse de Nevers, il a dit ceci : « J'ay occasion spéciale de vous dédier ce labeur pour la famille d’où ie suis, qui de lons temps a eu le maniement de vos affaires en ius- tice, et moy mesme ayant esté du Conseil de madame la marquise de Monferrat, ayeule de mon- sieur le Duc vostre mary... »

(1) Il raconte au commencement de son Devis sur la Vigne, paru au début de 1550, comment il s’est « de nouveau retiré des vagues et flotz de la Cour » au logis paternel, « comme à port de salut ». Mais « aussitost, ajoute-t-il, tombav malade... les mauvaises humeurs, avant combattues par mouvement continuel, venant à prendre force par le repos ».

(2) Au début d’une épître adressée à ce personnage, et imprimée, en 1568, à la fin du livre sur Paracelse, dont il sera question plus loin (Lodoico Sangelasio Lensaci Domino, equito torquato, Senatori Sacri Consilii, Augusti Cubiculi Præfecto, Duci C. Virorum Aulicorum, I. G.P. (Jacobus Gohory Parisiensis) salutem), on lit ce curieux passage : « Miraberis forlasse, Eques prestan- tissime, quum me comitem lesgationis Romæ videris, rerum regiarum negotiationi non tecum (sinistro meo fato) sed cum successore tuo operam navantem, quid in causa fuerit, quod ab eo tempore me domi privatim in otio literarum continuerim. Tu vero animadvertas velim, quam personuam sæpe nobis necessitas aut casus imponat, quamve nostra voluntate ipsi geramus. Nam ego qui natura ad rerum contemplationem, propensus eram, parentum iussu aut consilio ad procerum comitatum impulsus fui. À quo quum animum meum nimis abhorrere sentirem, non tam inconstantiæ opinionem veritus sum, quin genio potius meo mihi inserviendum existimarem ».

M. Lefebvre Pontalis a très nettement établi, en s'appuyant sur des pièces officielles, la date de l’entrée en fonctions d'Olet de Selves, à Rome, qu'il fixe aux premiers jours de novembre 1554. Cette ambassade a duré jusqu’en février 1556 (Cf. Invent. analytiq. des Archives des Affaires étrangères, Correspondance politique d'Odet de Selves, ambassadeur de France, en Angleterre. Paris, 1888, Introduction, p. 19-20).

(3) Livre de la Fontaine périlleuse, elc. Paris, 1572, in-8°, fo 34 vo. Voy. plus loin, p. 14.

(4) Voir l'épitre dédicatoire qui est en tête de la traduction manuscrite de Tite-Live, datée du 6 octobre 1544, citée plus loin, p. 7.

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. : q

de la vacation des lettres » que tous ses labeurs y demeurent infructueux.

Ayant ainsi premièrement « gousté en Jeunesse par institution de voie forcée les Cours tant des princes que de Justice », aussitôt qu'il a pu il s’est rangé « de son gré à la contemplation de Nature pour negotier avec elle seule hors des troubles, vices et confusions du monde » et « tant de la céleste que de la terrestre » tirer « de beaux secrets à grand travail et dépense pour l’usage de l’homme » (1).

Jacques Gohory est cependant demeuré titulaire de sa charge d’avo- cat en la Cour du Parlement jusqu’à sa mort, mais les trente-deux der- nières années de sa carrière ont été avant tout consacrées aux belles- lettres et aux sciences. Traducteur laborieux, il a mis en français toute une suite d'ouvrages fort variés, tirés du latin, de l'italien, de l'espagnol. On lui doit aussi un certain nombre d’écrits plus personnels, dont quelques-uns intéressent très directement l’histoire des sciences médi- cales et naturelles ; enfin il est auteur de rédactions historiques et de quelques pièces de vers français et latins.

Son premier ouvrage est une traduction (2), datée de 1544, du livre I des Histoires de Tite-Live, « premier essay, ainsi qu'il le remarque dans sa dédicace, « tel que son jeune esperit a sçeu fournir (3) ».

(1) Instruction sur l’herbe potum ditte en France l'herbe de la Royne ou Médicée. Paris, 1572, Introduction, fs 1 et 5.

(2) La bibliothèque de l’Institut possède, sous le 239 (F,. Bourow, Catalogue des Manuscrits de la bibliothèque de l'Institut. Paris, 1890, in-8°, p. 22), un élégant manuscrit de cet ouvrage qui paraît être l'original même présenté par l’auteur, le 6 octobre 1544, à un prince dont le nom fait défaut, le litre et le premier feuillet ayant été jadis arrachés. Une miniature qui suit la dédicace a la prétention de représenter « l’Escritteau qui se trouve au Grand Palais de Padoue sous la statue de Tite-Live ». On remarquera que cet escrilteau est non pas en latin, mais en français!

(3) Ce texte, augmenté de celui du livre Il des mêmes histoires, a été imprimé un peu plus tard à Lyon. C’est tout ce qui a paru de cette traduction dont Nicolas d’'Herberay, sieur des Essarts, le fameux interprète de l’Amadis, réclamait encore l’achèvement en 1571 :

Puisque tu as le bruit entre les sages D’avoir escrit en Francois proprement, Autant ou plus qu'autre ait fait de noz aages Je te suppli, pour ton avancement, Cher Gohory, et le contentement

Des clairs esprits, paracheve cest œuvre Par qui du tout Tite Live on descœuvre, Et si le ciel te permet de tant vivre, Passe plus oultre, escry soir et matin, Et fay en toy Tite Live revivre,

Aulant Fräcois comme il est bon Latin.

8 ESA EPASMOYE

L'histoire de la Terre-Neuve du Peru en l'Inde Occidentale, tirée de l'italien, est de l’année suivante, 1545 (1). Ce petit volume de cent pages, qu'accompagne une carte fort curieuse de Nicolas Denysot (2), n’est autre que la relation de Xérès publiée en espagnol, à Séville, une dizaine d'années plus tôt (3). « Entre tous les livres de plaisir spirituel et honneste » Gohory n’en trouve point « de plus récréative contemplation que ceux qui traitent les histoires des terres neuves et les conquestes des pays lointains et étrangers ». C’est ce qui l’a guidé dans le choix de cette traduction.

Il saisit, avec empressement, dans la courte préface qui précède le texte de Xérès, l’occasion de bien marquer ce dédain des richesses qui sera l’un de ses traits les plus accentués. Avec quel éloquent mépris il parle de « cest or auquel chacun tend, chacun vise, pour lequel nuyt et iour ce miserable monde vit en continuelle fieure et tourment de corps et d'âme ! »(4)

On trouve ainsi, de place en place, en parcourant les livres de Gohory, de rares indications sur ses idées et sur son caractère. C’est à peu près tout ce qu'il est possible de savoir d’un homme dont la vie s'écoule, depuis son retour de Rome (1556), laborieuse et cachée.

La biographie de notre personnage n'est, en effet, pendant de longues années, qu’une énumération de ses nombreux travaux. Il a donné, en 1550, un petit traité De usu et mysteriis notarum, dédié à un magistrat

L

d'Évreux, Gabriel Le Veneur, qu’il nomme son Mécène (5). On trouve

(1) L'histoire de la Terre-Neuve du Perû en l'Inde Occidentale, qui est la principale mine d’or du monde, naguère descouverte et conquise et nommée la Nouvelle-Castille. Traduite d'Italien en Francoys. On les vend à Paris au Palais, en la galerie par on va à la Chancellerie, à la bou- tique de Vincent Sertenas, 1545. Avec privilège, 1 vol. in-8°, non paginé, de 100 pp.

(2) On trouvera un intéressant commentaire de cette carte, par M. Gabriel Marcel, dans la Revue de Géographie de septembre 1894. La pièce est signée Conte d’Alsinoys, anagramme de Nicolas Denysot (Cf. G. Marce, Le Conte d’Alsinoys, géographe. Rev. de Géogr., t. XXXV, p. 193-198, 1894).

(3) CF. Georce A. Dorsey, A Bibliography of the Anthropology of Peru (Field Columbian Museum, Anthropol. ser. vol. II, 2), Chicago, 1898, pp. 203-204, 1547. C'est par erreur que l'auteur attribue à ce volume la date de 1547.

(4) Op. cit. Préface. « Si le chemin semble long, ajoute-t-il, il est seur..……. Mais ceux qui {ant plaindront leurs pas qu'ils se contentent d’en sentir l’odeur par escrit, ils n’en recevront les profils qu’en son et en painture. »

(3) Je mentionne, au courant de la plume, un personnage qu’il qualifie de Ferrarius familiaris meus, qui n’est autre que le célèbre juriconsulte Arnaud du Ferrier, alors conseil'er au Parlement de Paris, et plus tard ambassadeur de France près le Concile de Trente, puis à Venise.

UN PRÉCGURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. 9

dans ce volume un peu étrange certains aperçus originaux et prime- sautiers (1).

Il a encore composé la même année un Devis sur la vigne, vins et ven- danges, sorte de dialogue entre deux de ses amis, Perdix, sieur de la Barre, et le jurisconsulte Plancius. La scène se passe à Issy, dans un domaine dont Gohory héritera en partie de sa mère quelques années plus tard; «lieu plaisant... ceint de grands fossez d’eau vive, portans basteaux, pleins de poissons divers qui vous donnent l’esbat de la pesche » et « grand jardinage bien semé et planté, cloz à l’entour de bonne muraille, avecque la commodité de la ville si prochaine » (2).

L'éloge de la vigne et de celle en particulier « à l’entour de Paris », occupe la meilleure place de ce petit livre bachique, d’une tournure toute particulière, bien différent des autres ouvrages de l’auteur, qui montre ici un entrain, une souplesse, qu'il ne retrouvera plus ailleurs (3).

Pour la première fois, apparaît bien en vue au milieu du titre de lou- vrage la singulière devise : £nvre, d'envie, en vie, que Gohory dit quelque part avoir emprunté à Thémistocle, et qui désormais caractérisera tous ses volumes (4).

Le Devis est signé, en outre, du pseudonyme 077. de Suave ! Orlang ou Arlang est un des personnages de l’Amadis de Gaule. Suave est le nom du précepteur de Sylves de la Selve, autre héros du célèbre roman, dont Gohory a dès lors entrepris la traduction partielle qui va lui prendre de longues veilles. Cette composition, qui forme le dernier

(1) Tac. Gohorii de Usu et Mysteriis Notarum Liber. In quo vetusta literarum et numerorum ac divinorum ex Sibylla nominum ratio explicatur. Parisiis. Cum Privilegio. Væneunt in Palalio regio, qua ad Cancellariam itur, atque ad D. Hilarii in ædibus Albreteis apud Vincentium Sertenas, 1550, in-8°,

(2) Devis sur la vigne, vin et vendanges d’Orl. de Suave, auquel la façon anciéne du Plât, Labour et garde est descouverte et réduitte au présent Vsage. Envie, d'envie, en vie. Avec Privilège. On le vend au Palais, en la gallerie près la Chancellerie, en la boutique de Vincent Sartenas, et au mont Sainct Hylaire, à l'hostel d’Albret, 1550, in-8° non paginé de 96 pp.

(3) Le discours de l’auteur à fous bons beuueurs, qui termine le Devis, est notamment d’une allure toute rabelaisienne : « Va donq, devis joyeux et hardy comme l'espee, saluer les compagnons vieux buueurs illustres, etc. »

(4) C'est à la fin du Machiavel de 1571 qu'on trouve, dans un avertissement aux lecteurs, ce pas- sage (p. 178) : « Quant aux envieux, ils ne me font guères de paour en cecy, d'autant que ma conscience me iuge, que ie n’ay vertu en moi qui les mérite, ne digne d’estre en vue qui les irrite, au contraire ie le désirerois volontiers à l'exemple de Themistocles, dont ie porte la devise : Envie, d'envie, en vie ».

NOUVELLES ARCHIVES DU Muséum, 4€ série. I. 2

10 ET HAMYe

des grands cycles romanesques du moyen âge, a pris naissance dans l'Espagne centrale vers la seconde moitié du xv° siècle : son principal auteur est Garcia Ordoñez de Montalvo, regidor de Medina del Campo, qui en a composé les meilleurs livres vers 1465. C'est, ainsi que l’observe fort justement M. Eugène Baret (1), l’image expressive de toute une époque, le tableau fortement coloré des goûts, des sentiments, des tendances, de l’imagination d’un grand peuple : l'esprit chevaleresque se manifeste dans tout son éclat presque à chaque page, et l’on comprend facilement qu'un pareil ouvrage, agréablement traduit, ait rencontré à la cour des Valois un accueil presque enthousiaste.

L’Amadis de Nicolas d'Herberay des Essarts (1540-1552) comprenait tout le meilleur de l’œuvre de Montalvo, et les éditions se succédèrent rapidement jusqu'en 1577. Mais ces récits avaient des suiles, que les éditeurs d'Herberay avaient vainement recherchées « par l’espace de plus de X ans tant en leur pays naturel d’Espagne qu’en la Flandre ».

Un exemplaire des livres X, XI et XIII tomba un jour aux mains de Gohory, de « celles d’une damoiselle de la feue Royne Aliénor (2) », et les libraires de presser le diplomate en congé de leur donner deux volumes à joindre à ceux de des Essarts ! Le dixième livre qu’il traduit pour Vincent Sertenas paraît en 1553, le onzième suit de près (1554); l’un est venu au jour sous les auspices de « madame Marguerite de France, sœurunique du tres chrestien Roy Henry deuxiesme de ce nom, duchesse de Berry », l’autre a été dédié à « très illustre dame Diane de Poitiers, duchesse de Valentinois ».

Quoique inférieurs à tous égards à ceux qui les avaient précédés, ces deux romans ont néanmoins un succès considérable, et de même que du Bellay avait rimé en l'honneur de des Essarts, Claude Colet offre des vers à Jacques Gohory (3).

(1) Eug. Barer, De l’Amadis de Gaule et de son influence sur les mœurs et la liltérature au xvi®

et au xvrre siècle, avec une notice bibliographique. Paris, Durand, 1853, 1 vol. in-8°. (2) Éléonore d'Autriche, sœur aïnée de Charles-Quint et femme de François Ie.

(3) CI. Colet Champenoïs contre aucuns mesdisans de l'histoire d’Amadis.

Cu estes-vous, ignorans, estourdis,

Qui detractez sans aucune aparence

Des beaux discours du Gaulois Amadis Et de ceux-la qui le font vivre en France!

.

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. Il

Le treizième livre (1) présenté « à l’illustre et vertueuse dame Caterine de Clermont, contesse de Reetz », devait, grâce à des causes variées, tarder dix-septans à paraître (2). Un succès bien plus grand encore attendait cette publication qui a été saluée tout à la fois par Remi Belleau, l’un des poètes de la Pléïade, par Jacques Brochier, par Étienne du Tronchet, par Dorat tant vanté des latinistes, enfin par Gilles Pinaut de Poitiers (3).

Goutez ici la divine eloquence

Le stile doux, la grace et la faconde

De Gohory et le fruict qui abonde Sous ce discours (dont la perfection Tire chacun en admiration).

Alors je croy, si aveugles vous n’estes Qu'il vous fera changer d'opinion

Et retracter vos mesdicts deshonnestes.

(1) Le treizième livre d’Amadis de Gaule traittant, etc., etc., traduit nouvellement d'espagnol en françois, par J. G. P. A Paris. Pour Lucas Breyer, tenant sa boutique au second pilier de la grande. Sale du Palais, 1571. Avec privilège du Roy. Le privilège est du 24 mars 1571, la dédicace est datée de Paris, « ce iour S. lan Baptiste 1571 » et signée Iaq. Gohory Parisien, Le Solitaire. Envie, d'envie, en vie. Le quatorzième livre d’Amadis, attribué parfois à Gohory, est de Antoine Tyson. Il ne contient de notre auteur qu’une Préface au lecteur contenant l'exposition générale des chiffres des Rommans antiques, signée I. G. P.

(2) Il expose dans sa Préface, les certaines « opinions opposites à poiser en la balance de raison lesquelles estoient fondées tant sur la considération de la personne que sur la qualité de l’œuvre. Car æ’un costé estant parvenu en aage plus meur que ie nestois quand ie fey les dixième el un- zième, il sembloit à aucuns que me devois contenter de ces deux coups d’essay de ieunesse, ran- geant désormais mes etudes en subjets plus serieux et ardus... D'autre costé aucuns m’excusoient d’avoir aussi composé deslivres plus graves et conformes à mes ans, comme enlalin «Compendium Philosophiæ et Medicinæ Theophrasti Paracelsi » et « Scholia in libros tres de vita longa, Librum I de mysteriis nolarum ». Et en francoys la traduction de Tite Live latin de la fondation de Rome, les discours de Machiavel Italien sur icelle Histoire romaine, le livre de la Toison d’or, de lason, figuré en vers latin et francois et que ie travaillois encore à présent sur un latin intitulé « Animad- versiones omnis generis antiquitatum » duquel le segment poetique est achevé et celui de re nummaria. Pourtant m'estoil loysible de m’esbatire par intervalles en ces legers ouvrages, à l'exemple de... » etc., etc.

(3) Ne pouvant donner ici ces cinq petits poèmes en entier, je choisis les sonnets de Remi BELLEAU et d’Eslienne pu TRoNcHET :

Au Seigneur I. Gohory, Sur la version du 15 d'Amadis.

Va repos bien choisi afoiblis nous soustient,

Et décharge l'esprit d’un grand nombre de peines, Car le travail altère, et fusse dans les veines

Vne moitte chaleur qui le corps entretient.

Donc après ce labeur qui collé te retient

Sur les graves discours, et conduictes certaines

Du Prince et surle vrai des vaillances Romaines, Sage, prends le plaisir qui gaillards nous maintient.

Car ayant repoli tant de nobles sciences, Cherché tant de secrets, fait tant d'expériences, Tu rafraichis ton âme en ce dous passetemps.

12 HPSTCRTIPANINE

Poète lui-même à ses heures, Gohory avait dès lors à son actif le commentaire versifié dont il s'était chargé d’entourer l’œuvre gravé de René Boivin (1), et deux pièces latines demeurées iné- dites (2). Il a encore rimé plus tard en l'honneur du roi Henri III avec Christophe de Thou, Perrot et Bergeron, à l’occasion du retour de Pologne (3).

Si J'ajoute qu'on lui doit aussi une traduction du discours de Machiavel

Ainsi vas esueillant la Francoise jeunesse Puis te donnant plaisir, la mets en allegresse Et ne perdant un jour tu mesnage le temps.

R. BELLEAU.

Au sieur I. Gohory, Estienne du Tronchet.

Après les deux combats, les guerres el alarmes, Achille, Prince Grec, prenoit la lyre en main.

Le semblable faisoit le Sénateur Romain Revenant du Sénat et chantoit quelques carmes.

. Virgile qui chanta d’Eneas les grands armes, Avecque les Bergers print la Musette en main : Car l’arc toujours tendu à la fin se fait vain

Et n’est pas question de tousiours ietter larmes.

Fables servent beaucoup après graves histoires Et semblent beaux iardins pres de belles maisons : Qui font l’art plus parfait par choses gratieuses.

Gohory, employant tes divins escritoires, Tu nous donnes plaisir enrichy de raisons Et actes serieux par œuvres fabuleuses.

(1) Hystoria Tasonis Thessaliæ Principis de Colchica velleris aurei expeditione : cum figuris ære incusis, earumque expositione : versibus priscorum poetarum ab Jacobo Gohorio Parisiensi. Pari- siis, cum Privilegio Regis, 1563, in-[° obl. La dédicace au roi Charles IX, mise en tête de l'album, est signée de J. de Mauregard, Lutetiæ iiii non. Julii 1563. Le texte de Gohory vient ensuite, intitulé Historia lasonis.. ab Jacobo Gohorio Parisiensi. Quatre des planches portent un B, une cinquième a la signature RENATUS r. et on lit sur une autre cartouche, en face, Leonarpus THirs INv.

(2) L'une, de lrente-cinq vers latins, a pour titre Janus, et est signée lac Gouorus, Paris. On la trouvera dans le recueil intitulé « Carmina » (Bibl. Nat. ms. lat., 8139); l'autre beaucoup plus longue (elle ne compte pas moins de 137 vers) commence au folio 4 du ms. latin de la même bibliothèque, 8398 ; on y voit les éclipses annonçant la victoire du coq (gallus) sur l'aigle alle- mand (allemania), le serpent (serpens) el le lion (leo). Ægloga a D. Francisci Magni Monarquia ad Reverend. in Christ. patr. D. Petru. Castellanum Mastisconen. Episc. ; belle copie fort bien écrite, enfermée dans un cartonnage de velours vert, signée JAcoB Goxor.

(3) On peut voir, dans un même recueil, intitulé : « Gratulatorium Carmen amplissimorum virorum in reditum Errici IT Regis Franciæ et Poloniæ. Lutetiæ, apud Gabrielem Buon.. 1574, in-8°, une pièce de vers : «Sequana ad Vistulam », lac Gohorii, Paris; une autre intitulée : «Elegia Reginæ Elisabeth in Carolum Franciæ et Henricur: Poloniæ Reges, Per Leonem Suavium », et une autre encore qui a pour t'tre : « Exhilaratio Solitaria », qui sont toutes trois de notre polygraphe.

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. 13

sur Tite-Live (1) et du traité du Prince, du même célèbre écrivain (2), j'en aurai fini avec ce que l’on peut appeler l’œuvre lilléraire de Gohory.

Les sciences médicales, chimiques et naturelles l’absorberont désor- mais presque en entier, et sa solitude, jusque-là sans intérêt, va devenir le Lycium philosophal, prototype de notre Jardin des Plantes.

(1) Discours de Nic, Macchiavel, secretaire et ciloyen de Florence, sur la première decade de Tite Live, dez l’edification de la ville. Traduits d'Italien en Francois ct de nouveau reveuz et augmentez par laques Gohory Parisien. A Paris, Pour Robert le Mangnier... 1571, avec privilège du Roy.— Le livre est dédié au magnifique seigneur Ian Francisque delle Affataydi, Conte de Ghis- telle, Marquis de Sorresine, Bina de Hilst et du S. Empire, Seigneur de Lanikensacher, Olsano, Mon- tibano et du pays de Graderieck. Une pièce de vers de Des Essarts à Gohory, un sonnet de Gio- vanni Mesmio al lettore, un « Advertissement » de Gohory lui-même, sont à mentionner en passant.

(2) Le Prince de Nicolas Macchiavel, secrétaire et ciloyen Florentin Dédié au Magnifique Laurens, fils de Pierre de Medicis, trad. d'Italien en François avec la vie de l’auteur mesme par Iaq. Gohory Parisien. À Paris. Pour Robert le Mangnier.. 1%71, in-8°, La traduclion est dédiée à l’illustre seigneur Don Ian Francisque Carafe, duc d’Arian et conte de Mariglian.

14 HP SMETANNE

IT

C’est par l'étude de Paracelse que Gohory se laisse entraîner dans un monde nouveau, loin de ses traductions, de ses dewis et de ses petits poèmes. Est-ce l’exemple de Botal et de son groupe qui influence à tel point son esprit? Ou se laisse-t-1l vraiment attirer, ainsi qu’il nous l’affirme (1), par les obscurités mêmes dont sentoure la pensée du célèbre réformateur scientifique ?

Quoi qu’il en soit, son Jason terminé (1562), il est tout à Paracelse, et pendant cinq longues années il étudie avec acharnement le personnage lui-même et ses œuvres fort diverses. En 1566, il rédige une biographie de ect homme extraordinaire qu'il considère comme le plus sérieux des médecins, le plus subtil des philosophes de son temps : nostro sæculo gra- viorem Medicun, subtihorem Philosophum vidi neminem. 11 dresse ensuite un catalogue abondant de ses livres, établit un Compendiun de ce qu’ils renferment de plus remarquable, enfin commente de plus près les quatre livres De vita longa, tout pleins de mystères, d’énigmes et de paraboles.

Cet ensemble de documents compose un fort volume imprimé à Paris en 1568 (2).

Je passe rapidement sur le singulier ouvrage intitulé : Zawre de la Fon- laine périlleuse, qui contient, dit l’auteur, la stéganographie des mystères secrets de la science minérale (3), pour arriver, sans m’attarder davantage,

(1) « Quod autem ad studiorum meorum genus atlinet, postquam variorum arlium flosculos decerpsi, raptus sum nescio quo meo falo ad investigationem rerum, quasquidem prisei sapientes cognitione complexi esse, sed quibusdam fragmentorum involucris obtexisse perhibentur. Quorum e numero scripla sunt Theophrasli Paracelsi. »

(2) Theophrasti Paracelsi Philosophiæ et Medicinæ utriusque universæ Compendium ex optimis quibusque eius libris, cum scholiis in libros III eiusdem « De Vita Longa », plenos mysteriorum, parabolorum et ænigmatum. Auctore Leone Suavio]. G. P. Parisiis. In ædibus Rovillii, via Iaco- bæa, sub signo Concordiæ, 1568. Cum privilegio Regis. Le livre est dédié à noble Homme René Perrot, du Mans, qu'il ne faut confondre avec Miles Perrot, maistre des Comptes, proche parent de Gohory, « en son temps des plus sçavans de ce Royaume en diverses langues et sciences ». Il est question de ce dernier dans le « Machiavel » {1571} paru après sa mort.

(3) Livre de la Fontaine perilleuse avec La Charire d'Amour, autrement intitulé le Songe du Verger, ouvrage très excellent de poesie autique, contenant la steganographie des mysteres secrets de la science minerale. Dédié à l’illustre Seigneur I. de Ferrières, Vidame de Chartres. A Paris. Pour Jean Ruelle, libraire, demeurant rue Saincet Jaques, à l'enseigne S. Hierosme, 1572, pet. in-8,

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. 15

au troisième ouvrage scientifique de Gohory, l’/nstruction sur l'herbe petum (1), oùse trouvent les documents relatifs au remarquable établisse- ment qui a, plus que toute autre œuvre scientifique, sauvegardé la mémoire de son créateur, le nouveau Zycium philosophal San Marcellin, ainsi qu'il est nommé dans une épitre placée en tête de ce petit volume.

Rappelons, avant de reproduire et de commenter la description de cette fondation, les circonstances dans lesquelles elle a pris naissance. Jacques avait eu dans sa part d’héritage maternel, en 1558, une portion de ce domaine d’Issy se passait la scène du Devis de la Vigne, dont j'ai dit quelques mots plus haut; il lui était en outre échu une somme de 1376 livres, que devait lui solder son frère Pierre.

2e dernier s’acquitta le 3 août 1571, et c’est sans aucun doute (2) fort peu de temps après ce remboursement, que Jacques a acheté, en un point indéterminé du faubourg Saint-Marceau-lès-Paris, le domaine qui va devenir le Zycium.

Un de ses nouveaux voisins lui a fait présent, en effet, dès cette même année (1571), d'un certain nombre de plantes qu’on retrouve dans le jardin qui devait être dès lors la propriété de Gohory; ce Jardin il a élu le lieu de sa solitude, « à l'exemple de Démocrite », jardin bientôt garni, à ce qu'il nous assure, de plantes en partie inconnues.

On y trouve « plusieurs sortes nouvelles, come pennaches à feuilles de diverses couleurs fort plaisans à la veüe, et des choux à fleurs d’un goût excellent », les deux Petum qu’il croit mâle et femelle (3) et a appris à

(4) Instruction sur l’herbe petum, ditte en France l'herbe de la Royne ou Medicée, et sur la racine Mechiocan principalement (avec quelques autres simples, rares et exquis exemplaires) à manier philosophiquement tous autres Végétaux, par I. G. P. Envie, d'envie, en vie.— A Paris, par Galiot du Pré, Libraire-luré : ruë Saint-Jacques, à l'enseigne de la Galère d'Or, 1572, pet. in-8°.

(2) La part de Jacques dans l’héritage de sa mère (18 octobre 1558) comprenait « le lot composéentre autres choses d’une maison assise au village d’Issy, de 4 livres de rente sur héritages assis à terrouer dudit Issy, Saint-Cloud et environs, et de la somme de 1 376 livres que le lot lui donneroit ». C’est Pierre Gohory le jeune qui a eu ce sixième lot, el il existe au Cabinet des Titres une quittance donnée par ledit Jaques G... audit Pierre G..., son frère, sieur de la Tour, du ven- dredi 3 août 1571, certifiant qu’à cette date Jacques a touché les 1376 livres qui lui étaient dues par Pierre (Cabinet des Titres. Carrés de d'Hozier, t. 299, 327).

(3) Cette erreur a été réfutée presque aussilôt par Thevet : « Davantage, écrit-il, ie suis esbahy d’autres qui récitent avoir deux sortes de Petun, sçavoir masle et femelle, comme par aventure se pourroient trouver autres simples, mesme quelques arbres fruittiers, comme sont les Palmiers, ie ne doute qu'il y aist masle et femelle. Mais quant au Petun, c’est une chose mal entendüe a eux. Et ne faull mettre icy en admiration que l’vne plante soit plus haulte, ne les feuilles

16 E.-T. HAMY.

protéger contre les rigueurs du climat (1). Puis ce sont des euphraises, des angéliques, des lunaires, « les plus belles plantes qu'on puisse veoir » (2), des martagons, et « plusieurs autres rares simples ».

« Jay prins grand peine et soing, dit Gohory, à conserver ces nobles plantes avec les chouz à fleurs par les neiges et gelées de cet hyver (1571-1572)... avec le Melanthium Alexandrin et le Romain portant leurs graines en vne cosse ronde avec quelques pointes, come en la teste d’vne massue, lesquelz avec Scorpioides, Lagopus Alkali ou Salicor me dona l’an passé le getil Choisnyn de Chastelleraud mon bon voisin en ce lieu. Or, i’espère, sur le printems, qu'il n’y aura simple rare et estrange en ce païs qu’il n’y soit semé ou planté pour donner ce contentement aux gens d’esperitquisouvet se délectet au labyrinthe d'arbres garniz de son donjon au mylieu (3) et de quatre tourelles d’ormes courbez aux 4 coings. Les autres en la fontaine artificielle saillante par conduitz de plomb. Les autres, ès fruits des Entes qui y sont de toutes sortes en grand nobre platées à la ligne de deux costez sur les allées et sentiers. Aucuns à l’orée des deux pauillons, l’vn couvert de pruniers, l’autre de cerisiers. Autres a l'exercice de la boule ou quilles soubz vn log et large berceau de treillage. Et quand quelque assignation les presse de partir, regardent l’heure au quadran horizontal de compartiment. Autres s’adennent à faire musique de voix et instrumens en la galerie historiée, tellement que ceux qui nous visitent prenans la compareison du plus prochain, nous afferment et leur semble qu'il seconde au petit pié le beau iardin Lucullian du magnifique abbé de Saincte Genevieve Foullon, seign' de cette terre... »

Le Lycium plulosophal San Marcellin est donc essentiellement ce que sera soixante années plus tard l’établissement de Guy de la Brosse, un

plus larges les vnes que les autres, comme si la graine des Choulx et Poreau, semee en un mesme jardin, et Horties qui viennent sans semer, croissoient les vnes plus grosses que les autres... »

(1)« On l’encave, dit-il (f- 30), l'hyver en mannequins ou brouettes comme pareillement les Orangers et Citronniers en nctre contrée trop froide... Sinon, il leur fault faire quelque taudis de paille ou nattes, et les descouurir seulement au soleil de midy. »

(2) « Desquelles… i'aurois peuple les jardins de cette ville sans l’iniure du très-rude hyver qui en a ha presque fait perdre la race » (Ibid., 12).

(3) C’est ce texle qui a tourner la tête à Gobet.

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. 17

jardin botanique Gohory acclimate des plantes d'utilité ou d'agrément, ainsi qu'on le fera dès 1634 au faubourg Saint-Victor. À côté du jardin, dont il nous décrit avec complaisance le labyrinthe et les tonnelles, le berceau de treillage, la fontaine, le cadran solaire, etc., dans les deux pavillons, peut-être, qu’il ne fait que mentionner, sont des laboratoires où, comme chez Guy de la Brosse encore, on exécute des préparations pharmaceutiques.

C’est que notre Solitaire compose le vin Seyllitique « ès dernières vendenges avec toutes ses cérémonies », et qu'il prépare le Petum « pour la chirurgie extérieure, à raison de son excellence en maints effects merveilleux (1) ».

« Il s’en tire eau par distillation d’alembic. Il s’en tire huille (2) par descensoire de verre en cornue de verre. Il s’en fait sel; « desquelles choses, pour la difficulté manuelle » Gohory déduit la manière « à fin d’estre exemplaire au maniement de toutes plantes.

« Balan « homme doué de diverses sciences et langues et sans osten- tation », et Constantin, Lyonnois, « le plus expert ouvrier en verre, à le

(4) Parmi ces effets merveilleux, il en est un que Gohory emprunte à son ami Constantin, savoir : « que le parfum de la Médicée séchée en l'ombre au plancher, soustienne au païs de la Floride d'ou elle a esté apportée et substante 3 ou 4 iours la personne en recevant la vapeur sur un rechaud par le nez » (fe 14). Ce qui lui a valu de Thevet la réplique que voici: « Vn certain Ita- lien (c'est Gohory, qu’il prend pour tel), qui a si curieusement escrit de la propriété de ceste herbe, raconte la plus lourde bourde de tout le monde et monstre bien qu'il ne voyagea jamais, asseurans le lecteur que la dite herbe de Petun seiche soustient (au pays de Floride dont elle a esté apportée) ces pauvres Barbares quatre iours sans manger, en receuant la vapeur d’icelle par le nez, estant sur vn rechault. l'ay honte de lire tels discours, veu qu'il n’y eut jamais homme soubz le ciel qui ait veu vne seule plante de Pelun à la Floride, ny mille lieues à la ronde. Comme les Sauvages, avec lesquels i'ay longtemps conversé, n’usent ne appliquent ceste herbe Petunienne a autre chose que pour les effetz cy dessus declarez, etc. ». Or Thevet avait dit un peu plus haut que « en hument la fumee par la bouche et la rendent par le nez » et que cela « mesmement fait passer la soif et la faim pour quelque temps (Cf. Hernanpez, Cuatro libros de la Naturaleza y Virtudes medicinales de las Plantas.. de la Nueva España, lib. IL, c. 51). Quant à la non-existence du Tabac en Floride et « mille lieues à la ronde », c’est, pour reprendre l'expression de Thevet, une bourde bien plus lourde qu'aucune de celles qu’il reproche à son prédécesseur ; il suffit pour la réfuter de nommer les variétés bien connues des tabacs de Louisiane, Virginie, etc.

(2) « Outre plus, répond Thevet, ils ont mis en auant que de mon herbe Angoulmoisine, par distillation d’Alambic, l’on en peut tirer de l'eau (ce que ie ne veux nier) aussi bien que de toutes autres herbes du monde; mais d’en tirer del’huile, c'est se moquer. Etne scache Empiriques, Alche- mistes, tireurs de quinte essence ou Antimoniens, qui me le peussent faire accroire » (Cosmogr.Univ., t. II, fo 927). J'ai à peine besoin de rappeler que la chimie moderne a donné raison à Gohory, qui avait certainement découvert l'huile volatile particulière qui existe dans les feuilles fraiches de Tabac, et que Posselt et Resmann ont appelée nicotianine. Les semences de Tabac contiennent une autre huile, grasse, douce, siccative et comestible, découverte par Parmentier.

NouvELLES ARCHIVES Du Muséum, 4e série, I. 3

18 E.-T. HAMY.

réduire en toutes formes et couleurs », sont ses deux collaborateurs familiers.

Mais bien des visiteurs, « prélats, présidens et personnages doctes de diuerses nations », viennent au Lycium « passer le temps auec commu- nication de rares et serieux estudes » (1).

A leur tête (2) estle Piémontais Léonard Botalli ou Botal, «médecin du Roy et de la Royne », qu'il a connu près du duc d'Alençon et auquel il a envoyé le manuscrit de son Petum « comme discours vegetal à luy propre ». Botal « tenant en luy les deux facultés coniointes comme elles estoient ès premiers siècles de la science », apparaît dans le discours de Gohory(3)comme «le plus grand médecin entre les chirurgiens, et le plus grand chirurgien entre les médecins ». C’est lui qui a présenté, « avec le docte médecin Vigor », un autre ami du Solitaire (4), l’nstruction sur l'herbe Petum à la reine-mère Catherine de Médicis, « pour entendre de sa maiesté s’il luy seroit agreable que ce Discours en fust publié et duquel de ses noms il lui plairoit que l’herbe fust appelée, ou Catherinaire de son propre nom ou Médicée de son surnom par bonne rencontre de plante medicinale excellente ». Et Botal a informé Gohory, à la suite de cette démarche, « que Sa Majesté trouvoit fort bon tout ce qui seruoit au bien public, et qu’elle ne refusoit d’en estre la marraine », et le Petum est devenu provisoirement « l’herbe de la Royne ou Medicée (5) ».

Puis ce sont le chirurgien Race, le puiné, qui plante du Tabac « en un iardin vers le Temple » ; les Boyenval, « homme aussy curieux des simples que des compositions naturelles (6) », et Porret, « homme très ingénieux et bon simpliste », auquelle Solitaire doit les textes de Menardis

(1) Gonory, op. cif., 3 vo, 7 vo, 11 ro.

(2) Le Solitaire a bien connu Fernel (f° 10 ve), mais, comme je l’ai déjà remarqué, à l’époque se développe le Lycium, il y a quatorze ans que l'illustre médecin est mort. Il a aussi connu « Monsieur Chapelain, luy vivant, premier medecin du Roy, naguère décédé » ; c’est de son jardin qu'il a eu une tige de Petum mâle de « sept pieds et plus de hauteur ».

(3) Gonvry, op. cit., {os 2-3.

(4) « Mon ancien amy », dit le Solitaire (Petam, 3).

(5) Ce nom n’a point prévalu sur celui de Nicotiane, déjà imposé par l’auteur de la «Maison rus- tique ». Gohory n’ignorait pas d’ailleurs que cette plante « a esté apportée de la Floride en Portugal, et de envoyée à la Royne mère du Roy, par le Seigneur Nicot, des requestes de son hostel

estant embassadeur pour sa magesté, personnage digne de louâges ». (Loc. cit., fo 4). (6) Gonory, op. cit., fo 6 ro,

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. 19

de Séville sur le #echoacan qu'il traduira cette année même (1); « le seigneur Strozzy, maistre d’hostel du Roy, personnage doûüé de doctrine et bon jugement, qui lui a donné le manuscrit De ligno quiacano de Para- celse (2)» ; d’autres Italiens, Don lan Francisque delle Affataydi, un bon voisin dont les discours sont pleins de prudence et doctrine et qui abaisse sa grandeur « à venir communiquer avec le philosophe (3) »; don Ian Francisque Caraffe, duc d’Arian, auquel sont dédiés le Prince et le Petum, et qui honore souvent de sa visi{ation le nouveau Lycium, « acompaigné du bon mathématicien M. Nonio Marcello Saya », aumônier de Marie de Médicis, de Vido Lollio, et d’autres « tels bons personnages doctes » de sa nation : Christophe de Thou, chevalier, conseiller d’État, premier prési- dent du Parlement de Paris, auquel est dédié l’un des derniers manuscrits de Gohory, dont je reparlerai; Jean de Ferrières, vidame de Chartres, dont le nom se lit en tête de la Fontaine périlleuse (1572) lequel livret un Jour il prit « plaisir à veoir » au jardin de notre savant (4). Puis viennent le célèbre interprète des premiers Amadis, Nicolas d'Herberay, sieur des Essarts; «le prudent et docte conseiller Perrot » (5); le savant Fauchet, « président de la Cour des monnoies », l’un et l’autre parents de Gohory; l'avocat Tusan, ne forlignant pas de son oncle Tusanus (6); Vaillant, seigneur de Pimpon, « conseiller du Roy en la Cour du Parlement », commentateur des Georgiques (7); Brisson, « non seulement docte en sa iurisprudence, ains en toute antiquité et élégance de lettres grecques et latines » (8), Estienne Tabourot, qui n’est autre que le fameux siewr des

(1) Cf. Seconde parlie contenant un brief traitté de la racine Mechoacan, venue de l'Espagne nouvelle; medecine tres excellente du corps humain (blasonnée en mainte région la Reubarbe des Indes), trad, d’espagnol en françois, par 1. G. P. (Envie, d'envie, en vie), Imprimé avec pagination spéciale à la suite de l’Instruction sur l'herbe Petum, en une plaquette de 16 pp. pet. in-8°.

(CIM CAN LE (3) Dédicace du « Machiavel ».

(4) Livre de la fontaine perilleuse.

(5) Tbid., 33 v°, J'ai déjà observé plus haut que ce Miles Perrot est mort en 1571; il n’a donc pu voir que les débuts du Lycium. Un des manuscrits historiques de Gohory (Bibl, nat., lat. 5971) dont il sera question un peu plus loin, porte en haut et à droite du titre la signature d'un certain Perrot de la Malmouse; j'ignore si ce personnage se rattache à Miles Perrot, le maître des comptes, ou à René Perrot, du Mans, auquel est dédié le « Paracelse ».

(6) Goxory, 0p. cit., 7.

(7) Ibid., 6.

(8) lbid., 14 vo,

20 E.-T. HAMY.

Accords, l'auteur des Bigarrures (1); les mathématiciens de la Brosse et Besson, le peintre de fleurs Baptiste Pelerin, etc.

C’est un cercle choisi, assez analogue à celui de Baïf aux fossés Saint- Victor (2), qui s’est ainsi un peu vaguement organisé chez Gohory, et dont un jardin botanique et un laboratoire de chimie sont les princi- pales attractions.

(4) Voici un sonnet de Tabourot, tiré de la seconde partie de l’ « Instruction sur l'herbe Petum » :

Mon Gohory, dont les doctes ecrits Sont elongnés du sentier du vulgaire, Tu ne pouuois plus bravement Le plaire Et contenter les curieux esprits,

Que decriuant cette herbe de haut prix, Qui peut cent fois d'elle mesme plus faire Que tout cela, que dans l’Anabarzaire

Et se suiuans on veit jamais compris.

A cette cause on la dit Medicee, Nom de la Royne, o bienheureuse Plante, Qui d’un tel nom par les Gaules se vante.

Mais plus heureux ainsi que Coryphée, Des bons auteurs on te pourra bien dire, Pour l'avoir sceu si doctement decrire.

(2) Le logis des Baïf, s'est fondée la première Académie, était sur la contrescarpe du fossé de l’enceinte de Philippe Auguste, à l'entrée du faubourg Saïint-Marceau, « paroisse de Saint- Nicolas du Chardonnet, à l'endroit l’on a, depuis, basti la maison des religieuses anglaises de l’ordre de Saint-Augustin » (Cozrerer, ap. En. Fréuy, L'Académie des derniers Valois ; académie de poésie et de musique 1570-1576 ; académie du Palais 1576-1585, d'aprés des documents nouveaux et inédits. Paris, 1887, 1 vol. in-8°, p. 55).

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. 21

III

La famille et les amis de Jacques Gohory n’ont pas vu, sans inquié- tude, le Solitaire du faubourg Saint-Marceau entreprendre, avec ses seules forces, un établissement onéreux, dont l’entretien doit néces- sairement absorber très vile ses modiques ressources (1).

Ils imaginent, pour le sauver d’une ruine certaine, une combi- naison assez imprévue, qui vient assurer à Gohory unerente de 500 livres pour le restant de ses jours.

L'illustre Pierre Ramus, obligé de quitter Paris pour se soustraire aux dangers que lui faisait courir la haine de l’infâme Charpentier (2), avait voulu donner une preuve éclatante de sa sollicitude pour les mathé- matiques, en laissant par testament, en date du 1” août 1568, une rente de 500 livres pour le traitement d’un professeur qui « dans l’es- pace de trois ans », enseignerait au Collège Royal « l’arithmétique, la musique, la géométrie, l'optique, la mécanique, la géographie et l’as- tronomie, non selon l'opinion des hommes, mais selon la raison et la vérité ». Ramus avait réglé d'avance dans les plus grands détails les con- ditions du Concours, qui devait aboutir, tous les trois ans, à une nomi- nation nouvelle. Le doyen du Collège Royal annoncerait, trois mois à l'avance, Le concours seraient appelés, avec Le professeur en fonctions, tous les autres mathématiciens, de quelque nationalité qu'ils fussent. Pendant ce temps les candidats pourraient faire des leçons et donner ainsi des preuves de leur savoir. Nul ne serait admis à concourir, s’il ne possédait à la fois les lettres grecques et latines et tous les arts libéraux, outre les mathématiques. Trois mois après la publication du concours, les candidats subiraient un examen public, auquel seraient priés d'assis-

(1) On trouve dans le Petum de 1572 un passage Gohory se compare à Sophocle, que les siens « voulaient faire mettre en curatelle ». « En telle opinion, ajoute-t-il, que me peuvent tenir aussy les miens, constituez ès premiers magistrats de nostre cité, pour avoir abandonné les deux Cours, lant celle des Princes que de Justice » (f° 5 v°).

(2) Cf. Cu. WappiNGron, Ramus (Pierre de la Ramée), sa vie, son école etses opinions. Paris, 1855, jn-80, pass. A. Lerranc, Histoire du Collège de France depuis ses origines jusqu’à la fin du P remier Empire. Paris, 1893, in-8o, p. 206, 224, elc.

22 E.-T. HAMY.

ter le premier président du Parlement, le premier avocat général, le prévôt des marchands, les professeurs royaux, enfin tous ceux qui en manifesteraient le désir. Pendant sept jours consécutifs les candidats parleraient une heure sur les principaux points de chacune des sciences mathématiques ; un huilième jour serait employé à répondre aux objections, à résoudre les problèmes et à démontrer les théorèmes pro- posés par tout venant. Tous les trois ans, un semblable concours aurait lieu, de telle sorte pourtant qu’à égalité de mérite Le professeur sortant fût préféré aux autres candidats (1).

L'assassinat de Ramus (26 août 1572), le surlendemain de la Saint- Barthélemy, par des bandits soldés par Charpentier, vint prématurément ouvrir une succession à laquelle Jacques Gohory n'aurait jamais songé lui-même.

Une clause du testament de Ramus faisait intervenir,on vient de le voir, dans le sépreuves du concours institué par lui, divers magistrats du Par- lement et du corps municipal. Ce fut Le prétexte pour organiser une petite intrigue, dont Christophe de Thou, l’un des plus vieux amis de Gohory (2), à la fois premier président du Parlement et conseiller de la ville depuis plus de trente-six ans, semble avoir été l’inspirateur. Le corps muni- cipal est en majorité composé de parlementaires : le prévôt des mar- chands, Jean Charron, siège en même temps comme président de la Cour des Aides: le conseiller Olivier du Drac est maitre des requêtes ; le conseiller Jean le Breton est avocat au Parlement. D'autre part, Simon de Cressé, l’un deséchevins en charge et général des monnaies, a par ces der- nières fonctions des relations incessantes avecle président Fauchet, proche parent de Jacques Gohory; un autre échevin, Robert Danest, est greffier de la Cour des Comptes, et le souvenir de Perrot, conseiller à cette même Cour, l’un des intimes du Solitaire, n’est pas encore effacé de son esprit,

(1) Ce testament de Ramus a été reproduit par Gouser, Mémoire historique et littéraire sur le Collège royal de France. Paris, 1758, in-12, t. I, p. 231. Cf. WapDiNGroN, 0p. cûit., p. 326; À. LEFRANC, 0p. cit., p. 227.

(2) L'amitié de Jacques Gohory et de Christophe de Thou était fort ancienne: J'en trouve une manifestation dans cette anecdote du règne de Henri Il, que Gohory rapporte dans l’une de ses Histoires latines dont nous allons parler, el onle voit se chargeant, à la place de Christophe,

d'accompagner un ambassadeur auquel il fait voir ce que Paris a de plus curieux aux yeux d’un étranger.

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. 23

Toutes ces relations se serrent, toutes ces amitiés se coalisent, et le 17 mars 1575 le prévôt des marchands et les échevins présentent une requête au Parlement, ils cherchent à démontrer que la nouvelle chaire créée par Ramus est chose superflue, « vu la multitude des lecteurs en mathématiques stipendiés par le roi et les collèges », et donnent comme « plus expédient d'employer ladite rente aux gages d’une per- sonne capable, qui seroit élue par les dessus dits et par le procureur général pour continuer l’histoire de France de Paul Émile ».

Christophe de Thou, qui siège, comme je l’ai dit plus haut, en qualité de premier président, et Augustin de Thou, premier avocat général, obtien- nent de leurs collègues un avis favorable. Ils font valoir les titres par- ticuliers de Jacques Gohory, leur ami, à la succession de Paul Émile, et la Cour «.. par provision et jusqu'à ce que les suppiians, avec le premier président et le premier avocat du Roy, eussent advisé de choisir vn lecteur suffisant pour lire les mathématiques, s’il est trouvé expédient pour le bien public, ordonne que la dite rente, et les arrérages d’icelle jusqu’à ce jour, seroit bailliée à Jacques Gohory, avocat en la Cour, pour continuer en langue latine l’histoire de France de Paul Émile, et à cette fin prendre pancartes autentiques, bons mémoires et instructions, titres et autres papiers pour composer au vrai ladite histoire (1) ».

L’arrangement n’est que provisoire : on ne tient à le faire durer qu'au- tant que durera le bénéficiaire.

Jacques Gohory, auquel la combinaison imaginée par ses amis vient apporter les moyens de vivre en continuant l’entreprise qui lui tient à cœur, accepte une tâche qu’il avait ambitionnée autrefois (2) et dont il

(1) Extrait des Registres du Parlement (Preuves de l'Histoire de Paris de Félibien ; part. Il, p. 835). (2) « Si Dieu, écrivait-il dès 1544 dans la dédicace de son Tite-Live, m'avoit faict tant de grace que ce premier ouvrage vous peust estre agreable et qu'il vous pleust icy prendre l'antiquité de la matiere toute romaine en excuse quelque fois de la rudesse du langage françois qui na peu fournir de motz a ces choses vielles et estranges a luy nouvelles el incongneues; iespererois tant veiller et travailler iour et nuict a polir et faconner mon esperit et ma plume et a droisser l'appa- reil et instrument universel de l’histoire que ie tenterois un iour, Monseigneur, moyennant vostre bone grace, non plus a renouueller les mémoires passées des personnages insignes, mais descrire la vie presente et les haulls faictz de celluy qui est plus digne de remplir une histoire propre de son nom que de lire les vies et gesles des autres. Nompas que iespere acquerir jamais telle eloquece que la grandeur de vos vertueux faictz ne l'encombre! ne que ientreprengne de les depeindre selon leur dignité, et enrichir de propres couleurs et vmbrages. Mais les trasser

24 E.-T. HAMY.

va s'acquitter exactement, mais sans y mettre presque rien de personnel (1). Son esprit est ailleurs, et il ne se retrouve un peu lui-même dans sa fonction nouvelle, que lorsqu'il est amené à discuter incidemment quelque question d'histoire scientifique, comme celles des origines du mal de Naples et de l’action thérapeuthique du Gaïac.

La Bibliothèque Nationale conserve deux des trois volumes manuscrits livrés par Jacques Gohory de 1573 à 1576 (2). Le premier résume les faits

4

qui se sont succédé de 1495 à 1498 ; le second s'étend de cette dernière

année à 1505. Celui-ci est dédié à Christophe de Thou, auquel l’auteur

4

a ainsi des revenus inespérés (3).

simplement et representer a nud pour les laisser aux exellens ouvriers qui viendront apres achever et parfaire de plus grave et heureux pinceau » (Bibl. Instit. Ms. de Gohory de 1544).

«… Je reserve plus volontiers toute ma tête, écrivait-il encore neuf ans plus tard à Marguerite de France, sœur du roi Henri Il, en tête de l’un des Amadis, a employer au sujet sérieux, véri- table et illustre de l'histoire françoise, contenant les gestes et armes héroïques de vos fameux ancestres, laquelle {si ie sentois le moindre rayon de vostre faueur ioint au zele naturel du pays qui nuit et iour me semble exiger quelque honneste tribut de ma naissance) j’espererois (rasser pour le moins au net de un peu plus hardy pinceau. »

(1) Notice de l’histoire de Charles VIIT et de Louis XIL par Jacques Gohori. Deux vel.in-fol.manus- crits de la Bibliothèque Nationale, nos 5971 et 5972, par feu le comte de Bréquigny (Notices et Extraits des Manuscrits de la Bibliothèque Nationale et autres Bibliothèques, publiés par l’Institut Nationai de France, t. VIT. Paris, an XII, in-40, 2e part., p. 16 et suiv.). Bréquigny, qui a atten- tivement éludié ces manuscrits de Gohory, les a sévèrement jugés. Il a montré que les faits et jusqu'aux expressions sont empruntés le plus souvent à une histoire parue vingt-trois ans plus tôt et qui a pour auteur Arnoul du Féron, conseiller au Parlement de Bordeaux, dont Legendre à dit avec raison qu’elle a l'avantage d’étre ample sans étre longue. « Quand on compare entre eux ces deux écrivains, on ne sait, dit Bréquigny (p. 39), ce qui doit le plus étonner : ou le mépris que Gohori affecte pour un auteur qu’il ne cesse de copier, ou la hardiesse avec laquelle il transcrit presque toujours ses propres paroles, ou la précaution qu’il prend de ne le citer presque jamais, comme s’il évitoit d'indiquer la source il puise, pour écarter le soupcon d’y avoir puisé. »

(2) On sait que Paul Emile n'avait achevé que les neuf premiers livres de son histoire, lors- qu'il mourut en 1529, mais on trouva dans ses papiers un dixième livre, qui terminait l’histoire de Charles VI et comprenait celle de Char'es VII, de Louis XI et des quatre ou cinq premières années du règne de Charles VIII. Le dixième livre, revu et mis en ordre par un de ses parents, Daniel Zavarizi, fut joint aux neuf autres, qui furent imprimés en 1539. Ce dixième livre finit à la mort du duc de Bretagne Francois Il, en 1488.

Le premier livre de la continuation devait former le XI: de l'histoire entière. Mais ce XI° livre manque à la Bibliothèque Nationale. Le premier des deux volumes qui nous ont été conservés est intitulé livre XII, et ne commence qu'à l’année 1495 (BreQuiGN y, p. 16-17).

(3) Tac. Gohorii Paris. De Rebus gestis Francorum ad Paulum Æmilium ab excessu Ludovici XI Liber XII. Carolus VII Rex LV (Bibl. Nat. Lat., 5971, 39 ff.). Tac. Gohorii Paris. De Rebus gestis Francorum liber XIII. Lodoicus XII Rex LVI. Ad. d. Chrôph. Tuuanum, Equitem, Regis Concilii Senatorem. P. Præs. Senatus Paris (Bibl. Nat. Lat. 5972. 69 ff.). Christophe de Thou est le frère du célèbre historien Jacques-Auguste de Thou, et c'est de la bibliothèque de ce dernier que ce manuscrit de Gohory a passé dans la bibliothèque de Colbert, et ensuite dans celle du Roi, comme on l’apprend par les notes qu’on lit en tête (BRÉQUIGNY, p. 27).

UN PRÉCURSEUR DE GUY DE LA BROSSE. 25

Les rédactions hâtives qu'il a présentées pour toucher les intérêts de la fondation Ramus, lui ont laissé assez de loisirs pour lui permettre de poursuivre les nouvelles études auxquelles il est désormais fermement attaché.

En 1574 il traduit du latin de Livin Lemmens, de Ziriczee, les Ücculles merveilles el secrets de nature (1).

En 1575 il imprime le Zhscours responsif sur les secrets de l'art chimique, ete. Un ancien « président des généraux maistres des monnoyes de France », Alexandre de la Tourette, venait de faire paraître un « bref discours des admirables vertus de l'or potable (2) », dédié au roi Henri III, «avec une apologie de la tres fertille science d’Alchimie », dédiée au duc de Nemours.

Jacques Gohory s’est cru obligé de discuter certaines conclusions de cet ouvrage. La querelle est sans intérêt, mais elle nous montre notre savant qui fait dans son Lycium « des frais et expériences sinon belles comme La Tourette vante les siennes », au moins « bonnes et préparatoires à la grande œuvre et but final de la Philosophie minérale ». Il n’a pas eu l’heur d'arriver au but, « soit par les longs troubles du royaume, soit par son destin particulier » ; mais il s'y appliquait encore, quand la mort est venue l’enlever, le 15 mars 1576.

Cinq mois plus tard, un arrêt du Parlement rendait à leur destination légitime les 500 livres de rente, dont on n'avait plus besoin, et Frédéric Reisner était mis en possession de la chaire de Ramus (3).

(1) Les occultes merveilles et secrets de nature avec plusieurs enseignemens des choses diverses, tant par raison probable, que par coniecture artificielle, exposées en deux livres, de non moindre plaisir que profit, au lecteur studieux, par Levin Lemne, Medecin Zirizeen, et nouuellement tra- duictes du Latin en Francois, par I. G. P, avec deux tables, etc. A Paris. Pour Galiot du Pré, rue Saint-Jaques, à l'enseigne de la Gallère d'Or, 1574, 8°.

(2) CE. Bref discours des admirables vertus de l'or potable auquel sont traittez les principaux fon- demens de la medecine... composé par le sieur de la Tourette, nagueres President des Generaux maistres des monnoyes de France. Dédié au Roy très chrestien (Henri II), avec une apologie de la très fertile science d’Alchimie.. dédiée à Mgr le duc de Nemours el de Genevois. À Paris. Pour Jean de lAstre, 1575, pet. in-8° de 68 p. Discours responsif à celui d'Alexandre de la Tourelte, sur les secrets de l'Art chymique et confection de l'or potable, fact en la défense de la Philoso- phie, etc. Par L. S.S. (Leon Suave Solitaire), A Paris. Pour Jean de l’Astre, 1575, pet. in-8e de 27 ff. Ce discours est adressé à l’abbé de Bernay; on peut lire en lète un sonnet sur l'or potable, signé P. L.S.

(3) A. LEFRANC, op. cit, p. 223,

NOUVELLES ARCHIVES Du MUSEUM, 4€ série, |, 4

26 E.-T. HAMY.

Le Lycium philosophal disparut, sans laisser d’autres souvenirs que le petit livre son fondateur en a trop rapidement esquissé les traits les plus essentiels.

Mais, par une curieuse coïncidence, au moment le Solitaire ache- vait son incohérente carrière, Nicolas Houël, «marchand apotiquaire, épicier et bourgeois de Paris, » présentait une requête au Conseil privé pour la fondation de la Maison et hospital de la Charité chrétienne, dont deux des #embres principaux devaient être, comme dans la fondation de Gohory, une apotiquairerie et un jardin des simples. J'exposerai dans un prochain travail ce que l’on sait de cette dernière institution, auto- risée par un édit royal du mois d’octobre 1576.

Paris, Muséum, 24 janvier 1899.

LICHENES EXTRA-EUROP ÆI

A PLURIBUS COLLECGTORIBUS AD MUSEUM PARISIENSE MISSI ET AB

A.-M. HUE

ELABORATI

(CSutes) NE)

Posteriorem Lichenum familiam, cui nomen Lichenaceæ, primum in duos ordines ex apothecii forma ortos, cum el. Wainio £tud. Lich. Brés. 1, p. XXVII et seq., scilicet in Gymnocarpeas et in Pyrenocarpeas divisimus. Sed dein apothecium, cujus discus apertus sub tripliei aspectu sese prodit et inde in Gymnocarpeis tres divisiones secundariæ seu series, nempe Coniocarpeæ, Cyclocarpeæ et Graphideæ evadunt.Series secunda, Cyclocarpeæ, maximam omnium Lichenum partem complectitur et in hac inveniuntur thalli fruticulosi, fotiacei et crustacei in numerosissimis speciebus. Quomodo has tuto secernere et dein in rite distinctis circulis seu in tribubus generibusque glomerare. Primum criterium in quo enili debemus ad hoc perficiendum opus est sane eorum cres- cendi modus, illarumque semina seu sporæ in ullimo loco considerandæ sunt. Etenim primum est esse quam fructificare, atque constitutio entis intima ejusque externus aspectus primarias, el modus quo sese reseminat secundarias divisiones producit ; proinde que thalli symmetriei seu radiati, lab. I, fig. 1-6, id est ex elementlis circa axim verticalem præsentem vel deficientem, radiate dispositis, constiluti, sive sint cylindrici aut compressi vel etiam subfoliosi, a thallis dorsiventralibus, tab. II, fig. 1-2 qui e variis elementorum stratis superpositis constant, seu qui in ulraque facie dissimiles sunt, omni jure sunt remo- vendi. Inde sequitur 7hammolias et Slereocaula jam exposita, Usneas, Alectorias, Rama- linas, etc., ab Æverniis, Parmelüs, Physciis, Stictis, ete., prorsus distingui debere. Modusille Lichenes glomerandi est naluralis, nam eorum externo aspectui respondet, et in bona entium plantarumve distributione characleres oculis visibiles primum adhibendi sunt, atque tantum, his consumptis, characteres interni prodire queunt. Itaque genera vel species in quibus hyphæ gonidiaque circum axem centralem disponuntur, sive hyphæ corlicis superficiei perpendiculares aut parallelæ sint, sive gonidia e generibus Algarum Protococco vel Zrentejohlia desumantur, ad thallos symmetricos pertinent. Similiter species eodem modo constilulæ, elsi inter se sporis discrepant, sub eodem genere enumerandæ

(1) Voir tome X, p. 213 de la série de ce recueil.

28 A.-M. HUE.

sunt. Discrimen inter thallos symmetricos et dorsiventrales distinelu non difficile est, nam, si ad directionem corticis hypharum vel ad gonidiorum latiludinem agnoscendas micro- scopium est adhibendum, oculus nudus vel lens in lamina transversali parum tenui suf- ficit ut detegatur an elementa circa axim vel in stratis disponantur. Etenim solus Lichenis aspectus hanc differentiam indicat, nam in Lichene symmetrico, v.g. in Xamalina, Alec- toria, Thamnolia, cortex et plerumque facies exlerna est undique similis, dum in Lichene dorsiventrali, v.g. Ævernia, Parmelia, Sticla, pagina superior ab inferiore colore jam recedit. Quoad £vernias, notandum est quod hic de veris £verniis loquimur, nam a plu- rimis auctoribus sub hoc genere species thallo symmetrico, v. g. £’. vulpina, E. divaricata, E. thamnodes, quæ cum veris £verniis, Æ. furfuracea, etc., thallo dorsiventrali, ne minimam quidem affinitatem habent, enumeratæ fuerunt.

Duplex igitur subseries in serie Cyclocarpearum primum, id est quoad thallos fruticu- losos et foliaceos, ordinanda est, nempe 1. subseries Radiatæ thallos symmetricos continens; 2. subseries Stratosæ e thallis dorsiventralibus composita. Terlia addenda est quæ species simul symmelricas et dorsiventrales, seu in quarum thallo primario vel in foliis structura dorsiventralis et in podetiis, symmetrica plus minusve exprimilur, continebit, et Stratosi-radiatæ dici valet.

Cel. Müller Argoviensis in suo Consp. systemat. Lich. N. Zeland. primo aspeclu, prima hujus Lichenum distribulionis fundamenta posuisse videlur, nam v. gr. genera Theloschistem et Anaptychiam inter Ramalineas computavit atque pro pluribus speciebus thallo squamuloso præditis vel e Biatoris vel e Lecideis sublatis, tribum propriam, Phyl- lopsoreas, in sua Lichenum dispositione ante thallos erustaceos locatam, condidit. Sed genera l'heloschisles et Anaptychia sunt structuræ minus evolutæ quam genus /amalina, et alibi thallos symmetricos et dorsiventrales simul commiscuit, proindeque morpholo- gicum distributionis Lichenum principium non agnovit. Similiter D' Reinke in suo eximio opere, Abhandlungen über Flechten, V, p.351 et seq. thallos radiatos cum thallis dorsiven- tralibus junxit, v. g. Æoccella cum Craphide, Cetraria, Alectoria, Usnea cum Parmelia, etc.

Subseries I. STRATOSI-RADIATÆ.

Tribus VI Bæomyccæ et tribus IX Cladonieæ in Hue Vouv. Arch. Mus., série, t. X, pp. 236-241 et pp. 256-280.

In his Lichenibus thallus primarius stratis distinctis non est semper formatus, nam ul patet loc. cilat. in quibusdam Bæomycetis speciebus, gonidia et hyphæ sub cortice vix conspicuo inter se sine ordine commiscentur, sed squamis horizontalibus simulque podetiis verticalibus, vulgo optime evolutis, agnoscendæ sunt harum tribuum species.

Subseries II. RADIATÆ.

Thallus fruticulosus, erectus vel pendulus, rarius decumbens, cylindrieus vel com- pressus, et tunc plus minusve latus, symmetricus, id est extus simili cortice undique circumdatus atque intus ex hyphis gonidiisque circa axim centralem dispositis compo- situs; substrato basi adhærens rhizinisque destitutus. Animadvertendum est colorem sæpe in utraque facie similem, aliquando in postica pallidiorem, et non raro in hac cortex minus crassus, gonidia minus numerosa quam in antica facie.

Si axis centralis solidus ex hyphis verticalibus constat atque medullam sistit, circa illum hyphæ gonidiales laxe aut stricte implexæ, dein in toto cireuitu gonidia et demum cortex; sive inter gonidia, sive inter hyphas gonidiales adsunt semper lacunæ aere repletæ, et ita in omnibus Lichenibus hujus subseriei, In Usneis cortex semper conspi-

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 29

citur ; in Stereocaulis non raro deficit, sed eorum phyllocladia semper eo ornantur, et in utroque genere hyphis axi perpendicularibus constituitur. In quibusdam generibus, axis est plenus, sed non solidus, hcc est ex hyphis non stricte coadunatis constans. Quando autem axis centralis lacunosus vel vacuus, cortex ex hyphis axi perpendicularibus aut parallelis componitur ; sub illo vigent gonidia aut subjacet medulla ex hyphis axi paral- lelis conslilula, atque tune gonidia sub medulla, vel partim in illius medio, partim sub corlice, parlim inter hyphas gonidiales dispersa. Hyphæ gonidiales nunc bene evolutæ et centrum Lichenis plus minusve lacunose ocupantes, nunc raræ aut fere deficientes ; in posteriore casu thallus dicilur fistulosus. In descriptionibus infra datis cortex duplici zona formalus dicilur quando sub vero cortice, saltem exterius colorato, adest stra- tum medullare, ex hyphis axi parallelis semper compositum. In cortice non raro inter hyphas numerosa conspiciuntur corpuscula quæ meatus inter hyphas aliquando in- cruslant, Gonidia atque hyphæ gonidiales materia albida, flavida vel subnigrescente tesuntur.

Sequenti modo variæ hujus subseriei tribus, ut nexum naluralem cum proxima sub- serie obtinealur, ordinandæ videntur. Corticis thalli structuræ primaltum concedendo, seriem a perfectiore ad minus perfectam structuram habebimus. Igitur in primo loco insidet corlex pseudoparenchymaticus seu tribus 7'hamnolieæ, tab. I, fig. 1 et 2. Dein collocantur cortices ex hyphis axi perpendicularibus constiluti, id est tribus Stereocauleæ el Usneeæ cum gonidiis protococcoideis et tribus Xoccelleæ cum gonidiis chroolepoideis. Monendum est lamen quædam e Âoccelleis genera, qualiter a cl. Darbishire ordinata fuerunt, cortice ex hyphis axi parallelis gaudere, sed nihilominus h&æc tribus, ob thalli axem plerumque plerum inter Vsneas et perfecliores e Zamalinis recte disponitur. Postea enumerantur corlices e duplici zona constantes, una exteriore ex hyphis axi perpendicularibus et allera seu medullari, parallelis constituli, scilicet Æamalineæ et Cetraricæ, tab. I. fig. 3 et 4. Notandum adhuc, natura per saltus nunquam progrediente, inter Ramalinas paucas inveniri species quarum thalli cortex hyphis tantum axi perpen- dicularibus formantur. Venient tandem cortices in quibus hyphæ solummodo axi sunt parallelæ, A/ectorieæ et Anaptychieæ, tab. I, fig. 5 et 6. In harum tribuum posteriore genus Anaptychia tab. Il, fig. 7 meo sensu, naturalem inter thallos symmetricos et dorsiventrales transitum præbet, nam in hoc cortex mediæ parlis posticæ omnino deficit; proindeque in utroque Jatere tantum præsens est. E contrario, T’hamnolia et Siphula quarum thallus sæpe est podetiiformis aspectu saltem a Cladoniis haud multum recedunt.

TRIBUS .. THAMNOLIEZÆ. Hue Lich. extra-europ. in Nouv. Arch. Muséum, série, t. X, p. 240, Thallus erectus, cylindricus aut compressus, sæpe podetiiformis undique similiter

corticatus et intus symmetricus ; cortex pseudoparenchymaticus, gonidia protococcoidea et axis vel plenus (genus Siyhula) vel cavus (genus Z'hamnolia).

Genus XV. S/ZPHULA El. Fr.

In VW. Act. Holm. (1821) p. 119 et ZLichenogr. europ. reform. p. 406, Nyl. Synops. Lich I, p. 261, Müll. Arg. Conspect. Lich. N, Zeland. p. 8.

Thallus albidus, basi stipitatus et podetiiformis, teres aut compressus, non raro rhizinis substrato affixus. Cortex undique similis ex hyphis pseudoparenchymatice coalitis constans,; gonidia protococcoidea sub cortice posita: hyphæ gonidiales stricte

30 A.-M. HUE.

implexæ ; axis centralis seu medullaris, crassus, ex hyphis verticalibus stricte coalitis constitutus. Apothecia et spermogonia ignota.

118. Siphula torulosa Nyl. Synops. Lich. 1, p. 203, lab. I, fig. 2 et apud Hue Zich. exot.n. 214; Lichen torulosus Thunb. Prodr. Flor. Cap. (1194) p.177; Parmelia tortuosa Ach. Method. Lich. p. 184; Stercocaulon pulvinatum Ach. Lichenogr. univ. p. 584 et Stereocaulon? pulvinatum Ach. Synops. Lich. p. 286.

In Africa : in ins. Borbonia supra lignum vetustum legit fr. Rodriguez, n. 18, anno 1890.

In America : in Columbia supra terram prope Bogotam legit fr. Emilio, augusto 1897.

Thallus albidus vel subcarneo-albescens, erectus3-7 mm. altus, compressus, opacus, cæspites densos formans, K extus flavens ; inlus carneus, similiter K flavens et mox aurantiacus ; caules primarii 0,5-1 mm. lali, varie ramosi, etcum ramis et ramulis subliliter granulosi aut grosse rugosi, apice raro tubulati, sæpius applanati et vage crenulati. Cortex 20-30 y latus, pseudo-parenchymaticus et corpusculis numerosis atque valde tenacibus obteclus; gonidia 6-8 & lala in glomerulis remotis sub cortice ; hyphæ goni- diales parum ab axeos hyphis distinctæ et inde arcte implexæ ; in axi hyphæ verticales et ramosæ stricte coalitæ altque una cum hyphis gonidialibus materia subnigrescente teclæ.

Specimina e Columbia atque illa in capite Bonæ Spei lecta in herb. Mus. paris. K non mutantur, proinde que illa supra descripta formam hujus speciei exprimunt.

Insuper in capite Bonæ Spei, in ins. Sandwich, atque altestante Stizenb. Lich. africe. p. 22, in Australia.

Genus . 7HAMNOLIA Ach.

Conf. Hue Lich. extra-europ. in Nouv. Arch. Muséum, série, {. X, p. 240, n. 47 et tab fig A1et.2;

Thamnolia vermicularis Ach. denuo lecta fuit a R. F. Faurie in Japonia, Sidesan, n. 829, 31 augusti 1898. Quoad sporas conf. D' Minks 7hamnol. vermicul. Eine Monograph. in Flora 1874, tab. V, fig. 5.

TRIBUS .. STEREOCAULEZÆ.

Hæc tribus jam exposita fuit, sicut 7'hamnolia, in hujus operis inilio seu in Mouv. Arch. Mus., 3 série, t. X, pp. 241-256. Observandum est verbum podelium in uniuscujusque speciei descriplione adhibitum, omnino improprium esse, nam podelium in his Lichenibus nihil aliud est quam phyllocladium melius evolutum proindeque caulis vel pseudo- podetium est dicendum.

Alia sectio hujus generis, seu subgenus III, est Leprocaulon Nyl. apud Lamy Catal. Lich. Mont-Dore p. 16, et apud Hue Addend. Lichenogr. europ. p. 316 complectens paucas et parvulas species quæ semper steriles lectæ fuerunt. Exterius et interius aliis ereocaulorum speciebus sunt similes, nam pseudo-podetia phyllocladiis ornantur et in centro adest axis solidus.

119. Leprocaulon tenellum Nyl. Lich. Japon. p. 19; Stereocaulon tenellum Tuck. in Bot. Wilk: Voy. p. 193, tab. II, fig. 2, teste Tuck. Synops. N. Americ. Lich. 1, p. 234.

In Asia : in Japonia corticolam legit R, F. Faurie in ins. Yeso, Hakodaté, n. 9179, 45 aprilis 1893, et in ins. Nippon, Fujiyama, n. 539, 10 junii 1898.

Pseudo-podetia 2-4 mm. alla, albicantia et basi subnigrescenlia, dense cæspilosa, decorticata, mox ramosa ; in ramulis phyllocladia minute granulosa, albida et sæpe subpulverulenta. In axi centrali hyphæ verticales et parum stricte coadunatæ. Thallus

LICHENES EXTRA-EUROP ÆI. 31

extus levilerflavescit. Minor et magis ramosus quam Z. albicans Nyl., Stereocaulon albicans Th. Fr. Monogr. Stereocaul. p. 65.

TRIBUS X. USNEEÆ.

Thallus fruliculosus, ereclus seu pendulus, cylindricus, extus undique concolor et similiter corticatus, intus symmetrieus cum gonidiis protococcoideis. Aut fibrillosus et superficielævis, verrucosus, angulatus vel rarius scrobiculatus, atque interdum efibrillosus, axo centrali solido (genus Usnea); aut omnino efibrillosus, superficie scrobiculatus, papillatus vel angulato-tortilis et simul canaliculatus, axi centrali minus stricto vel diviso (genus Zel/haria).

Genus XVI. USNEA Dill.

Hist. Muse. (ATAA) p. 56 pr. p.; Hoffm. Deutschl. Flora (4795) IT, p. 132 pr. p; Ach. Lichenogr. univ. (1810) pp. 127 et 618; Nyl. Synops. Lich. I, p. 266, tab. VIIL, fig. 7-11; Müll. Arg. Princip. classif. Lich. Genève p. 25; Th. Fr. ZLichenogr. scand. p. 13, Tuck. Synops. N. Americ. Lich. p. 40; Slirton On the genus Usnea in Scott. Natural 1881, p. 2 pr. p.; Wain. Ztud. Lich. Brés. 1, p. 2; Tulasne Mém. Lich. p. 27; Schwend. Untersuch. Flechtenthall. p. 2, tab. I, fig. 1-14 et IT, fig. 16-20; Lind. Mem. on the Spermog. filament Lich. p. 121, tab. IV, fig. 1-14.

Thallus fruticulosus, sæpe filiformis, teres aul angulatus, haud raro multum elongatus, sæpe fibrillosus, basi sæpe dilatata substrato affixus (1). Cortex in toto ambilu similis; in hoc hyphæ axi perpendiculares, distinctæ aut indistinciæ, semper seplalæ, parietibus incrassatis et lumine parvo aut parvulo, ramosæ, ramis lateralibus anastomosantibus atque retem maculis irregularibus formantes. Gonidia protococcoidea seu viridia sub cortice posita atque inter hyphas subjacentes aliquando dispersa. Hyphæ gonidiales, quando gonidiis immixlæ, frequenter ramosæ et interdum septalæ, dein spatium inter gonidiorum zonam et axim occupantes et ibi elongatæ minus ramosæ, semper satis laxe et non raro lacunose implexæ; in unica specie (Üsnea articulata Hoffm.) radios inter gonidia et axim efficientes. Gonidia et hyphæ gonidiales materia subflavente aut subni- grescente obtecta. Hyphæ medullares verticales ramosæque, parietibus non incrassalis, tubulo interiore seu lumine parvo, arcle coalitæ, fasciam densam et ordinarie crassam seu axim centralem formantes. Apothecia in ramo geniculato, breviter in excipulo incluso, sæpe dein evanescente enata, peltala, sæpe magna, margine vulgo fibrillosa et disco pallide carneo aut rufo, sæpe glaucescenti-pruinoso. Excipuli cortex thalli corticis similis. Gonidia sub cortice et sub perithecio sila atque sæpe inter hyphas gonidiales dispersa. Hyphæ gonidiales laxe implexæ; inter eas sæpe medulla fasciata in fasciis axi centrali thalli analogis sed brevibus et angustis. Hypothecium duplici strato, vulgo a se invicem facile separalis formatum, altero inferiore crasso, cui nomen peritheciumimposui, ex hyphis verticalibus septatis ramosisque constante, altero superiore ex hyphis horizontalibus ramosisque seu e basi paraphysium continuata constitum; verum est hypothecium. Paraphyses distinctæ, articulatæ, ramosæ, ramis aut anastomosantibus, aut liberis et epithecium sæpe attingentibus. Epithecium granulosum. Sporæ 8",

(1) In Usneis thallus similiter ac in Stereocaulis incipit; in his posterioribus primum thalli vesti- gium est phyllocladium, atque in prioribus, fibrilla. In cortice cujusdam Cupressi in Japonia, in ins. Sendai n. 227 a R. P. Faurie, julio 1897, lecto, numerosæ fibrillæ flavescentes erectæ, vel in ipso cortice, vel in medio thalli alieni et leprosi natæ, breves et tenues, mox accrescentes, dein ramosæ et quando { cent. altæ, fibrillis ornatæ. Videtur initium thalli Us. floridæ Ach.

32 A.-M. HUE.

hyalinæ, simplices, ellipsoideæ et parvæ, membrana satis crassa circumdatæ. Spermo- gonia incoloria aut nigra, lateralia et thallo immersa; spermatia recta, uno apice sæpe incrassata ; sterigmala pauci-articulata, illisque filamenta anastomosantia immixla.

Species pleræque corticolæ, quædam semper saxicolæ, aliæ nunc corticolæ et nunc saxicolæ.

Apud varios auctores cephalodia in lsnearum thallo obvenire dicuntur. Atqui hæc assertio est erronea ut jam animadvertit el. Forssel Lich. Untersuch., 1 Uber die Cephalod. p. 2. Etenim in veris cephalodiis vigent semper gonidia a gonidiis thalli in quo insident omnino diversa, et in partibus interioribus Usnearum pseudo-cephalodiorum nulla inveniuntur gonidia.

In Arn. exsice. n. 905? Usnea ceratina Ach. « cum cephalodiis » dicta, supra thallum sessilia et dispersa conspiciuntur parva tubercula 0,5-1,5 mm. lata, excipulo thallode extus munita et superficie primum æqualia et dein granulata. In eorum lamina tenui adest primum cortex apothecii excipuli corticis similis, dein gonidia viridia et paucæ hyphæ gonidiales; postea hyphæ parvæ strictissime coadunatæ et stratum crassum formantes; demum apparet pocillum in quo hyphæ verticales, paraphysibus sat similes, etiam arcte coalitæ ; in tuberculis junioribus nihil amplius adspicitur ; in granulatis autem, inter illa filamenta erecta et in parte exteriore tantum jacent cellulæ virides, omnino liberæ, absque ulla relatione cum hyphis, proindeque, etsi gonidiorum thalli similes, non sunt gonidia, sed Algæ. Illa tubercula nihil aliud esse ac apothecia abortiva censeo.

In coll. Lindig e Nova Granata, n. 801, Usnea barbata f. ceratina Ach. (cephalodiophora Nyl.) adsunt parva tubercula præcedentibus similia, sed nigra. In his, hyphis Lichenis admiscentur hyphæ nigræ cujusdam Fungilli.

In Müll. Arg. Lichen. in Miss. cap. Horn, p. 152, Usnea dasypogoides var. cladoblephora, ni° 40, 177 et 8, adsunt tubercula parvula, carnea omnino tuberculis Us. ceratinæ Arn. similia, et paucissimas virides cellulas in apice continentia. Hæc specimina in herb. Mus. paris. deposita e corticis analysi, non ad Us. dasypogoidem Nyl., sed ad formam sore- diatam Us. floridæ Ach. pertinent.

120. Usnea florida Hoffm. Deutschl. Flora (1795) I, p. 153, Ach. Method. Lich. (1803) p. 307, Lichenogr. univ. p. 620 et Synops. Lich. p. 304, Nyl. Lich. Japon. p. 22, apud Hue Lich. exot. n. 492, Waïn. E'tud. Lich. Brés. I, p. 3, Cromb. À Monogr. Lich. Brit. (1894) fig. 40 (sectio tranversalis thalli et apothecii, sporæ et spermatia), Zukal Morphol. and biolog. Untersuch. über Flecht. (1895) tab. IT, fig. 2 (sectio transversales thalli), Reinke Abhandl. über Flecht. IV, 1895, fig. 118 (thallus et apothecia); Lichen floridus L. Spec. Plant. edit. I (1753), n. 80; Wain. Revis. Lich. in herb. Linn. asservat. p. 10; Us. barbata var. florida. EL. Fr. Lichenogr. europ. reform. p.18, Th. Fr. Lichenogr.scand. p.15; Parmelia barbata var. campestris f. florida Schær. Lich. Helvet. exsice. n. 398; Us. barbata var. florida Fr., Billot Flora Gall. et Germ. exsicc. n. 592, Rabenh. Lich. europ. n. 549, Arn. Lich. exsice.n'° 1362 (tenella) et 1538 ; Zw. Lich. exsicc.n. 819, in 565, 566, 567*° plantæ pendulæ ex analysi corticis pro parte saltem ad Us. dasypogam (Ach.) Nyl. pertinentes; Zolling. Plant. javan. 1744 et 2797 atque Lter javan. secund. n. 3134 pr. p., Malbr. Lich. Norm. n. 160, Oliv. Herb. Lich. Orne n. 51, Flag. Lich. Franche-Comté n. 151 et Harm. Lich. Lothar. n. 298 (1).

In Asia : 1. in Japonia legit R. F. Faurie, in ins. Nippon, in montibus Aomori, n. 226, 30 maïi 1897, et in Fujiyama, n. 485, 10 junii 4898. 2, In China prov. Yun-nan corti- colam legit R. P. Delavay, Mao-Kou-Tchang, 18 martii 1883, ad Quercus in sylvis

(4) In hujus operis cursu laudantur tantum exsiccata in herbario meo præsentia atque examini subjecta,

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 33

Houang-lo-pin supra Ta-pin-tze, altit. 2000 m.,2 maii 1885, in faucibus Hoang-se-ia-keou, supra Tapin-{ze, allit, 1800 m., 11 mai 1885, in sylvis Kou-toui et Yang-in-chan, 18 junii 1888, in faucibus Yen-{ze-hay, 8 augusli 1888, in sylvis faucium Lopin-chan supra Lan-kong, 31 julii 1888, in sylvis Hee-chan-men, 31 julii 1889. 3. In Tonkin legit R. P. Bon, 1687 et 1688 pr. p., 6 augusti 1889. 4. In India legit cl. A. Walker, plantation de thé d'Eden-Vale entre Kurseong et Darjeeling, novembri 1893, et in montibus Himalaya, 8 junii 1895. 5. In ins. Java legit Lahaie, jardinier de l'expédition, dans le voyage à la recherche de la Pérouse sous le commandement de d'Entrecasteaux, annis 1791-1797.

In Africa : 4. in Abyssinia legit Schimper sine et n. 365 pr. p., comm. cl. Paris. 2. In ins. Borbonia corticolam legit fr. Rodriguez sine loco indicalo et in Mafate, anno 1889 ; legit adhuc Mauritius Chauvet, Sancti Dionysii, derrière l'hôpilal militaire, 10 maii 1895 el in monte Salazia, comm, cl. de Poli. 3. In ins. Madagascaria, in arborum ramis legit cl. Grandidier et comm. cl. Renauld. 4. In Congo gallico, in Ogoué prope Brazzaville, legit cl. Tholon, maio 1895.

In America : 1. in Ohio prope Columbum legit Lesquereux, annis 1885-1887. 2. In Louisiana legit abb. Langlois, Lafayette et Chataigner ad truncum arboris n°° 25, 26 et 27 et sur une barrière n. 28, 16 martii 1883 et 6 maii 1887; legit eliam Featherman. 3. In Brasilia legit S. M. doûña Theresia Christina Maria, imperatrix, anno 1889; prope Sao Paulo legit Azevedo Sampaio, in hac urbe pharmacopola, anno 1894. 4. In republica Argentina legit Hieronymus, circa de la Cimbra, distr. del Tercero, sierra Achala, prov. Cordoba, 23 martii 1876 ; donné par M. Varella, commissaire de la république Argentine à l'exposition universelle de Paris en 1878.

In Oceania : e Nova Zelandia a sir Locke Travers ad universalem exhibitionem Parisiis anno 1889 celebralam missa.

Tallus cinerascenti vel flavido-glaucescens, rarius flavescens, flavus aut stramineus, basim versus sæpe brunueo-flavicans, erectus, 4-12 cent. altus, in basi vel paulo post- basim varie et patenter ramosus, K extus el intus non mutatus; rami primarii 1-2 mm. crassi vel tenuiores, cum ramulis fibrillosi, fibrillis 3-6 longis, horizontalibus, lævibus, crebris ant rarescentibus etsæpe in ramulos breves mutatis; fibrillæ ramulique interdum fracta vulnusque albidum relinquentia; cortex inter fibrillas non raro inaqualis, super- ficie lævis aut sæpius verrucoso-asper, verrucis minutis, creberrimis. In cortice 40-160 à lato, albido aut in parte externa obscure flavo, hyphæ axi perpendiculares, incrassatæ, indistinctæ, septatæ ramosæque et retem maculis magnis et inæqualibus formantes (in Schær. exsicc. n. 398 maculæ retis minores sunt); gonidia 6-10 y lata sub cortlice in stralo fere continuo sita et cum hyphis gonidialibus materia subnigrescente tecta ; illæ hyphæ 4-1 L crassæ, stricte etin quibusdam chinensibus speciminibus sat laxe implexæ ; axis medullaris crassus ex hyphis verticalibus ramosisque constans. In fibrillis cortex 80 & latus eodem modo ac in ramis compositus; sub cortice gonidia, dein hyphæ medullarés atque axis medullaris centralis (1). Apothecia 3-10 mm. lata, in ramulo geniculato mox

(1) In Schwend. Untersuch. Flechtenthall. tab. I, fig. 5 et in Fünfstück Lich. in Engler und Prant] Pflanzenfamil. p. 9, fig. 14 A, seclio longitudinalis in apice ramuli facla hyphas corticis axi parallelas ostendit; easdem hyphas axi parallelas inveni in exsiccalis Schær. n. 398 et Flag. n. 151 proindeque in Usnea florida europæa. Sed in speciminibus extra-europæis, præsertim in Japonia et in China leclis, hyphas econtra axi perpendiculares in cortice etiam ipsius apicis, sive in ramulo juvenili, sive in fibrilla, semper inveni. Hoc discrimen ad speciei distinctionem nullius est momenti, nam in quibusdam Ramalinæ speciebus, ut infra videre est, cortex in ramis bene evolutis ex hyphis axi perpendicularibus constans, in apice ramulorum ex hyphis parallelis constituitur.

à L NoUvELLES ARCHIVES DU Muséum, série, I. 9

34 A.-M. HUE.

incrassato enata, atque parte geniculata sæpe cadente, aspectu terminalia, primum cupu- liformia et mox plana, excipulo lævi, raro lineis albidis, rugosis atque subreticulatis ornato, margine dense fibrilloso atque disco glauscescenti-carneo pruinosoque prædita; ramulus geniculatus in excipulo plus minusve inclusus, aliquando persistens et tunc ramosus evadit. In excipulo cortex 60-80 y lato simili modo ac in thallo formatus; gonidia sub cortice et sub perithecio atque in mediis hyphis gonidialibus dispersa ; inter has sat laxe contexlas aliquando medulla ex hyphis horizontalibus anguste et breviter fasciatis constans; hypothecium albidum angustissimum et sub illo perithecium in margine non continuatum ex hyphis ramosis strictissime coadunatis constitutum ; epithecium flaventi- nigrescens et granulosum ; paraphyses 80 y altæ, 2 x crassæ, articulatæ, thyrsoidee ramosæ et apice non incrassatæ,; thecæ oblongæ 60 y longæ et 20 y latæ; apice paulum incrassalæ, sporæ 8, hyalinæ, simplices, ellipsoideæ, 8-10 y longæ et 5-6 u latæ. Gela- tina hymenialis iodo cærulescens.

Fere cosmopolila sed deest in regionibus arcticis et antarcticis.

Stat. rubescens Müll. Arg. Lich. Schenck. p. 223.

In Africa: in ins. Comoris, Nossi-Comba, legit cl. domina R. Caillé, altit. 400-600 m., 15 martii 1891 et comm. comes de Poli.

In Brasilia : prope Sao-Paulo legit Azevedo Sampaio, anno 1894.

In Oceania: e Nova Zelandia ut supra missa.

À forma genuina non differt nisi colore ferrugineo-rubenti.

Var. 1. strigosa Ach. Method. Lich. p. 310, tab. VI, fig. 3, Lichenograph. univ. p. 621 et Synops. Lich. p. 304, Nyl. apud Hue Zach. exot. n. 492 (exclus. synonym.) ; Us. bar- bata var. strigosa Nyl., Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 47, Us. barbata f. strigosa Krempelh. Exot. Flecht. p. 10, Müll. Arg. Lich. Paraquayens. p. 3 ; Schimperi iter Abyssinic. n. 416.

In Africa : 1. in Abyssinia legit Schimper n. 108 et in Chiré, n. 365 pr. p., comm. dux Paris. 2. In ins. Borbonia, Mafate, legit corticolam fr. Rodriguez, anno 1839.

In America : 1. in Uruguay, prope Montevideo saxicolam legit cl. Fruchard in cerro Melones et corticolam in sylva Santa-Lucia, junio 1876. 3. In republica Argentina legit Hieronymus simul cum Us. densirostra Tayl. infra n. 121.

Thallus pallide vel obscure aut adhuc rufescenti-flavicans, erectus, 3-8 cent. altus, teres, basi nunc in plures caules simplices aut parce ramosos atque apothecio terminatos divisus, nunc et sæpius cæspitosus, caulibus primariis pluries ramosis, ramis patentibus et intricatis ; caules, rami ramulique creberrime strigosi, seu strigis vel fibrillis tenuibus, 3-10 x longis, horizontalibus, vulgo simplicibus, raro ramosis, in partibus denudatis raris læves ; extus et intus K immutati. In cortice 40-80 y lato, albido vel flavente et sem- per ad oram exteriorem obscure flavicante, hyphæ axi perpendiculares, indistinctæ, sepltatæ ramosæque et retem maculis magnis et irregularibus, ad oram minoribus, lumine sat magno, efficientes ; gonidia 8-14 y lata in glomerulis sub cortice sita et inter hyphas gonidiales dispersa et cum illis materia subnigrescente et K non tincta, aut prope axim rufescente et tunc K flavente, tecta; hyphæ gonidiales 3-5 vel 4-6 L crassæ, sat stricte contextæ et ramosæ; axis medullaris crassus ex hyphis verticalibus ramosisque constitu- tus. In fibrillis cortex 20-30 y latus et eodem modo ac thalli cortex formalus, sed retis maculæ minores et hypharum cavitas seu lumen major; sub cortice gonidia atque hyphæ gonidiales laxe implexæ et tandem axis medullaris parvus. Apothecia 3-15 mm. lata, numerosa, aspectu terminalia, sed revera ad apicem caulis vel rami geniculati enata parte rami apothecium ferente incrassata, parte geniculata parvula aut cadente, ut in Us. florida Ach., excipulo lævi, margine fibrilloso, fibrillis 5-10 mm. longis, numerosis atque etiam in excipulo interdum dispersis, disco pallide carneo, sæpe glaucescente

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 30

prædita. In excipulo cortex 40-65 y latus thalli cortici similis ; gonidia sub cortice et in hyphis gonidialibus dispersa, atque cum illis materia subnigrescente K flavente et dein ferrugineo-rubente tecla ; inter hyphas gonidiales medulla ex hyphis horizontalibus in fascia brevi et parum lata; epithecium subnigrescens et granulosum; hypothecium albi- dum et angustissimum; perithecium 30 y. latum ex hyphis ramosis et striclissime con- textis, lumine sat magno, constitutum atque ab hypothecio facile separatum; paraphyses 65 y altæ, 2 pu crassæ, articulalæ et ramosæ, ramis thyrsoideis, atque apice incrassalæ, 4 L metientes; thecæ 52-60 y longæ et 25-28 y. lalæ; sporæ 8", hyalinæ, simplices et ellipsoideæ, 11-13 & longæ et 9 y latæ. Gelatina hymenialis cœrulescens.

Minor et multo magis fibrillosa ac Us. florida Ach. Reactiones supra citatæ sunt ani- madversione omnino dignæ, nam effectæ fuerunt in ramis apotheciferis speciminum tum in Texas tam in Abyssinia lectorum atque simul in ramis et in apotheciis. In speci- mine e Texas stratum gonidiale thalli prope axim rubescens sub microscopio K flavens evasit; in exemplari ex Abyssinia nulla K reactio; in utroque stratum gonidiale apo- thecii optime ferrugineo rubuit : res inexplicata remanet. Quædam exemplaria e Yun-nan in hanc varietatem transeunt.

In Asia (India) ; in Africa tropica (Abyssinia, ubi abundat, Usambara, ins. Borbonia et Mauritii meridionali et in ins. Sanctæ Helenæ ; in America tropica (Texas, Porto-Rico, Costa-Rica, Paraguay Uruguay, Brasilia et Argentinia) ; in Oceania (Australia).

F. pygmæa-Hue.

In Africa : in Abyssinia legit cl. Schimper supra Zuphorbia Collquall, Nahia in Machiha, n. 1022, allit.6-7000 ped., 10 novembris 1852 et prope Dibr-Eski, allit. 9000 ped., 15 novem - bris 1852, in herb. Musei parisiensis. Legit idem in montibusSemen, anno 1850 in herb.meo.

Fhallus flavescens vix 1 cent. altus, e basi cæspitosus, singuli caules apothecio ter- minali, crebre strigosi, strigis 3-4 mm. longis, validioribus quam in var. s{rigosa et sæpe ramulosis, K extus et intus non mutali; nolæ anatomicæ ut supra. Apothecia 6-15 mm. lata, margine ciliato, strigis confertis et brevibus 1-3 mm. longis atque excipulo iisdem strigis omnino aut pro maxima parte armato et disco obscure carneo vel subnudo vel cæsio crnala. Sporæ minores 8-10 & longæ et 7-8 y longæ: cælera ut supra, sed gonidia in thallo et in apothecio paulo majora, 14-20 y lata.

Copiosa sunt specimina lecta et cuncta brevitate thalli, magnitudine apothecii atque strigis validis conspicua.

Var. 2. mollis Waiïin. Ætud. Lich. Brés. I, p. 4 et Lich. Brasil. exsicc. n. 1348; Us mollis Stirton On the genus Usnea p. 11 in Scott. Natural. 1881.

In Asia : in Japonia, Togakuski, legit R. P. Faurie, n. 807, 16 septembris 1898.

In Africa: in ins. Borbonia, in monte Salazia legit M. Chauvet et comm. comes de Poli; sterilis.

Thallus stramineo-flavicans, erectus, 3-4 cent. altus, mollis, teres, basi cæspitosus, K extus et inlus non mutatus ; caules primarii 0,6-1 mm. crassi, varie ramosi, sat crebre aut parce verruculosi, et cum ramis fibrillis parvis, non crebris et horizontalibus ornati. In cortice ramuli 35-40 y lato, albido aut leviter flavente, corpusculis repleto, hyphæ axi perpendiculares, basi passim distinctæ et dein indistinciæ, 12 u crassæ, seplatæ ramo- sæque atque retem maculis parvis et imparibus, lumine parvulo, efficientes ; gonidia 8-12w lata sub cortice sila et in hyphis gonidialibus dispersa ; illæ 3-4 crassæ, elongatæ et parce ramosæ, laxissime implexæ, cum gonidiis el axi materia nigricante K dissoluto et non colorato oblectæ ; axis parvus ex hyphis verticalibus ramosisque, non arcte cohæ- rentibus. (Apothecia 3-15 mm. lata, margine fibrillosa ; sporæ 8-12 y longæ et 6-9 y latæ, Wain. loc. citat.).

Insuper in America meridionali et in Europa (Scotia).

30 A.=M. HUE.

Var. 3. perplexans Wain. Ztud. Lich. Brés. 1, p.5 et Lich. Brasil. exsice.n.1002; Us. perplexans Stirt. On the gen. Usnea p. 5 in Scott. Natural. 1881 ; Us. barbata var. ceralina Nyl. Prodr. Floræ Nov. Granat. ed. 2°, p.13 et collect. Lindig n. 2568 in herb. Mus. paris.

In Africa : in ins. Borbonia, Mafate, legit fr. Rodriguez, anno 1889.

In America : in republica Mexicana sine nomine collectoris.

In Oceania: 1. e Nova Zelandia a sir Locke Travers ad universalem exhibitionem anno 1889 Parisiis habitam missa. 2. In ins. Tahiti, in montibus prope Tesa et in valle Pinai supra Papeete legit D' Nadeaud, 30 aprilis 1896.

Thallus pallide aut glaucescenti-flavicans, erectus 6-10 cent. allus, teres, rigidus aut submollis, basi cæspitosus atque intus K flavens et dein rubens; caules primarii, 4-1,5 mm. crassi, varie ramosi, ramis patentibus parvulis aut elongalis ; caules et rami fibrillis 0,1-0,6 mm. longis et horizontalibus ornati atque inter fibrillas verrucis albidis, parvis, rotundis aut elongatis, passim in soredia mutatis crebre asperi. Cortex caulis primarii 10-110 & lato, albido et in externa ora obseurius colorato; hyphæ axi perpendiculares indistinctæ, septatæ ramosæque et retem maculis parvis, et in parte externa minoribus, irregularibusque formantes; gonidia 8-12 y lata sub cortice sita; hyphæ gonidiales 4-8 u. crassæ, sat stricte contextæ, atque cum gonidiis maleria nigrescenti-flavida K flavente et mox rubente tectæ: axis medullaris crassus ex hyphis verticalibus ramosisque constans.

Apothecia 4-10 mm. lata, subterminalia, idest apicem versus rami geniculati enata, excipulo lævi, denudato aut raro fibrillifero, margine erebre fibrillosa et disco pallide carneo et subglaucescente ornata. In excipulo cortex 50-60 y latus, albidus et exterius obscure flavidus, hyphæ ut in thalli cortice dispositæ, sed retem maculis majoribus atque lumine majore formantes. Gonidia sub cortice et sub perithecio ; inter utrumque hyphæ gonidiales parum evolutæ et materia subnigrescente K flavente et dein rubente tectæ; stratum medullare sat latum et sat longum ex hyphis horizontalibus ramosisque constitutum ; perithecium 30 w latum ab hypothecio æqualiter lato parum dis- tinctum; epithecium subnigrescenti-flavidum et granulosum; paraphyses 60 Kw allæ, 1,5 uw crassæ, articulatæ, parce ramosæ aut ramis brevibus et anastomosantibus, aut elongatis, liberis atque epithecium attingentibus; sporæ 8"*, hyalinæ, simplices et ellip- soideæ, 7-12 y longæ et 5-8 y latæ. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens.

Insuper in Asia (India) et in America (Columbia et Brasilia).

F. spinulifera Wain. £tud. Lich. Brés. TI, p. 6.

In Africa : in ins. Madagascaria, Ambositra, legit fr. Rodriguez, anno 1889.

Var. 4. subelegans Wain. £tud. Lich. Brés. 1, p. 6 et Lich: Brasil. ersice. n. 993.

In America legit S. M. doña Theresia Christina Maria, imperatrix, anno 1889; sterilis.

In Oceania: in ins. Tahiti, Poea sur le tronc des Cocotiers legit D' Savatier, 7 septem- bris 1879 ; sterilis. Legit etiam D' Nadeaud, ut supra.

À præcedenti varietale, quacum reactione convenit, verrucis in spinulas brevissimas accrescentibus præsertim differt; specimina ex ins. Tahiti potius f. énermem Wain. loc. citat. sistunt.

Usque nunc non alibi lecta videtur.

Var. 4. comosa Wain. Z'tud. Lich. Brés. 1, p. 3 et Lich. Brasil. exsice. n. 387; Us. plicata var. comosa Ach. Method. Lich. p. 311 et Us. florida Ach. ibid. p. 307; Lichen como- sus Ach. et Lich. floridus L., teste Wain. loc. citat. ; Us. barbata var. aspera Müll. Are. Revis. Lich. Mey. p. 309 et Lich. Schenck. p. 223, non Us. coralloides var. aspera Eschw. quæ ad Us. lævem Nyl. pertinet.

In Asia: in India, Simla prope Calcutta legit J. Determes, anno 1892 el comm. fr. Heribaud.

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 37

In Africa: 4. in Algeria in monte Djurdjura supra Bordj-Boghim legit D' Cosson, anno 1854. 2. In ins. Borbonia corlicolam legit fr. Rodriguez, anno 1888; in monte Salazia legit M. Chauvet et comm. comes de Poli. 3. In ins. Madagascaria legit fr. Rodriguez, anno 1889, et in Tamalave, comm. cl. Renauld.

In America: 1. In Guadalupa legit Lherminier, « jaune soufre, sans fructificalion appa- rente, aux lieux les plus élevés et sur les extrémités des branches mortes batlues des vents et de la pluie », n.19, anno 1862. 2. In Brasilia legit S. M. doña Theresia Chris- tina Maria, imperatrix, anno 1889. 3. In republica Argentina, legit Hieronymus, planta epifita las ramadas, cirea St-Miguel, serro Achala, prov. de Cordoba, 14 martii 1876, donné par M. Varella, commissaire de la république Argentine à l'exposition universelle de Paris en 1878.

In Oceania : in ins. Tahili, vallée de la Reine, legit D' Savatier, 19 septembris 1879.

Thallus pallide aut obscure flavicans vel glaucescens, erectus, 4-10 cent. longus, leres, basi cæspitosus, intus K flavens vel non mutatus ; caules primarii 1-1,5 mm. crassi, varie, ramosi, ramis patentibus, et cum istis plus minusve fibrillosi, fibrillis 0,6-7 mm. longis et passim in ramulos mulatis, crebre verruculosi, verruculis albidis, parvis, sæpius rotundis et aliquando præsertim apicem versus in soredia mutatis. Cortex rami primarii 50-70 ÿ latus, albidus aut flavidulus et ad oram exteriorem obsecurius coloratus ex hyphis axi perpendicularibus, septalis ramosisque et retem maculis sat magnis aut parvis, et ad oram minoribus, lumine sat magno, efficientibus constitutus; gonidia 8-10 p. lala sub cortice sita; hyphæ gonidiales 4-7 y crassæ, sat laxe implexæ; axis medullaris crassus et ex hyphis verticalibus et ramosis constans. Apothecia ut in var. s{rigosa Ach.

Hujus varietalis locus systematicus est prope Us. floridam et var. strigosam, nam sæpe hæc in eas transit aut vice versa, sed ob soredia ramulos sæpius ornantia prope varietates soredialas locavi.

Insuper recognita fuit a cel. Müller Arg. in Asia (Manipur) ; in Africa tropico-orientali, in Usam- bara et in Zanzibar ; in America (Caraccas, Urugay et Brasilia) ; in Oceania (Australia et Nova Zelandia). Probabiliter viget alibi atque etiam in Europa.

Var. 5. sorediifera Arn. in #lora 1874, p. 569, Lichenolog. Ausfl. XVI, p. 39, Lich. fränkisch. Jura p. 3, Lichenenfl. Münch. (1891) p. 8 et Lich. exsice. n'° 572%, 1016 et 1017.

In Asia: 1. in Japonia legit R. P. Faurie, Togakuski, n. 791, 16 septembris 1898 et inins. Nipon, Sendai, n. 268, julio 1897. 92. In China, prov. Yun-nan corticolam legil R. P. Delavay in sylvis faucium Lopin-chan, supra Lan-kong, 31 julii 1888, et n. 1612, Us. dasypoga Nue Lich. Yunn. p.19. 3. In Tonkin misit R. P. Bon, récolté par un Annamite à Tuän-du, martio 1890, comm. abb. Hy.

In Africa : in ins. Borbonia legit fr. Rodriguez, Mafate, anno 1889 missa.

In America : 1. in republica Equaloria, legit Cousin 42 et 17, et comm. cl. Renauld. 2. In Brasilia legit Azevedo Sampaio prope Sao Paulo, anno 1894 missa.

In Oceania : 1. in ins. Sandwich legit Ballieu, anno 1875. 2. E Nova Zelandia a sir Locke Travers in universalem exhibitionem Parisiis habitam anno 1889.

Thallus pallide vel obscure flavens, erectus, 3-7 cent. altus, teres, e basi cæspitosus. extus et intus K immutatus ; caules primarii 1 mm. crassi vel tenuiores, varie et patenter ramosi, Cum ramis plus minusve fibrillosi, sed inter fibrillas teretes aut minute verru- cosi, atque ramuli et aliquando fibrillæ crebre sorediatæ sorediis parvis, pulverulentis et etiam efflorescentibus, ut ait cl. Arnold. In cortice caulis primarii 50 y lato, flavicante et ad oram exteriorem obscurius tinclo, corpusculis repleto, hyphæ axi perpendiculares, indistinctæ aut in principio corticis subdistinctæ, septalæ ramosæque et retem maculis magnis et imparibus et in ora exteriore vix minoribus, lumine parvo, formantes; gonidia

38 A.-M. HUE.

14-18 L lata in glomerulis sub cortice posita; hyphæ gonidiales 4-7 y crassæ, elongatæ, parce ramosæ et laxe cohærentes. Axis medullaris sat crassus ex hyphis verticalibus ramosisque constitutus. Sterilis.

Insuperin Africa (Schoa) ; in America (Brasilia) ; in Oceania (Australia et Nova Caledonia) et in Europa.

Ab hac varietate non distinguenda videtur Us. barbata var. sorediata Krempelh. Veuer Beitr. Afric. Floræ n. 5, Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 925 in fascicul. XXII Floræ anni 1885 (in fascicul. XXI adest alter n. 925).

In Africa: in Abyssinia legit Schimper 83 et 1397, comm. dux Paris. 2. In ins. Borbonia legit fr. Rodriguez, annis 1887 et 1888. 3. In promontorio Bonæ Spei legit Lahaie, jardinier de l’expédilion, en 1792, dans le voyage à la recherche de La Pérouse.

In America : 1. in Peruvia, Santo-Lorenzo, legit Gaudichaud, anno 1836. 2. In Bra- silia prope Sao Paulo, legit Azevedo Sampaio, anno 1894.

Thallus ut in varietate præcedente, sed « rami superne longe nudi seu efibrillosi, basi autem dense fibrillosi sunt », Müll. Arg. loc. citat. Hæc forma ab illa varietate ramis ultimis non fibrillosis tantum distinguitur. Us. barbata var. pulverulenta ejusdem Müll. Arg. et ibidem definita « .… ramuli densissime patenter fibrilligeri superne undique densissime vel subcontinue sorediato-pulverulenti » à var. sorediata Arn. nullo modo adhuc mihi differe videtur.

Var. 6. hirta Ach. Method. Lich. p. 309; Us. hirta Hoffm. Deutschl. Floral, p. 133 et Nyl. apud Hue Lich. exot. n. 495; Us. plicata var. hirta Ach. Lichenogr. univ. p. 623 et Synops. Lich. p. 305; Us. barbata var. hirta El. Fr. Lichenogr. europ. reform. p. 18, Tuck. Synops. N. Americ. Lich. 1, p. A1, Th. Fr, Lichenogr. scand. p. 15, Stirton On the gen. Usnea p. 3 in Scott. Natural. 1881; Lichen hirtus L. Spec. Plant. edit I, n. 77, quoad nomen, nam specimina illius herb. L. hirtus nominata ad alias species pertinent, Waïn. Rev. Lich. in herb. Linn. asservat. p. 9; Parmelia barbata var. campestrisf. hirta Schær. Lich. Helvet. exsice. n. 399; Us. florida f. hirta Koerb., Hepp Flecht. Europ. n. 826 pr. p.; Us. barbata f. hirta (L) Arn. Lich. exsicce. ni° 967% et 1018*%?, Zich. monac. exsicc. ni° 2 et 217, Malbr. Lich. Norm. n. 17, Oliv. Herb. Lich. Orne n. 1, Flag. Lich. Franche-Comté n. 53 et Harm. Lich. Lothar. n. 229.

In Asia : in Japonia legit. R. P. Faurie in ins. Nippon, Sendai, n. 268 pr. p., julio 1897.

In America: 1. in Canada prope Otawa corticolam legit R. P. Couet anno 1889. 9. In Brasilia prope Sao Paulo legit Azevedo Sampaio, anno 18914; steriles.

Thallus glaucescenti vel flavido-cinerascens, erectus vel subdecumbens, 3-8 cent. altus, teres, submollis, e basi multum eæspilosus, extus et intus K non mutatus; caules primarii 0,4-0,6, raro À mm. crassi, ramosissimi, ramis intricatis, basim versus sæpe læves, sed dein cum ramulis plus minusve et vulgo dense fibrillosi, fibrillis parvulis, interdum spinuliformibus, rami et ramuli ultimi crebre sorediosi, sorediis albidis aut virescentibus et pulverulentis. In cortice 40-45 & lato, albido et ad oram exteriorem obscure flavido, hyphæ axi perpendiculares, septatæ et ramosæ atque retem maculismagnis et imparibus, lumine sat magno, efficientes; gonidia 8-18 y. lata in glomerulis sub cortice posita et in hyphis gonidialibus dispersa; illæ hyphæ 4-6 & crassæ, laxe implexæ et cum gonidiis materia subnigrescente, K dispersa et non tincta, tecta (in exsicce. Schær. n. 499 et in exemplari a cl. Malbranche in Brionne (Eure) lecto, flavescit et mox ferrugineo- rubescit, atque in specimine e Canisy cortex passim rubet, strato gonidiali flavente); axis medullaris crassus ex hyphis verticalibus ramosisque constitutus. Apothecia in exsicc. Arn. 9272, 6-8 mm. lata, in ramulo geniculato enata, excipulo lævi aut parce fibrilloso, margine crebre fibrillosa atque disco glaucescente ornata. In excipuli cortice 60 y lato

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 39

hyphæ ut in thalli cortice ; hyphæ gonidiales parcæ et laxe implexæ; perithecium et hypothecium angusta et sub illo passim medulla ex hyphis horizontalibus, ut in axi thalli, constans, atque in fibrillis marginis continuata; epithecium nigrescenti-flavidum et granulosum ; paraphyses 50 y altæ, 2 crassæ, articulatæ, simplices aut parce ramosæ, aut furcatæ, apice non incrassatæ; sporæ 8", hyalinæ, simplices et ellipsoideæ, 6-8 & longæ et 5-6 y latæ aut sphæricæ, diam. 6 &. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens, dein decolorata, thecis fulventibus.

In Japonia, in ins. Kiu-siu, in Unzen prope Nagasaki legit R. P. Faurie, n. 15405, anno 1895 specimina omnino rubiginea, quorum rami elongali, satis parce fibrillosi et dense sorediati.

Viget in Asia (ins. Ceylonia); in Africa australi atque in Usambara, ins. Madagascaria, Madera et Sanctæ Helenæ ; in America utraque ; in Oceania (Auslralia et Nova Caledonia); in Europa.

Cel. Müller Arg. in variis scriplis 37 varietates, non computatis formis rubentibus, sub Usnea barbata condidit vel enumeravit. Primo nomen illud barbata nihil certum exprimit, nam in Achario pro thallis pendulis et in El. Fries pro thallis erectis pendulisve adhibetur ; idcirco oblivioni dandum videtur. Plures ex his varietatibus seorsim exponendæ videntur, sed circiter triginta adhuc remanent, et nulla est ratio cur ille numerus ab aliis scriptoribus non adaugeatur, nam in Us. florida Ach. duo specimina omnino similia sat difficile inveniri possunt. Cl. Stirton plures species novas in variis reactionibus stabilivit, sed reactio hydrate kalico in Usneis non est criterium certum, nam vidimus supra Us. floridæ var. strigosæ Ach. stratum gonidiale in thallo K non mutari dum in apothecio rubescit atque eliam in var. Airta Ach. quædam specimina K rubere. Insuper apud D' Müller plures varietates sub eodem respectu formatæ, v. g. var. sore- düfera Arn., var. sorediata Kremp., var. pulverulenta Müll. Arg. supra citatas, var. sore- diosula Müll. Arg. Lich. Usambar. p. 245 seu Us. dasypogoides var. sorediosula Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 926, omnes sorediis ornatæ proindeque ad eumdem typum secundarium pertinentes. Illæ, mea sententia, variationes seu lusus var. sorediiferæ Arn. tantummodo efficere possunt. Quapropter mihi videtur, multis e varïis locis speciminibus examinatis, omnes varietates sub quatuor aut quinque typis secundariis ordinandæ :

1. Usnea florida Ach. seu forma genuina, plus minusve fibrillosa et inter fibrillas, non, aut parce et minute verruculosa.

2. Var. comosa Wain. similiter fibrillosa, sed magis verrucosa et apicem versus fere semper sorediata.

3. Var. strigosa Ach. densissime strigosa seu fibrillosa et non, aut parce verruculosa. Hæc a cl. Wainio ut lusus præcedentis tantum habetur.

4. Var. sorediifera Arn. plus minusve fibrillosa, non verrucosa, sed crebre sore- diata.

5. Var. kérta Ach, magis ramosa, fibrillis minoribus et sæpe spinuliformibus, sorediis magis numerosis et aliquando confluentibus. Etsi præcedenti proxima, ab illa colore cinerascente et ramis intricatis et alio modo fibrillosis primo intuitu secernitur.

121. Usnea ceratina Ach. Lichenogr. univ. p. 619 et Synops. Lich. p. 304, Nyl. apud Hue Lich. exot. n. 503; Us. barbata var. ceratina Schær. Enum. Lich. europ. p. 3, tab. I, fig. 1 et Lich. Helvet. exsicc. n. 400, Tuck. Synops. N. Americ. Lich. I, p, Al ; Us. barbata var. scabrosa Müll. Arg. Lich. Néo-Grenad. p. 9 et Conspect. Lich. N. Zeland. p. 27; Us. ceratina Ach., Hepp Flecht. Europ. n. 567, Arn. Lich. exsicc. n. 905%, Malbr. Lich, Norm. n. 264, Oliv. Herb. Lich. Orne n. 151, Harm. Lich. Lothar. n. 230, Johns. The N. Engl. Lich. Herb. n. 20; Us. ceratina f. scabrosa Ach. Lichenogr. europ. p. 620 et Synops. Lich. p. 304, Flag. Lich. Fr.-Comté n. 51 et Johns. 7he N. Fnal. Lich. Herb. n. 185 ;

40 A.-M. HUE. k Us. ceratina f. ferruginascens Cromb. À Monogr. Lich. in Brit. I, p. 206, Johns. The N. Engl. Lich. Herb, n. 21. :

In Asia : 1. in Japonia legit D' Savatier in ins. Nippon cirea Yokoska ad truncos Cryptomariarum, januario 1868; legit etiam R. P. Faurie in Schichinohé, sine numero, 7 septembris 4885; in ins. Nippon, in Aomori, n. 1519, 18 aprilis 1895 et in Fujiyama, n. 479, 10 junii 1898, 2. In India, legit J. Determes in Simla prope Calcutta, anno 1892 et comm. fr. Heribaud. 3. In ins. Java legit Lahaie, jardinier de l'expédition, dans le voyage à la recherche de La Pérouse, 1791-1797.

In Africa : 1. in Abyssinia in Chiré legit Schimper et comm. dux Paris. 2, In ins. Mascarenis legit Frapier; in ins. Borbonia legit fr. Rodriguez sine loco indicato et in Mafate, anno 1889 ; Sancti Dionysii, derrière l'hôpital militaire, legit M. Chauvet, 10 maii 1895 et comm. comes de Poli. 3. In ins. Madagascaria, in Ambositra legit idem fr. Rodriguez, anno 1889. 4. In capite Bonæ Spei legit Lahaie, jardinier de l'expédition, dans le voyage à la recherche de La Pérouse, n. 483, januario 1792.

In America : 1. in Ohio legit Lesquereux, n. 293. 2. In Louisiana legit abb. Langlois, sur barrière en bois, Chateigner, n. 23, 16 maïi 1886, et ad truncum arborum, Lafayette,

n. 24, 6 maïi 1887. 3. In ins. Martinica legit R. P. Duss. 4. In Brasilia legit doña Theresia Christina Maria, imperatrix, anno 1889, et prope Sao Paulo legit Azevedo Sam- paio, anno 1893. 5. In republica Argentina legit Hieronymus mixtam cum Us.

densirostra infra, n. 123, exposita.

Omnia hæc specimina, excepto n. 23 e Louisiana, sterilia sunt :

Thallus vel glaucescens, vel albidus, vel albido-stramineus, vel adhuc basim versus ferruginascens, aut totus rubiginascens, pendulus seu erectus aut decumbens, 4-20 cent. altus, rigidus, e basi cæspitosus, aut primum solilarius et paulum post basim valde ramosus; caules primarii 1-2 mm. crassi, ramosi, ramis plus minusve et sæpe multum divaricatis; cuncti nunc dense fibrillosi et inter fibrillas papillato-asperi; rami primarii nunc soli fibrillosi et simililer asperi; omnes nunc omnino fibrillis denudati, et crebre papillato-asperi, papillis aliquando in soredia fatiscentibus aut in spinulas fastigiatas raro mulatis ; ramuli secundarii patentes apice attenuati nunc simplices et recti, nune furcali, nunc flexuosi aut recurvi; extus et intus K immutati. Cortex in caule primario 65-90, in ramo secundario 45-65 y. latus, albidus et in parte exteriore fuscescens; in hoc hyphæ axi perpendiculares, septatæ ramosæque, ramis anastomosantibus retemque maculis in parte albida magnis et in parte obscura 16-20 y lata multo minoribus effi- cientes ; gonidia 8-12 y lata sub cortice nunc in glomerulis, nunc in strato fere continuo sita et sub tuberculis sorediatis usque in marginem adscendentia; hyphæ gonidiales ramosæ septatæque, fere ut in corlice tam stricte implexæ, cum gonidiis substantia subnigrescente, et interdum prope axim ferruginascente autrubentetecta; axis medullaris ex hyphis albidis verticalibus ramosisque stricte coadunatis formatus et non raro extus ferrugineo-rubens, Apothecia (in exemplari e Louisiana n. 23, thallo erecto, caulibus primariis fibrillosis papillalisque, ramisrigidis, late patentibus, fibrillis omnino destitutis, sed crebre tuberculis aliquando sorediosis exasperatis, quod f. scabrosam Ach. sistit) 2-5 mm. lata, in ramulis geniculatis et in excipulo breviter inclusis enata, excipulo lævi, margine ciliata, ciliis 2-5 mm. longis et disco glaucescente prædita. In excipuli cortice 40-60 K lato, albido et in parte exteriore fuscidulo, hyphæ retem ut in cortice formantes, sed lumine majore ; gonidia usque 16 y lata sub cortice in strato fere continuo sita atque inter hyphas gonidiales laxe implexas dispersa; medulla ex hyphis horizontalibus, fasciatis et non elongatis constituta ; hypothecium albidum ex hyphis retem maculis parvis formantibus constans ; epithecium nigrescenti-flavicans et granulosum ; paraphyses 50 y altæ, 1,5-2 y crassæ, articulatæ, lateraliter ramosæ, ramis brevibus et non anasto-

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. JA

mosanlibus, apice non incrassalæ ; thecæ 424 longæ et 14 y lalæ, apice non incrassatæ ; sporæ 8", hyalinæ, simplices, ellipsoideæ, 8-9 y longæ et 6 y lotæ. Gelalina hymenialis iodo intense cœrulescens.

Non seorsim exposui formas supra allatas, quia e multis speciminibus quæ vidi, quædam thallo erecto ad forman genuinam pertinent et alia thallo pendulo f. scabrosæ Ach. sunt anrumeranda; similer in quibusdam thallus, præsertim basim versus pro parte plus minusve magna rubricose tinguntur. Tandem thalli fibrillis fere omnino orbati f. denudatam Bory in herb. van den Bosch n. 5 sistunt. Forma incurviscens Arn. Lich. exsicc. n. 906 in speciminibus supra enumeralis etiam invenitur.

Nunc corticola et nunce saxicola ; frequens in regionibus temperalis et calidis, sed deest in terris arcticis necnon antarcticis.

122. Usnea xanthopoga Nyl. /ich. Campb. p. 89 in Comptes rendus Acad. des Sciences 1876, t. LXXXIII, Lich. Fueg. p. 4, Lich. N. Zeland. 1888, p. 93 et apud Hue Lich. exot. n. 497, exclus. loco Madagascar; non Us. barbala var. æanthopoga Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 1416.

In Oceania : in ins. Campbell, ramulicolam legit el. Filhol dans l'expédition astrono- nomique faite dans cette île en 1874, in herb. Musei parisiensis.

Thallus flavidus vel stramineus, erectus, 28 cent. allus, teres vel subteres, basi cæspilosus et K extus et intus non mulatus; caules primarii 0,6-2 mm. crassi, valde ramosi, ramis parum divaricalis et intricatis, aut læves aut parce fibrillosi vel spinulosi, cortice interdum rupto; ramuli mullo magis fibrillosi, fibrillis tenuibus, in apicecapillaceis, parvulis aut sæpe elongalis atque cum ramulis creberrime et minutissime punctulato- sorediatis. In cortice 70-80 y lato, pallide flavido et in zona exteriore angustissima subnigrescenli-flavido, atque corpusculis paucis obsito, hyphæ distinctæ, muitum incrassalæ, 14-20 x crassæ, axi perpendiculares, septalæ et ramosæ, ramis passim anastomosantibus atque retem maculis maugnis imparibus et sæpe interruplis, in zona exleriore vix minoribus, efficientes ; gonidia 6-12 y lala in parvis glomerulis sub cortice sila; hyphæ gonidiales 5-9 & crassæ, elongatæ, parce ramosæ et laxe implexæ, cum gonidiis materia nigrescente K dissoluta obtectæ : axis meduilaris sat crassus ex hyphis verlicalibus ramosisque constitutus; sterilis.

Est species distinetissima hyphis corticis mullum inerassalis et irregulariter ramosis; propria est ins. Campbell et probaliler Fuegiæ. Quod autem sub hoc nomine in variis scriptis cel. Müller Arg. el in Crombie Lich. Madagasc. p. 409, datur nihil aliud videtur quam formæ pallide flavæ Us. floridæ Ach., proindeque ad hanc pertinent eliam aliæ varielates D'S Müller, v. g. Us. barbala var. elegans, var. substrigosa, var. microcarpoides. var. sorediosula, var. incrassala. Pleræque ex his formis apothecia ferunt et non sunt soredialæ, et omnes colore solo cum Us. xanthopoga Nyl. conveniunt. Simililer erraveram et sub. var. vanthapoga vel sub illius formis a cel. Müller condilis locaveram specimina flavida vel straminea in ins. Borbonia a fr. Rodriguez lecta, in ins. Madagascaria, in vicinilale Tananarive à R. P. Camboué, anno 1889, et in monte Ambre prope Diego- Suarez à cl. Chenagon eodem anno leela, in ins. Tahiti a D'° Nadeaud, anno 1889, atque etiam in California, Hue Lich. Californ. p.3. In his thallus verrucoso-asper vellævis, ut in forma genuina ls. floridæ Ach., apothecia similia atquein cortice hyphæ indislinclæ retem maculis parvis formantes. Si his thallis nomen imponendum, servari posset var. chryso- poga, seu Us. chrysopoga Stein, a cel. Müller loc. citat reprobatum. Evidens est hanc formam flavidam in terris exolicis late distribui, dum vera Us.æxanthopoga Nyl.est mere antarctica.

193. Usnea densirostra Tayl. in Hook. Lond. Journ. of Bot. 18417, p. 191, Müll. Arg. Lich. Beitr. ni 934 et 1239; Us. barbata var. denstrostra Müll. Arg. Lich. Beitr. n'° 234,

NowuveLces Arconives pu Muséum 4 série. —- I. (5

42 A.-M. HUE.

818 et 1939, Zich. Manip. p. 217, Lich. Argentin. in Flora 1889, p. 509, Lich. Afric. p.508, Revis. der Stein'schen Ubersicht Ostafric. gesamm. Flecht. p. 512, Lich. Afric. tropico-orient. p. 336, Lich. Catharin. p.237, Lich. Schenck. p. 224 et Lich. Usamb. p. 245.

In Africa : in ins. Borbonia, Mafate, legit fr. Rodriguez, anno 1889; fertilis.

In America : 1. In Uruguay legit cl. Fruchard saxicolam in cerro Melone et corticolam in sylva Sancta Lucia prope Montevideo, junio 1876; legit D' Courbon in rupibus Buci, 24 februarii 1852 ; fertilis. 2. In republica Argentina legit saxicolam D’ Hieronymus entre el Prodeo de los Cabellos y la Cambre, distr. fluo del Rio Tacero, sierra Achala, prov. de Cordoba, 24 martii 1876, donné par M. Varella, commissaire de la république Argentine à l’exposition universelle de Paris en 1878, sous le nom de Barba de Piedra. Sub hoc nomine quatuor includuntur Usneæ : Us. florida var. strigosa Ach., Us. densirostra Tayl. et illius var. Æieronymi (Krempelh.) atque Us. ceratina Ach. « La Barba de Piedra s’admi- nistre en décoction aux chlorotiques; on s’en sert aussi pour laver les plaies ulcéreuses, et on en tire une couleur obscure. Réduite en poussière, elle guérit les contusions, et infusée dans l’eau elle fait disparaitre les verrues. Avec celte même infusion, on obtient la couleur noirâtre. »

In Oceania : in Nova Caledonia, Ouroué, legit Balansa in Araucariis, n. 3686 pr. p., 22 aprilis 1872.

Fhallus albido vel rufescenti-flavescens, erectus, 3-4 cent. altus, teres, e basi cæspi- tosus, intus K flavens et dein rubens; caules primarii 0,8-1,5 mm. crassi, multum et varie ramosi, ramis parum divaricalis; caules basi interdum denudatiet læves, sed sæpius æque ac rami et ramuli dense strigosi et inter strigas spinulosi, strigis 3-6 mm. longis passim spinulosis simul cum spinulis adscendentibus. In cortice 50-60 y lato, flavente et ad oram exteriorem obscurius tincto, corpusculis parvulis repleto, hyphæ axi perpendi- culares, septatæ, basi distinctæ, 8-12 x crassæ et parum ramosæ, dein multum ramosæ, ramis anastomosantibus atque retem maculis sat magnis et imparibus et ad oram minoribus, lumine sat magno efficientes; gonidia 8-10 w lata sub corlice sita et inter hyphas dispersa ; hyphæ gonidiales 4-6 et etiam 9 uw crassæ prope gonidia sat stricte et dein laxe cohærentes, materia subnigrescente K flavente et dein rubentle atque raphides parvulos formante, leclæ; axis medullaris crassus ex hyphis verticalibus ramosisque constans. Apothecia 3-5 y lata, in apice ramuli geniculali enala, primum cupuliformia et dein applanata, excipulo plus minusve strigoso, margine eliam strigoso, strigis 1-5 mm. longis et aliquando ramosis, disco obscure carneo et cæsio ornata. In excipulo cortex 60-70 y latus eodem modo ac thalli cortex formatus; gonidia sub cortice, sub perithecio et inter hyphas gonidiales laxe implexas, cum hyphis materia nigrescente, K flavente et dein rubente oblecta ; epithecium nigrescenti-flavidum et granulosum; hypothecium albidum et angustissimum ; perithecium 40 x latum, ex hyphis ramosis et stricte im- plexis constans atque facile ab hypothecio separatum; paraphyses 60 y allæ, 2 pu crassæ, arliculatæ et thyrsoidee ramosæ, apice non incrassalæ ; sporæ 8", hyalinæ, simplices et ellipsoideæ, 9-10 y longæ et 6 4 latæ. Gelatina hymenialis iodo cœrules- cens.

Strigis suis erectis facile ab omnibus Us. floridæ Ach. formis secernitur.

Hæc species in Slizenb. Lich. afric. pro ins. Borbonia non indicalur, atlamen ibi a mullis annis lecta fuerat ex herb. Richard, nunc meo.Insuper viget in Asia (Manipur et ins. Java); in Africa

tropico-orientali (ins. Madagascaria, Usambara, Zambesia) et in Natalia ; in America meridionali (Uruguay, Brasilia et Argentinia).

Var. Hieronymi Hue; Usnea Hieronymi Krempelh. Lich. collect. in republic. Argent.

p. 103; Arn. Lich. exsice. n. 650; Us. barbata var. Hieronymi Müll. Arg. Observat. in Lich. argent. a cl. Krempelh. elaboratos p. 62.

LICHENES EXTRA-EUROPÆl. 43

In America : in republica Argentina saxicolam legit D' Hieronymus et dedit cl. Varella, ut supra.

Thallus albido-flavescens, ereclus, 4-5 cent. allus, teres, opacus, rigidus et in basi dense cæspitosus, K extus et intus non mulalus; caules primarii À mm. crassi, simplices aut parce vel aliquando multum ramosi, ramis adscendentibus, pede et apice cum ramulis nigricantes, præsertim in medio longiludinis dense fibrillosi fibrillis adscendentibus, 3-8 mm. longis, lævibus et apice extremo denigralis, basim versus sæpe nudi et in apice subnudi, nunc utroque latere subverruculosi, nunc uno latere crebre verruculis albidis exasperalo, allero subnudo. In cortice caulis primarii 50-80 y lato, hyphæ axi perpendiculares, basi distinctæ et retem ut in forma genuina formantes; gonidia 8-13 lata; hyphæ gonidiales sat dense implexæ. Apothecia 2-5 mm. lata, subter- minalia, in apice caulis vel raro rami geniculali, parte geniculata pro parle excipulo oblecla et dein vulgo cadente enata, excipulo sæpe nitido, valde scrobiculato, margine irregulariter fibrilloso et disco albide carneo non pruinoso ornala. In excipulo cortex 60-80 y latus sicut in thallo formatus ; gonidia paulo majora 12-16 y lata et cum hyphis gonidialibus, æque ac in thallo materia nigrescente, K dissoluta et non colorata obtecta ; inter hyphas gonidiales medulla ex hyphis horizontalibus fasciatisque constans; perithecium ab hypothecio albido facile separatum ; epithecium et pars summa hymenii nigro-flaventia ; paraphyses 60 & allæ, 2 L crassæ, articulatæ, simplices aut furcatæ, apice incrassalæ, 3-4 uw metientes ; sporæ 8"*, hyalinæ, simplices et ellipsoideæ, 10-12 & longæ et 7 & crassæ. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens et dein fulvescens, et ablato reagentis excessu, sic Lincta remanens. Ut species typica, ludit caulibus fere efibrillosis.

Varietas republicæ Argentinæ propria.

124. Usnea articulata Hoffm. Deutschl. Flora IL (1795) p. 133, Nyl. apud Hue Lich. exot. n. 501, Müll. Arg. Conspect. Lich. N. Zeland. p.27; Lichen articulatus L. Spec. Plant. ed. I (1753), n. 79; Us. barbatla var. articulata Ach. Method. Lich. p. 313, Lichenoar. univ. p. 625 et Synops. Lich. p. 306, Schær. Znum. Lich. europ. p. 4 et Lich. Helvet. exsicc. n. 497, Tuck. Synops. N. Americ. Lich. 1, p. 41, Slirton On the gen. Usnea p. 4 in Scott. Natural. 1881 ; Zolling. Plant. javan. n. 1744, Th. Kotschy Plant. Syriæ bor. 1862, n. 40, D' Marcucci Un. itin. crypt. 1806, n. V ; Us. articulata (L.) Arn. Lich. exsice. n.34, Malbr. Lich. Norm. n. 366.

In Africa : 1. in Abyssinia, Chiré, legit Schimper, n. 113, comm. dux Paris; legit D' Courbon, dans ie voyage d'exploration de la mer Rouge, sous les ordres de M. Russel, capilaine de vaisseau, 1859-1860, ce Lichen pend aux branches des Génevriers en Abyssinie. IL est très commun partout se trouve le Génevrier. Route de Cabessa à Mathal, 3 januarii 1860. 2. In ins. Madagascaria legit R. P. Camboué, Kadivavala et Imexina, comm. cl. Renauld, anno 1889.

In America : in California sine nomine collectoris et sine loco indicato.

In Oceania : in Nova Caledonia legit Balansa.

Thallus albido-cinerascens vel pallide flavescens, pendulus, elongatus, 15-40 cent. longus, K extus et intus inmutatus; caules primarii 1-3,5 mm. crassi, ramis fibrillisque sæpius denudati, teretes vel non raro subcompressi, crebre articulati, articulis, plerumque utroque apice attenualis, superficie læves atque vulgo serobiculati, scrobibus aut parvis rolundatisque, aut majoribus et oblongis, axi centrali inter articulos sæpe denudato ; dein varie ramosi, ramis terelibus lævibusque, non serobiculatis, articulatis, fibrillosis, atque ullimis capillaceis flexuosisque. In cortice rami primarii 38-45 W lato, flavicante atque exterius obscurius tincto, hyphæ indistinclæ, axi parallelæ, septatæ et ramosæ, retem maculis parvis et irregularibus, lumino sat magno præbentes et strato

44 A.-M. AUE.

amorpho 5-6 p lato tectæ ; gonidia 41-16 x lata sub corlice in stralo fere continuo ; hyphæ gonidiales 3-5 Lu crassæ, laxissime implexæ et circa aximradiantes ; axis medullaris ex hyphis verlicalibus ramosisque constans. Apothecia in speciminibus abyssinicis tantum visa, 3-7 mm. lala, in ramulis primum geniculatis et dein erectis enata, plana, excipulo lævi, margine fibrilloso, fibrillis 3-8 mm. longis, atque disco carneo et pruinoso- glaucescente prædila. Excipuli cortex 40 & latus eodem modo ac thalli cortex formatus; gonidia sub cortice sita et inter hyphas gonidiales, laxe implexas, dispersa ; hypothecium flavidulum; epithecium subnigrescens et granulosum; paraphyses 60 y altæ, 2-3 y crassæ, articulalæ, aliæ simplices,aliæ ramosæ, ramis sæpe epithecium attingenlibus, apice paulum incrassalæ et 4 pu melientes ; thecæ 45 y longæ et 16 K lalæ, apice incras- satæ; sporæ 8"*, hyalinæ, simplices, ellipsoideæ, 10 x longæ et 1-8 x lalæ. Gelatina hymenialis iodo vix tincla, thecis cæœrulescentibus.

In ramulis secundariis corticis hyphæ retem in parte interiore maculis majoribus et in exteriore minoribus, absque strato amorpho atque lumine minore.

In Asia; in Africa ex Algeria in caput Bonæ Spei, frequens in Abyssinia ; in America utraque ; in Oceania (Australia, Polynesia et Nova Zelandia); in Europa tota. Deest (amen in regionibus arcticis et antarcticis.

Var. 1. intestiniformis Nyl. Synops. Lich. 1, p. 268 et apud Hue Lich. exot. n. 501; Us. barbata var. intestiniformis Ach. Lichenogr. univ. p.695 et Synops. Lich. p. 306.

In Africa : 1. in Algeria legit Durieu de Maisonneuve, sur les vieux trones d'Yeuse, 28 aprilis 1841. 2. In Abyssina legit Schimper, n. 71, comm. dux Paris. In utroque loco sterilis.

A forma genuina differt tantum articulis in caulibus primariis lalioribus, usque 5-6 mm. latis, subcompresso-inflatis, atque ramulis ultimis flexuosis.

Insuper in America meridionali (Peruvia) et in Eurora. Probabiliter alibi lecta sed non semper a forma typica distincta.

Var. 2. asperula Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 1591, Lich. Tonkin. p. 181, Lich. Miyosh. p. 120, Lich. Yataban. p. 191, Conspect. Lich. N. Zeiand. p. 27 et Lich. in F1. costaricenst I, p. 4.

In Africa : 1. in Abyssinia legit Schimper, n. 563, comm. dux Paris. 2. In ins. Madagascaria, in Finaranlia et in Tamatave, sine nomine collectoris, comm. cl. Renauld, annis 1889 et 1890.

Thallus cinereo-stramineus, pendulus 11-20 cent. longus, Kextus et intus immutatus; caules primarii læves, et passim scrobiculato-punctulati, rami et ramuli soredioso- asperati; omnes articulati, articulis subcylindricis, fibrillis paucis muniti atque ramuli ultimi non capillacei ; sterilis.

Insuper in Asia (Japonia et Tonkin) ; in America meridionali (Costa-Rica) et in Oceania (Nova Zelandia).

195. Usnea angulata Ach. Synops. Lich. p. 307, Nyl. apud Hue Lich. exot. n. 519, Tuck. Synops. North Americ. Lich. 1, p. 42 et Lich. Americ. septentr. exsice. n. 51, Slirton On the gen. Usnea p. 10, in Scott. Natural. 1881, Wain. £tud. Lich. Brés. ], p. 11 et Lich. Brasil. exsice. n. 388 ; Hepp lecht. Europ. n. 562 B, specimine dexlro tantum in herb. meo.

In Africa : in ins. Borbonia, legit fr. Rodriguez, anno 1888; legit eliam M. Chauvet, Saint-Denis derrière l'hôpital militaire, 10 mai 1895, comm. comes de Poli. 2. In ins. Madagascaria, in Morundawa, in littore septentrionali ad Occidentem vergente el prope mare, el in Taolampia, maio 1890, comm. comes de Poli. 3. In Zanguebar, legit

LICHENES EXTRA-EUROP Æl. 45

R. P. Sacleux in Mikando, n. 844, anno 1892. 4. In Congo prope Brazzaville legit cl. Tholon.

In America : 1. in Louisiana legit. abb. Langlois, bois marécageux à Cloulierville, n. 21, 27 septembris 1886. 2. In ins. Sancto-Domingo, legit Bertrand, anno 1889. 3. In Brasilia legit S. M. doûa Theresia Christina Maria, imperatrix, anno 1889.

In Oceania : e Nova Zelandia a sir Locke Travers ad universalem exhibitionem Parisiis anno 1889 celabratam missa.

Cuncla specimina corticolæ et slerilia, exceplis tamen exemplaribus in Zanguebar lectis quæ apotheciis ornantur.

Thallus pallide vel obscure cinerascens, pendulus, elongatus, 20-50 cent. longus, submollis vel rigidus; caules primarii 0,6-4,5 mm. crassi, basi slipali, nunc simplices, nunc dichotome vel varie sed semper parce ramosi, ramis parum elongalis el divaricalis, primum quadrangulares et dein coslalo-angulosi, rarius subanguloso tereles, corlice nunc conlinuo, nunc diffracto et lune albo-pulverulento, fibrillis horizontalibus, 3-10 mm. longis, simplicibus, raro furcalis aut passim in ramulos simililer fibrillosos accrescentibus, corlicatis et aliquando albido-tuberculatis in tota longiludine ornali: inlus K primum flaventes el dein rubentes. In corlice 25-90, sæpe 65 L lalo, albido et oram versus exleriorem obscure flavicante, hyphæ indistincitæ, axi perpendicutares, seplalæ ramosæque, ramis anastomosantibus et retem maculis parvis efficientibus ; gonidia 8-12 y lata in strato sat crasso sub corlice et in glomerulis dispersa inter hyphas gonidiales 3-4 y crassas et sat stricte implexas, atque totum stratum Kflavens et mox optime rubens; in axi medullari hyphæ verticales stricte coalitæ. Apothecia 2-7 mm. lata, plana, in fibrillis incrassatis geniculalisque enata, brevi harum parte in excipulo inclusa, excipulo primum lævi et dein reliculatim rugoso et inter retis maculas scrobiculato, margine inlegro sat longe fibrilloso, disco pallide glaucescente prædita. In excipuli cortice 50 & lalo albido et extus obscure flavido, hyphæ ut in thalli cortice disposilæ; gonidia sub corlice et sub hypothecio; hyphæ gonidiales sat laxe implexæ, et inter eas hyphæ medullares horizontales ramosæque in fascia 40 & lata, axi thalli analoga; hypothecium albidum 80 x crassum et ex hyphis verticalibus ramosisque retemque formantibus conslans ; epithecium subnigrescens ; paraphyses 60 & altæ, 1,5-2 y crassæ, articulatæ, simplices vel breviter et præsertim apicem versus ramosæ, apice vix incrassalæ ; thecæ 50 longæ et 17 & latæ, apice parum incrassatæ, sporæ 8%, hyalinæ, simplices, ellip- soideæ, 8-9 L longæ et 6-7 y latæ. Gelalina hymenialis iodo cœrulescens. Spermogonia in fibrillis sila; spermatia recta, uno apice fusiformi-incrassata, circa 9 uw longa, Nyl. Synops. Lich. 1, p. 272.

Insuper in Africa (Natalia, Transvaalia, capile Bonæ Spei et Usambara); in America utraque; in Oceania (Australia el Tasmania).

F, goniodes Hue ; Usnea goniodes Stirton On the gen. Usnea p. 10 in Scott. Natural. 1881, Wain. Ztud. Lich. Brésil. 1, p. 12 et Lich. Brasil. exsicc. n. 395; Us. angulata Müll. Arg. Lich. Paragquayens, p. 2.

In America : in Paraguay ad arbores legit Balansa, Cordillère de Péribébuy, n. 4140, 17 decembris 1878, secundum specimen authenticum in Museo parisiensi.

Similis præcedenti, sed K intus dilute flavens, aut non reagens, nunquam rubescens. Caules forsan magis angulosi, seu angulis passim magis elevali et apothecia paulo latiora 3-12 mm. el apud Wain. loc. cilat. 23-30 mm. lata. Omnes nolæ anatomicæ conveniunt, sed in angulis mullum elevalis cortex 110 y latus et in medio cavus alque in cavilale paucæ hyphæ liberæ. Sporæ 6-9 y longæ el 4-7 y lalæ.

In Africa meridionali et in America meredionali.

A6 A.-M. HUE.

126. Usnea dasypoga Nyl. apud Lamy Catal. Lich. Mont-Dore (1880) p. %5 et apud Hue Zich. exot. n. 407; Us. barbata var. dasypoga El. Fr. Lichenogr. europ. reform. (4831) p.18, Th. Fr. Zichenogr. scand. p. 16 et Tuck. Synops. N. Americ. Lich. I, p. M; Us. barbata var. dasopoga Ach. Method. Lich. (1803) p. 312, Lichenogr. univ. p. 624 et Synops. Lich. p. 306 (1); Parmelia barbata Var. alpestris f. dasopoga Schær. Lich. Helvet. exsicce. n. 402, P. barbata var. dasopoga f. articulala Schær. n. 497 pr. p. (altera pars est vera Us. articulala Hoffm.); Us. barbata var. plicata Fr., Büllot Flora Gall. et German. exsicc. n. 592% et Zolling. Plant. javan. n. 279 pr. p.; Us. barbata à. erecta \Schær.) et b. daso- poga Ach., Hepp Ælecht. Europ. n. 827; Us. ceralina Ach., Un. itin. cryptog. H. de Kling- gräff, n. VII, 1864; Us. barbata Ach., Th. Orphanides Ælora Græc. exsice. n. 242 (immixta var. plcata); Us. barbata ar. dasopoga Ach., Arn. Lich. exsicc. n'° 909°,r et 910, Lich. monac. exsicc. n.1; Us. barbata var. dasypoga Ach., Mandon Lich. Mad. n. 46, Malbr. Lich. Normand. n. 216, Flag. Lich. Franche-Comté ni° 52 pr. p. et 201; Us. dasypoga Nyl. Soc. dauphin. n. 5113, Zw. Lich. exsice. 593 et 566, Harm. Lich. Lothar. n. 2% et Johns. 7he North Engl. Lich. Herb. n. 219.

In Asia : inins. Java legit Lahaie, jardinier de l'expédition, dans le voyage à la recherche de La Pérouse, anno 1797.

In Africa : 1. in ins. Canariis prope La Palma legit cl. G. Buchet, anno 1897. 2. In ins. Borbonia corticolam legit fr. Rodriguez, anno 1888; sterilis. 3. In ins. Madagascaria, Ambositra, legit idem anno 1889; sterilis.

Thallus albido-cinerascens vel rarius albido-flavens, pendulus, elongatus, 20-55 cent. longus, teres, rigidus et e basi dense cæspitosus, extus et intus K non mutatus; caules primarii 1-1, y crassi, raro læves, sæpius minute verruculosi, cortice passim rupto, nunc dichotome, nunc varie ramosi, ramis elongatis et intricatis, frequenter cum ramis et ramulis fibrillosi, fibrillis nune spinuliformibus, nunc elongatis vel in ramulos mutatis. In corlice 65-70 lato, albido vel subflavicante et in parte externa obscurius tincto, hyphæ axi perpendiculares, distinclæ, incrassatæ, 6-12 L crassæ, arcte coalitæ, septatæ ramosæque et retem maculis sat magnis et oram exteriorem versus minoribus, lumine parvulo, efficientes ; gonidia 7-10 y lata in glomerulis sub cortice sita; hyphæ gonidiales prope gonidia incrassalæ septatæque fere ut in cortice, dein magis elongatæ, minus ramosæ, non septatæ et minus stricte implexæ, cum gonidiis materia subnigrescente, K dissoluta, tectæ; axis medullaris crassus ex hyphis verticalibus ramosisque constans. Apothecia 2-7 raro 10 mm. lata (in exsicc. Arn. Lich. monac. n. 4) in ramulo geniculato enala, excipulo lævi, margine fibrilloso, fibrillis 3-8 mm. longis et disco plano et albido- carneo prædita. In excipulo cortex sicut in thallo formatus; gonidia sub cortice et in hyphis gonidialibus parum evolutis sita ; epithecium nigrescenti-flavidum et granulosum ; hypo- thecium anguslum, 20 y latum et albidum; perithecium 40 y latum ex hyphis gonidia- libus septatis stricteque complexis, lumine magno, formatum ; sub illo adest passim medulla brevis et angusta ex hyphis horizontalibus ramosisque, ut in axi, conslans; paraphyses 60-65 y allæ, 2 4 crassæ, crebre articulalæ et thyrsoidee ramosæ, apice aliæ non mutalæ, aliæ incrassalæ et 4-5 W metientes; thecæ 50 x longæ et 18 & latæ, apice incrassalæ; sporæ 8"*, hyalinæ, simplices et ellipsoideæ, 7-11 & longæ et 5-7 p latæ. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens.

Stat. fusco-rufa Müll. Arg. Lich. Schenck. p. 295.

In Africa : in ins. Borbonia et in ins. Madagacaria legit idem fr. Rodriguez; insuper e Franarantioa in posteriore insula et comm. cl. Renauld 1890.

(1) Nomen Acharii dasopoga, etsi magis antiquum, admitti non potest quia non recte formatum fuit, e x d400<, qualité d'une chose touffue, et à rwyuwv, la barbe; sed apud Græcos usui erat verbum 0 dasurwywy, à la barbe épaisse, ex adjectivo dasbs, et e substantivo zwyow.

LICHENES EXTRA-EUROPZÆI. 47

Thallus 15-95 cent. longus, nunc omnino rubiginascens, nunc fuscorufus aut cineras- centi-rufus, K flavens vel immutatus, verruculoso-asper, verrucis passim in sorediis par- vulis abeuntibus, plus minusve fibrillosus et aliquando in ramulis extremis modum cres- cendi Us. trichodeæ Ach. præbens. Omnesillæ Usnearum species dasypoga, plicala, trichodea et gracilis in ins. Borbonia simul crescunt el ægre non raro à se invicem distinguntur.

Iusuper in Asia (ins. Java) ; in Africa (Algeria, ins. Madera, Schoa, Abyssinia et capite Bonæ Spei);

inAwerica (Colorado et inaliis regionibus septentrionalibus, Brasilia et Chili) ; in Oceania (Autraslia et Nova Zelandia); in Europa.

F. dasypogoides Hue; Us. dasypogoides Nyl. apud. Cromb. Lich. ins. Rodriquesii p. 433 et apud Hue Lich. exot. n. 498, Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 1477, Us. straminea ejusdem et ibidem n. 96.

In Africa : in ins. Borbonia, in monte Salezia et sine loco indicato corlicolam legit fr. Rodriguez, anno 1889. 2. In ins. Madagascaria, in regione Betsileo, legit D' Besson et comm. cl. Renauld.

Thallus pallide flavens, pendulus, elongatus, 40-50 cent. longus, teres, basi dense cæspitosus, K intus intensius flavens ; caules primarii 1-1,5 mm. crassi, læves aut raro leviter verruculosi, dichotome aut varie, sed parce ramosi, cum ramis crebre fibrillosi, fibrillis aut parvis aut elongatis, simplicibus et lævibus, sed cum ramulis sat frequenter spinulosis. In cortice 60-80 & lato, albido el in zona exteriore vix nigro-flavescente, hyphæ distinclæ 10-14 x crassæ et retem sicut in forma genuina formantes; gonidia 4-8 p. lata sub cortice sila; hyphæ gonidiales 4-8 4 crassæ, sat laxe implexæ et cum gonidiis maleria nigrescente K flavente obtecta ; axis medullaris crassus ex hyphis verti- calibus et ramosis constans atque inter hyphas K colorem stramineum producens ; sterilis.

Est Us. dasypoga Nyl. fere straminea et ab ea nullo charactere specifico distinguitur ;

elsi nullum authenticum specimen viderim, hæc exemplaria ad hanc formam certe per- Linere mihi videntur.

Insuper in Asia (ins. Philippinis) ; in Africa (ins. Socotra, Mauritii et Rodriguesii atque in monte Tabulari) ; in America (Costa-Rica et Fuegia) ; in Oceania (Nova Britannia et Nova Zelandia).

Var. plicata Hue; Us. plicata Hoffm. Deutschl. Flora. 11 (1795) p. 132 (4), Ach. Method. Li k. (1803) p. 310, Lichenogr. univ. p. 622 et Synops. Lich. p.305, Nyl. apud Hue Lich. exot. n.499 ; Lichen plicatus L. Spec. Plant. (1753) p. 1154; Us. barbata var. plicata Fr. Lichenogr. europ. reform. p. 18 et Lich. Suec. exsicce. n. 270, Th. Fr. Lichenogr. scand. p. 18, Tuck. Synops. N. Americ. Lich. 1, p. Al ; Parmelia barbata var. campestris f. plicata Schær. Lich. Helvet. exsice. n. 401 ; Us. plicata b. pendula Krempelh., Hepp Flecht. Europ. n. 829; Us. plicata Hoffm., Harm. Lich. Lothar. n. 231; Us. barbata f. plicata Schrad. f. dasopoga Ach., Arn. Lich. exsice. n. 908%, Us. barbata f. plicala Schrad., Arn. ibid. n. 1497 el Lich. monac. exsice. n. 18 (2).

In Asia : in Japonia corticolam circa Yokoska legit D' Savatier.

In Africa : in ins. Borbonia, Mafate et sine loco indicato legit fr. Rodriguez, anno 1889.

In Oceania : in ins. Tahili, Paea, legit D' Savalier sur le tronc des Cocotiers, n. 743 pr. p. 7, septembris 1877.

(1) Monente cl. Waimio Rev. Lich. Hoffm. p. 12, in herb. Hoffmann sub hoc nomiue adest Us. barbata var. florida Kr., sed descriptio ab illo auc!ore in sua Deutschl. Flera data sat bene Us. plicatæ convenit.

(2) Ex his eximiis CI. Arnold speciminibus quædam veram Us. plicatam et alia (ransitum inter hanc et Us. dasypogam fibrilis et spinulis numerosis exprimunt.

48 A.-M. HUE.

Thallus cinerascens aut pallide flavescens, pendulus, 15-30 cent. longus, teres, basi dense cæspitosus, intus K non mulatus aut flavens et dein rubens; caules primarii 1 mm. crassi, dichotome et parce ramosi, ramis longo intervallo separatis, omnino læves aut minute asperi (in El. Fries exsicc. 270 quod typus hujus varietatis habetur similiter asperi); rami secundarii fibrilis longis, tenuibus et sæpe in ramulis capillares mulatis ; spinulis rarescentibus aut sæpe omnino deficientibus. In cortice 60 y lato, albido aut leviter flavente et in zona externa obseurius flavicante, hyphæ axi perpendiculares, basi plus minusve distinctæ et 12-14 y crassæ, septatæ et ramosæ, atque retem maculis parvis, lumine parvo, formantes ; gonidia 9-12 & lata sub cortice sita; hyphæ gonidiales 3-6 crassæ, inter gonidia septalæ et frequenter ramosæ et dein minus ramosæ, non septatæ atque laxe implexæ, cum gonidiis materia subnigricante tectæ; in hoc strato nulla K reaclio ordinarie producitur, sed in exsicc. El. Fries n. 270, color flavens et dein lateritio- rubess oritur ; axis medullaris parum crassus ex hyphis verticalibus et ramosis constans. Apothecia ut in Us. dasypoga Nyÿl., sæpe minora et longius fibrillosa.

Hæc plicata est tenuior quam dasypoga et in speciminibus typicis minus ramosa, vel potius longe ramis orbata atque ubique spinulis destituta, sed ïlla exemplaria quam raro reperiuntur; sæpe thalli rami tenues sunt ramulis spinulisque, minus numerosis quam in dasypoga, ornati, ideoque lransitus frequenter inter utramque obveniunt et specifice nequeunt separari.

Insuper in Asia (Manipur) ; in Africa (Abyssinia, ins. Mauriti, Usambara et Transvaalia) ; in America utraque ; in Oceania (Australia, Nova Zelandia, ins. Sandwich et Nova Caledonia).

F.1.scabra Müll. Arg. Lich. Schenck. p. 225.

In Africa : 1. in ins. Borbonia, legit fr. Rodriguez supra saxa, anno 1888. 9, In ins. Madagascaria, legit idem, anno 1889; in Ankadivatula, Imexina, legit R. P. Camboué, altit. 4500-2000 m , septembri 1879.

Tha!lus pallide flavens vel stramineus, 14-15 cent. altus; caulis et rami minute et crebre verruculoso-asperi, apice læves. In exemplari saxicola stralum gonidiale K flavet et dein ferrugineo rubet. Cortex 70-80 y latus. flavens et in zona exteriore obscurius tinc- tus ; hyphæ sat distinclæ, 10-12 y crassæ, relem maculis sat magnis, lumine parvo, formant; sterilis. Vix a forma genuina separanda.

Insuper in Brasilia.

F. 2. sorediosa Müll. Arg. Lich. exot. n. 140.

In Africa: in promontorio Bonæ Spei legit Lahaie, jardinier de l'expédition, dans le voyage à la recherche de La Pérouse, januario 1792.

In Oceania : in ins. Tahili, Poea, sur le tronc des Cocotiers, legit D' Savatier, n. 743 pr. p., 7 septembris 1877. 2 In Nova Caledonia legit Balansa; legit etiam D' Raoul et ad universalem exhibitionem Parisiis, anno 1889 habitam, misit.

Thallus pallide flavens, 10-17 cent. longus; rami et ramuli passim læves, passim et præcipue apicem versus minule sorediati. Hæc et præcedens forma vix distinguendæ, sed sequenles omnino conspicuæ.

Insuper in Patagonia.

F3. annulata Müll. Arg. Lich. Yatab. p. 191 et Lich. Usambar. p. 246.

In Asia : in Japonia circa Yokoska legit D' Savatier ; sterilis. Legit R. P. Faurie in ins. Yeso corticolam in Rebunshiri, 9461 et 9537, 22 et 26 maii 1893, in sylvis Sapporo, n.9164, 29 martii 1894 et sine loco, n. 620, julio 1898 ; in ins. Nippon, Onikobé, n. 316, julio 1897; Nikko, n. 551 et 586, 30 maii 1898 (fertilis); Togakushiyama, n. 772, 16 septembris 1898.

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 49

Thallus cinerascens, 30-40 cent. longus, pendulus, teres, K extus el intus non muta- tus ; caules primarii 1-1,5 mm. lati, nunc longe ramis denudati, nunc dichotome el varie ramosi, cum ramis et ramulis læves, sed creberrime albo-annulati, seu incomplete arti- culati, articulis diametrum rami æquantes vel duplo superantes, apicem versus increbre et longe fibrillosi, fibrillis non articulalis. In ramo primario cortex 170-180 y lalus, albido-flavescens, in zona exteriore obscurius flavicans et corpusculis repletus; in hoc hyphæ distinelæ 8-10 x crassæ eorumque mealus corpusculis incrustati, axi perpendicu- lares, septalæ et ramosæ atque relem maculis sat parvis formantes ; hyphæ gonidiales 2-6 crassæ et satis laxe complexæ. In speciminibus à R. P. Faurie lectis, cortex 60-65 & latus; supra hyphas corpuscula minus numerosa atque ab his hypharum meatus non incrustati. Axis medullaris ex hyphis verticalibus, ramosis et crassis com- posilus.

Apothecia 3-12 mm. lala, in ramulo geniculato enata, excipulo lævi, margine fibril- loso, fibrillis numerosis 6-20 mm. longis et disco rufo ornata. In excipulo cortex 50-60, raro 80 & lalus thalli cortici similis, sed in zona exteriore vix obscuratus; gonidia sub cortice atque sub perithecio sita et in hyphas gouidiales laxe implexas dispersa ; epithe- cium rufescens, vix granulosum ; hypothecium crassum et albidum ex hyphis horizonta- libus, crebre ramosis constitutum; perithecium crassum, 80 & latum ex hyphis verticalibus ramosisque constans, paraphyses 70 y altæ, 1,5 & crassæ, articulatæ, ramosæ, ramis passim anastomosanlibus et apice non incrassalæ; thecæ 50 & longæ et 16 y latæ ; sporæ 8"*, hyalinæ, simplices et ellipsoideæ, 7-12 y longæ et 5-7 p latæ. Gelatina hyme- nialis iodo intense cœrulescens.

Tab. [], fig. 6 thallus fibrillosus ; fig. thallus cum fibrillis in ramis ultimis; fig. 6" fragmentum thalli cum apothecio.

Hæc varietas annulata arcte tangit Us. arthrocladam Fée a qua cortice minus profunde et albide rupto, defectu fibrillarum in caulibus primariis et ramulis ultimis omnino aliis differt, sed, ut supra diximus, Us. plcata est fere eadem ac Us. dasypoga. Aliunde Us. gracilis vel ab Us. plicata vel ab Us. trichodea ægre distinguitur ; Us. trichodea est fere Us. longissima tenuior et glabrior, atque tandem Us. longissima est Us. dasypogæ proxima, proindeque omnes species inter se arcte connectuntur. Si quis, in genere lsnea, pau- cas vel paucissimas vere distinclas species adesse affirmaret, huic certe non contradicerem.

Insuper in Africa (Usambara).

F. 4. nidifica Mull. Arg. Lich. Beitr. n. 1234; Us. nidifica Tayl. in Hook. Journ. of Bot. 18417, p. 191.

In Africa in ins. Sanctæ Helenæ legit Dumont d'Urville. « À normali Usnea plicata Hoffm. non differt, nisi in eo quod ramilli hine inde niduloso-

conferti. Tota longe pendula et præter nidulos sparsim ramuli et ramelligera », Müll. Arg. loc. cilat.

Tab. IT, fig. 5.

In ins. Borbonia legit specimen ad formam accedens, duo vel tres tantum nidulos formans. |

Insuper in ins. Norfolk.

127. Usnea trichodea Ach. Method. Lich. p. 312, tab. VIII, fig. 1, Lichenogr. univ. p. 626 et Synops. Lich. p. 307, Nyl. apud Hue Lich. exot. n. 507, Tuck. Synops. North Amer. Lich. 1, p. 42%, Müll. Arg. Consp. Lich. N. Zeland. p. 28; Zolling. Plant javan. nis 1559: (var. rubiginosa (Hepp) Müll. Arg. Lich, Beitr. n. 84) et 1774 pr. p., Arn. Lich. exsice. n. 1686.

In Asia: {. in Japonia corticolam in ins. Riishiri, n. 9592, 27 maii 1893, et in ins.

NouveLLES ARCHIVES Du Muséum, 4e série. I. ji

20 A.-M. HUE.

Nippon, Nikko, n. 549, 30 maii 1898. 2. In Tonkin legit R. P. Bon in sylva Vodivato, n. 1687 pr. p., 6 augusti 1889.

In Africa : 1. in ins. Mascarenis legit Frapier, n. 116; in ins. Borbonia legit fr. Rodri- guez sine loco indicato, annis 1887 et 1888 et in Mafaie, anno 1889; legit M. Chauvet, Sancti Dionysii, derrière l'hôpital militaire, 16 maïi 1895 et comm. comes de Poli. 2. In ins. Madagascaria, legit fr. Rodriguez, anno 1889; legit etiam Luntz in itinere suo et comm. olim. cl. Malbranche.

In America : in Louisiana sine loco determinato legit Featherman; prope Cloutier- ville, bois marécageux, legit abb. Langlois, n. 22, 27 septembris 1886. |

In Oceania: e Nova Zelandia a sir Locke Travers ad universalem exhibitionem anno 1889 Parisiis datam missa.

Omnia hæc specimina sterilia.

Thallus albidus, albido-cinerascens vel albido-flavescens, pendulus, filiformis, elon- gatus, 10-50 cent. longus, basi stipatus, intus K primum flavens et dein rubens; caules primarii 0,3-0,6 mm. crassi, dichotome ramosi fibrillisque horizontalibus, fere more Us. longissimæ Ach. ornati, sæpe etiam fibrillis inr amulos capillares, flexuosos vel convo- lutos parvis fibrillis munitos mutatis, superficie omnino læves, cortice passim et infre- quenter rupto. In cortice caulis primarii 70-90 y lato, toto flavicante vel albido et ad oram obscure flavicante, et corpusculis parvulis repleto, hyphæ axi perpendiculares, incrassatæ et distincte usque 14-16 w crassæ, septatæ et ramosæ, ramis anastomosantibus atque retem maculis sat magnis et imparibus, superne minoribus, efficientibus; ille cortex faciei peculiaris ob intervalla inter hyphas seu meatus, etiam K adhibito, corpusculis repletis seu potius incrustatis ; gonidia 8-11 y lata, sub cortice sila ; hyphæ gonidiales 8-11 L crassæ, sat stricte implexæ; axis medullaris ex hyphis verticalibus ramosisque stricte coalitis constans. Apothecia non visa, sed alibi margine nudo prædita.

In var. ciliata Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 43, secundum specimen authenticum in her- bario meo, thallus typicus id est caulibus primariis fibrillis horizontalibus ornatis, apo- thecia more solito in ramulo enata atque ciliis 2-6 mm. longis in margine munita. In Us. trichodea Wright Lichen. Cuba n. 47, Thallus minus typicus, fibrillis lateralibus magis raris, sæpe in ramulis parce fibrillosis mutatis; attamem ad hanc varietatem pertinere videtur, nam in lamina tenui sub microscopio posita, stratum gonidiale totum K optime lutescit et mox passim rubescit. In hac cortex thalli sicut in forma genuina compositus. Apothecia 2-4 y lata in ramulo geniculato et in excipulo incluso enata, excipulo lævi, margine ciliis 3-6 mm. longis ornato, disco pallide glauscescente prædita. In excipuli cortice 50 LHlato, flavidulo et extus obscurius tincto hyphæ ut in thalli cortice dispositæ; gonidia sub cortice et sub perithecio, cum hyphis gonidialibus materia nigricante obtecta; in medio hypharum gonidiis immixta medulla in fascia parum longa et ex hyphis horizontalibus constituta; perithecium in margine non continuatum et ab hypo- thecio facile separatum ex hyphis verticalibus, ramosis retemque maculis parvulis effi- ficientibus, constans; hypothecium albidum angustumque ; epithecium subnigrescens granulosumque ; paraphyses 80 x altæ, 1,5 w crassæ, articulatæ, aliæ simplices, aliæ ramosæ, ramis brevibus non anastomosantibus, apice vix incrassatæ ; thecæ 55 y longæ et 20 u crassæ, apice parum incrassatæ, basim versus altenuatæ ; sporæ 8"*, hyalinæ, sim- plices, ellipsoideæ, 9-12 y longæ et 7-8 w latæ. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens, dein fere decolorata, thecis persistenter tinctis.

In n. 549 e Japonia thallus elongatus, vix ramosus, fibrillis numerosis et inter fibril- las, cortice passim ruplo, passim pulverulento, intus K flavens et mox rubens, sat similis Us. longissimæ Ach., sed gracilior, minus gracilis tamen quam ejus var. fenuis. Est tran- situs inter Us. trichodeam et Us. longissimam.

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. o1

Insuper in Asia (China et ins. Java) ; in Africa tropica sive orientali sive occidentali et in promon- torio Bonæ Spei ; in America septentrionali e montibus Albis in Texas, in ins. Cuba et in Argen- tinia ; in Oceania (Australia, Polynesia et Nova Zelandia).

—F. gracilis Hue ; Us. gracilis Ach. Lichenogr. univ. p. 627 et Synops. Lich. p. 307, Nyl. apud Hue Zich. exot. n. 505, Waïin. Æ£'tud. Lich. Brés. X, p. 9 et Lich. Brasit. exsice. n. 390.

In Africa: in ins. Borbonia, in monte Salazia et sine loco indicato legit fr. Rodriguez, anno 1888 ; Sancti Dionysii, derrière l'hôpital mililaire, legit M. Chauvet, 10 maii 1895, comm. comes de Poli.

Thallus pallide stramineus, filiformis, pendulus, 20-40 cent. longus, K intus flavens; caules primarii 0,3-0,8 mm. crassi, dichotome ramosi, ramificationibus multo minus approximatis quam in specie præcedente; caules ramulique capillares fere omnino fibril- lis denudali, superficie læves corticeque sat raro rupto. In caulis primarii cortice 45-50 y lato (in exsice. Wain. 65-110 y) toto flavidulo et in parte exteriore obscurius flavicante, hyphæ axi perpendiculares, basi 12-18, dein 8-10 4 crassæ, septalæ ramo- sæque, ramis anastomosanlibus et retem ut in Us. frichodea Ach. formantes ; meatus etiam corpusculis incrustati; gonidia sub cortice; hyphæ gonidiales 3-4 4 crassæ sat stricte implexæ; axis medullaris ex hyphis verticalibus ramosisque stricte coadunatis constans,

Hæc a præcedente non specifice differre mihi videtur ; Us. gracilis Ach. est tantum Us. trichodea Ach. minus ramosa et minus fibrillosa; ambæ simul in ins. Borbonia crescunt atque quædam specimina difficile uni vel alteri specici attribuenda sunt. Insuper plura specimina in herbario Musei parisiensis Us. plicata salutata ad hanc gracilem pertinent.

Insuper in Columbia et in Brasilia.

128. Usnea longissima Ach. Zichenogr. univ. p. 626 et Synops. Lich. p. 307, Nyl. apud Hue Lich. exot. n. 506, Tuck. Synops. North Americ. Lich. I, p. 43 et Lich. Americ. septentr. exsice. n. 1, Th. Fr. Zichenogr. scand. p. 14 et Lich. Suec. exsicc. n. 26, Stizenb. Lich. helvet. p. 4% et Lichen. african. p. 43, Stirton On the genus Usnea p. Tin Scott. Natu- ral. 1881, Harm. Catal. Lich. Lorraine p. 170; Us. pectinata Tayl. in. Hook. Journ. of Botan. 1847, p. 191 ,teste Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 1243; Us. barbata f. longissima Schær. Lich. Helvet. exsice. n. 601; Us. longissima Ach., Hepp Flecht. Europ. n. 562. Arn. Lich. exsice. n. 1685** et Lich. monac. exsicc. n. 79.

In Asia : 1. in Japonia corticolam in ins. Nippon legerunt D' Savatier circa Yokoska, R. P. Faurie in sylvis Akan, n. 10750 pr. p. 31 julii 1893, in Piratori, n. 12531 pr. p., 1 maii 1894 et in Huki, n. 595, 17 junii 1898. 2. In China legit R. P. Farges in Chou- Maoy, district de Tchen-keou-ain, Su-tschen oriental, suspendu aux arbres des mon- tagnes en très grande quantité; sterilis. In prov. Yun-nan, legit R. P. Delavay ad Quercus annosas in Che-lcho-tze, supra Tapin-tze, allit. 2000 m., 10 octobris 1882 et 2 martii 1885 ; ad Quercus in faucibus Houang-se-ia-keou, prope viam e Tapin-tze ad Ta-làng ducen- tem, 11 maii 1885; in Mao-kou-tchang supra Tapin-tze, 6 julii 1889 ; in sylvis faucium Lopin-chan (Lan-kong) altit. 3000 m., n. 2340, 26 maii 1886. 3. In India septentrionali, pays des Koulous, legit Ujifahy, 2 marlii 1882; in Nepal legit D' Beck anno 1824, ex berb. Brongniart. 4. In ins. Java legit Leschenault; legit eliam Lahaie, jardinier de l'expédition dans le voyage à la recherche de La Pérouse.

In Africa : 1. in ins. Borbonia corticolam legit fr. Rodriguez, annis 1887-1890 (passim in f. tenuem Th. Fr. transiens). 2. In Zanzibar legit R. P. Duparquet, anno 1873.

T'hallus albido-flavescens vel pallide cinerascens, pendulus et elongatus,usque 2 met. longus, sed sæpe minor, K extus intusque immutatus. Caules primarii, nune singuli, nunc plures in basi stipati, 0,5-1, raro 1,2 mm. crassi, teretes vel subcompressi, superficie sæpe

52 AM. HUE:

pulverei aut pulverulento-verrucosi, rarius corticati cortice continuo aut passim annulatim subrupto, fere nunquam ramosi, fibrillis teretibus corticatisque, nunc tenuibus, nunc sat validis, 5-25 mm. longis, simplicibus aut ramos s, e caule primario sub angulo fere reclo enatis et dein varie direclis, tuberculis parvis, rotundalis sorediosisque asperatis frequentissime ornali. In cortice caulis primarii 35-50 u lalo extusque obscure flavicante, hyphæ axi perpendiculares, 6-8 4 crassæ, distinclæ, seplalie ramosæque, ramis anasto- mosantibus, retem maculis parvis et imparibus, lumine magno efficientes; sub cortice gonidia 8-10 y lala in slrato fere continuo et cum illis hyphæ gonidiales hyphis cortica- libus fere similes et sat laxe implexæ ; axis medullaris crassus hyphis verticalibus ramo- sisque arcte coalilis et K facile separatis formatus ; gonidia hyphæque gonidiales materia subnigricante tectæ. In exsice. Th. Fr. n. 26 cortex eodem modo constituitur. In fibrillis cortex 30-50 y latus, hyphæ similiter superficiei perpendiculares et magis distinctæ, dein gonidia, hyphæ gonidiales et medulla seu axis verticalis. Apothecia plana, 2-6, et aliquando 15 mm. lata, in fibrilla geniculata et dein erecta insidentia hancque in longitudine 3-4 mm. complectentia vel omnino excipulo tegentia, excipulo lævi, margine primum crenato et mox fibrillis plus minusve elongatis ornato, disco pallide testaceo, nudo aut leviter pruinoso ornata. In excipuli cortice 60-80 uw lato, extus obscure flavicante, hyphæ verticales septatæ ramosæque, ramis anastomosantibus retemque maculis sat parvis efficientes; gonidia sub cortice et sub perithecio; post gonidia corticis hyphæ gonidiales sat laxe implexæ; dein medulla ex hyphis basi apothecii parallelis in strato parum crasso, dense coadunatis constans; perithecium 80 & latum atque hypothecio albido angustoque trabeculiter junetum et in margine continuatum, ex hyphis verticalibus, seplatis ramosisque, ut in cortice, constitutum, epithecium subni- grescens ; paraphyses 80 w allæ, 1,5 w crassæ, articulatæ, simplices aut thyrsoidee ramosæ, apice non incrassatæ; sporæ 8%, hyalinæ, simplices, ellipsoideæ, 9-10 & longæ et 5-6 y crassæ, immixtis 7-9 y longis et 6 L latis. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens. Spermatia 9-11 y longa et 1 y lata, Nyl. Synops. Lich. I, p. 270.

Insuper in Asia (Siberia, Mantschuria, Asia Minore et India) ; in Africa (Schoa, Usambara, capite Bonæ Spei, ins. Sancti-Thomæ, Canariis et Maurilii) ; in America septentrionali et meridionali ; in Oceania (Australia et Nova-Zelandia); in Europa (Gallia, Lotharingia et Pyrenæis); Germania et Banatu).

F. tenuis Th. Fr. in herb. Richard (quoad specimen in Canada à Michaux lectum) dein comitis de Franqueville, nunc meo.

In Asia : 1. in Japonia corticolam legit R. P. Faurie in ins. Nippon, in sylvis Akan, n. 10750, pr. p., 31 julii 1893 et in Piratori, n. 12531 pr. p., 7 mai 1894. 2. In China, in prov. Yun-nan, legit R. P. Delavay corlicolam in sylvis faucium Yen-tze-hay, altit. 3200 m., 8 augusti 1888.

Thallus pallide cinerascens, pendulus et elongatus; caules primarii 0,1-0,2, raro 0,3 mm. crassi, in superficie pulverulenti aut corticati, atque fibrillis multo tenuioribus quam in forma genuina, 5-10 mm. longis, simplicibus aut ramosis, interdum spinuli- formibus et tunc 0,5-1 mm. longis percrebre ornati; sterilis.

Japoniæ, Chinæ et Canadæ propria videtur.

129. Usnea arthroclada Fée Essai Cryplog. écorc. officin. (4824) p. XOVIT, tab. IUT, fig. 4, Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 1062; Us. lævigata Pers. in Gaudich. Voyage Uranie (1826) p. 209, Waïn. Z'tud. Lich. Brés. T, p. 11, et secundum exemplar authenticum in Museo parisiensi.

In Africa : in capite Bonæ Spei legit Lahaie, jardinier de l'expédition dans le voyage à la recherche de La Pérouse, januario 1792.

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 93

In America : in Brasilia legit S.M. doña Theresia Christina Maria, imperatrix, anno 1889.

Thallus cinereo-glaucescens, pendulus, elongatus, 40-50 cent. longus, teres basi cæspitosus, inlus K optime flavens; caules primarii 2 mm. crassi, nunc dichotome, nunc irregulariter, sed semper remote ramosi, aut longe denudali aut fibrillis 5-15 mm. longis, validis et horizonlalibus, passim ramosis aut in ramulos mulalis, increbre aut sat crebre ornali; caules, rami et ramuli omnino læves et frequenter articulati, articulis sæpe constriclis; fibrillæ similiter læves et articulatæ, sed non consiricte. In cortice 80-130 y lato, albido et in zona exteriore obscure flavente, corpusculis repleto, hyphæ distinctæ, 14-20 & crassæ, axi perpendiculares, seplatæ et ramosæ, retemque maculis sat parvis et imparibus formantes atque earum mealus corpusculis incrustali; gonidia 8-12 & lala in glomerulis sub cortice sila ; hyphæ goni- diales 4-6 u crassæ, laxe et etiam lacunose implexæ, cum gonidiis materia nigrescente tectæ ; in strato gonidiali K colorem flavidam producit et similiter in Us. lævigata Pers. ; axis medullaris crassus, ex hyphis verticalibus et ramosis constans. Apothecia 3-15 mm. lata in ramulo continuato enata vel in ejus apice lerminalia, excipulo lævi, margine crebre fibrilloso, fibrillis 4-15 mm. longis et articulatis, disco obscure carneo et leviter pruinoso prædila. In excipulo cortex 60-110 & latus et thalli cortici similis ; gonidia sub corlice et sub perithecio et eliam inter hyphas gonidiales laxe implexas et el ibi etiam color flavus K productus; epithecium nigrescenti-flavidum et granulosum ; hypothecium angustum ex hyphis fere horizontlalibus formalum ; perithecium ex hyphis septatis et arcte coadunaltis constitutum ; paraphyses 80 & allæ, 2 crassæ, articulatæ et ramosæ, ramis passim anastomosantibus, apice non incrassatæ; sporæ 8%, hyalinæ, simpliceset ellipsoideæ, 9-13 y longæ el 7-9 p.lalæ. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens.

Non a'ibi observala ; jam lecta fuerat in capite Bonæ Spei ex herb. Bory de Saint-Vincent.

F. spinulosa Müll. Arg. Lich. Schenck. p. 25.

In America : in Brasilia cum præcedente lecta.

Thal'us fuscescenti vel fere cæsio-cinereus, similiter pendulus, 40-45 cent. longus, ubique crebre articulatus, sed mullo magis ramulis et fibrillis ornatus; in caulibus primariis inter corticis articulos sæpe verrucoso-asper, atque sæpe ramuli et fibrillæ spinuligeri. Apothecia minora, 3-6 mm. lala, margine eodem modo fibrillis articulatis ornata; sporæ 11-12 y longæ et 7-8 w latæ, Reliqua cum forma genuina conveniunt. Aspeclum habet fere Us. longissimæ Ach., sed ramis el fibrillis articulalis cito ab ca secernilur.

Non alibi lecta.

In Japonia in ins. Nippon, Nikko, n. 552, 10 maii 1898, legit R. P. Faurie specimina quæ hujus speciei sistunt formam. Thallus cinerascens, pendulus, 10-20 cent. longus, in basi rami primarii intricati, et dein liberi, non ramosi, sed fibrillis validis, pleramque 3-4 mm., raro 7-10 mm. longis, horizontalibus aut interdum curvatis, rarissime sub- ramulosis, ornali, Aspectum præbent Us. longissimæ Ach. macræ et simul fibrillis validis prædilæ, sed omnes caules et fibrillæ frequenter articulati et passim etiam consiricte, atque aliquando caules fere decorticati. In cortice hyphæ distinctæ, sicut in Us. arthroclada, 10-14 u crassæ, septatæ ramosæque, meatus corpusculis incrustati atque stratum gonidiale K flavens et mox rubens.

In n. 798, Togakuski, 16 septembris 1898, thallus minor, minus frequenter articulatus, sed fibrillæ similiter articulalæ, eadem reactione et eadem structura gaudens; est adhuc Us. longissimæ similior, huicque speciei adscribendum censeo, atque ex illis exemplaribus,

priora uno, posteriora altero modo, Us. arthrocladam Fée atque Us. longissimam Ach. conneclunt.

d4 A.-M. HUE.

130. Usnea Iævis Nyl. Synops. Lich. I, p. 271 et apud Hue Lich. exot. n. 510, Wain. Etud. Lich. Brés.1, p.8 et Lich. Brasil. exsice. n. 394; Parmelia coralloides, lævis. Eschw. in Mart. Zlora Brasil. p. 227; Stirton On the genus Usnea p. 10, in Scott. Natural. 1881.

In America : 1. in Columbia prope Bogota supra saxa legit fr. Emilio, augusto 1897. 2. In republica Equatoria legit Cousin n. 21 et comm. el. Renauld; steriles.

Thallus albidus, erectus, 10-15 mm. altus, basi cæspitosus, K extus flavens et intus etiam flavens et dein rubens, caules primarii basi nudi, dein varie ramosi, læves et efibrillosi. In cortice 60-100 y lato, albido et in zona exteriore nigro-flavido, parum corpusculis repleto, hyphæ satis distinctæ, axi perpendiculares, septatæ etretem maculis parvulis et irregularibus formantes ; meatus inter hyphas corpusculis incrustati ; gonidia sub cortice ; hyphæ gonidiales 4-6 w crassæ et satis stricte implexæ; in hoc strato K colorem flavum et mox rubentem provocat. Apothecia in ramulo subgeniculato enata et margine longe fibrillosa; sporæ 6-9 & longæ et 4-6 u latæ, Wain. loc. citat.

Insuper in Africa (in Benguella, in territorio Zulu et in ins. Sanctæ Helenæ; in America tropica (Uruguay et Brasilia).

131. Usnea melaxantha Ach. Method. Lich. (1803), p. 307, Lichenogr. univers. p. 618 et Synops. Lich. p. 303, Müll. Arg. Lich. Spegazzin. p.37, Lich. in Mission cap Horn p. 152, et Conspect. Lich. N. Zeland. p. 28, Th. Fr. Lich. arctoi p. 2%, Reinke Abhandl. über Fleche. IV, 1895, fig. 117, I et III (sectio transversalis thalli); Neuropogon melaxanthus Nyl. Synops. Lich. I, p. 272, Lab. I. fig. 26, tab. VIII, p. 12 et apud Hue Zich. exot. n. 513; Neuropogon melaxanthus Nees et Tw., Krempelh. Zxotic Flecht. p. 11; Lechler Plant. ins. Maclov. n'° 69 et 69, Plant. Magellan. n. 1082 (apice sorediata) ; Usnea sulphurea Th. Fr. Lich. exsice. n. 51 etTuck. Synops. N. Americ. Lich. T, p. 40.

In America : 1. in Patagonia, Smyth channel, supra saxa sine nomine collectoris, 29 decembris 1895. 2. In freto Magellanico legit Commerson, anno 1767.

Thallus pallide flavens, ereclus, 3-5 cent. altus, teres, e basi dense cæspitosus, subnitidus, intus K nunc immutatus, nunc magis flavens et mox rubens ; caules primarii 0,6-2 mm. crassi, varie et frequenter ramosi, ramis parum divaricatis, superficie nunc læves, nunc verrucosi, nune adhuc et sæpius scrobiculati; ramuli ultimi tenues apice denigrati, et etiam longius et annulatim nigri, numerosiores in exemplaribus sterilibus. In cortice 40-110 y lato, flavido et in zona exteriore flavidiore et corpusculis repleto, hyphæ in basi horizontales seu axi parallelæ et stratum angustum formantes, dein axi perpendiculares, indistinctæ, septatæ et ramosæ atque retem maculis magnis, lumine parvo, formantes ; gonidia 9-13 y lata, in glomerulis sub cortice sita; hyphæ gonidiales 2-5 U crassæ et laxe implexæ, cum gonidiis materia subnigrescente obtectæ; in hoc strato K nullum vel flaventem et dein rubentem colorem provocat; axis medullaris crassus ex hyphis verticalibus constans. Apothecia 3-8 mm. lata, primum cupuliformia et dein applanata, aspectu terminalia, sed revera ramo geniculato et in excipulo breviter incluso enala, parte geniculata aliquando sat longa et ramosa, excipulo valde scrobiculato et interdum verrucoso, margine integro aut flexuoso, semper eciliato atque disco abinitio denigralo ornata; in excipulo cortex 60 y latus eteodem modo ac thalli cortex formatus ; gonidia in glomerulis sub cortice et passim sub perithecio; inter hyphas gonidiales laxe complexas, interdum medulla ex hyphis horizontalibus in fascia angusta et sat brevi constans,; illæ hyphæ cum gonidiis materia subnigrescente tectæ et inter has eadem reactio K ac in thallo; perithecium 70-80 y lalus, in margine non continuatum ex hyphis verticalibus ramosisque constans atque medullæ, quando adest subillo, hyphis similiter verticalibus et laxissime contextis formatæ religatum; hypothecium albidum aut suh flavescens, ex hyphis horizontalibus et fere paraphysibus similibus constiltutum; para-

CE

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 29

physes 80 y allæ, 1,5-2 a crassæ, articulatæ, ramis passim anastomosantibus et apicem versus liberis, apice incrassatæ atque 4-5 & melientes ; sporæ 8", hyalinæ, simplices et ellipsoideæ, 13-14 y longæ et 7-8 y lalæ. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens, et dein fere decolorala, thecis persistenter cœrulescentibus. Spermogonia nigra ; spermatia uno apice vix fusiformi-incrassatula, 10-11 y longa et 1 y crassa, Nyl. Synops. Lich. p. 273.

Species inter alias Usneas distincta, sed ab illis nulla notaanatomica generice separanda ; in hac partes interiores apothecii, in aliis Usneis aliquando rudimentariæ, optime sun evolutæ.

Viget in terris mere borealibus,etiam Europæ (Spitzsberg, Islandia),in regionibus antlarcticis ubi frequens, atque in partibus editissimis Andium in America tropica et in Nova Zelandia et in Tasmania.

Var. ciliata Müll. Arg. Lich. Knight. p.5 et Conspect. Lich. N. Zeland. p. 28 ; Neuro- pogon melaxanthus var. ciliatus Nyl. Lich. N. Zeland. 1861, p. 245, N. ciliatus Nyl. Lich. N. Zeland. 1888, p. 23 et apud Hue Lich. exot. n. 514.

In Oceania : e Nova Zelandia a sir Locke Travers ad universalem exhibilionem Parisiis anno 1889 habitam missa.

Thallus pallide flavens, erectus, 10-16 cent. altus, basi cæspitosus, intus K flavens et dein rubens aut non reagens; caules primarii 0,5-1 mm. crassi, varie et frequenter ramosi, ramis sat elongatis et demum filiformibus, superficie læves, sed cortice annulatim rupto et in rimis nigro, ramuli omnino denigrati, corlice continuo, sed frequenter sper- mogoniis asperi. Cortex 75-80 & latus ut in forma genuina constitutus; gonidia 8-12 lata; hyphæ gonidiales 3-6 y crassæ et laxe implexæ ; axis medullaris crassus. Apo- thecia 3-6 mm. lata, similiter ramulo geniculalo enata, margine longe ciliata, ciliis 5-16 mm. longis, denigralis et cortice annulatim rupto, disco primum obscure badio et demum nigro prædita. In interiore apothecio notæ anatomicæ ut supra, sed gonidia majora quam in thallo, 14-18 y. lata ; thecæ 60 & longæ et 16 uw latæ cum sporis in unica serie ; in aliis thecis sporæ sub duplice serie et tunc thecæ latiores ; sporæ vel ellipsoideæ 10 y longæ et 7 y latæ, vel sphæricæ, diam. 7-8 w. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens.

Novæ Zelandiæ varielas propria.

Genus XVII. Z£ETHARIA Zahlbruck.

O. Kuntze’s : Revis. gener. Plant. mit Bezug auf einige Flechtengatt. (1892) p. 36; Evernia sect. IT Letharia Th. Fr. Lichenogr. scand. (1871) p. 32; Chlorea Nyl. Essai nouv. classific. Lich. (1854) p. 12, Second Mém. (1855) p. 170 et Synops. Lich. 1, p. 274 ; nomen in Lichenibus nonadhibendum,nam jam ab anno 1826 in Orchideis exstabat Chlorea Lind.

Thallus fruticulosus, Leres aut subcompressus, superficie scrobiculatus, aut saltem tortili angulato-concavus. Cortex et gonidia sicut in Usnea. Hyphæ gonidiales sæpe minus evolutæ. Hyphæ medullares nunc axim solidum, ut in Usnea formantes, nunc in pluribus fasciis divisæ, nunc laxe cohærentes. Apothecia vulgo disco badio-fusco, margine nudo aut radiato, nunc terminalia, nunc in ramo geniculato enata; paraphyses minus numerosæ, thecis autem numerosioribus ; cætera conveniunt cum præcedente genere.

Species plerumque corticolæ, rarius saxicolæ,.

132. Letharia canariensis Hue; A/ectoria canariensis Ach. Lichenogr. univ. (1810, p. 597 el Synops. Lich. p. 293; Parmelia canariensis Spreng. Linn. Sysl. veget. (1827) t. IV, p. 278; Ævernia canariensis Mont, in Aist. nat. Canar. (1840) p. 95, tab. IT, fig. I et Sylloge p. 319; Chlorea canariensis Nyl. Prodr; Lichenogr. Gall. et Alger. (1857) p. 45 et apud Hue Lich. exot. n. 486, É

96 A.=M. AUE.

In Africa : in ins. Canariis prope La Palma ad ramos Pini canariensis legit cl. G. Buchet, anno 1897.

Thallus in ramis vetustioribus albescens, in cæteris aut intense aurantiacus aut fla- vicans, pendulus, elongatus, 30-45 cent. longus, basi cæspitosus, K flavens et K (CaCl) intensius flavus ; caules primarii { mm. crassi, primum remote et dein frequenter dicho- tome vel trichotome ramosi, ramis plus minusve divaricatis atque iterum et iterum similiter ramulosis, læves vel raro basin versus leviter scrobiculati, cortice passim rupto, raro teretes, sæpius angulosi, angulis sæpe acutis et non raro tortilibus, alque ex una inlortione in alteram longitudinaliter et breviter canaliculati; in dichotomiis axilli applanati et dilatati, 5-6 mm. lati; ramuli ultimi subtereles, capillacei, implexi et apice vulgo breviter denigrati. In cortice caulis primarii 80-110 y lato, albido et extus obscure flavido, hyphæ axi perpendiculares, vix distinctæ, septatæ ramosæque et relem maculis parvis et multum irregularibus formantes ; gonidia 7-10 y. lala in glomerulis sub cortice posita; hyphæ gonidiales 4-9 & crassæ, laxe implexæ, lumine parvo ; axis medullaris crassus ex hyphis verticalibus et valde ramosis constans. Color flavidus K tantum in cortice producitur. Illa specimina optime evolula sunt sterilia et raro ferunt tubercula oblonga sat magna, aurantiaco-rubea, omnino Usnearum tuberculis analoga. Exemplaria in herb. Montagne et Musei parisiensis sunt eliam sterilia. Affirmante cel. Montagne, apothecia in trunco primario enata, crassa, margine tandem flexuoso ; sporæ 6"* vel 8"*, hyalinæ, simplices et oblongæ.

Species faciem À {lectoriæ cujusdam præbens et insulis Canariis propria.

133. Letharia Soleirolii Hue; Stereocaulon Soleirolü Schær. Æ£num. Lich. europ. (1850) p. 180; Usnea Soleiroli Nyl. Nouv. Classif. Lich. (1854) p. 16; Chlorea Soleirola Nyl. Prodr. Lichenogr. Gall. et Alger. (1857) p. 45, Synops. Lich, 1, p. 216, tab. VIT, fig. 15 et apud Hue Lich. exot. n. 490 ; Ævernia Soleirolü Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 1067.

Var. Arbuscula Hue.

In Africa : in ins. Canariis supra Juniperum Cedrum, Baramo de la Galga, legit cl. G. Buchet, anno 1897.

Thaillus cinerascens, ereclus, 8-12 cent. allus, rigidus, opacus, e basi cæspitosus, K extus et intus non mutalus; caules primarii 1-3 mm. crassi, tereles aut subcompressi vel rarius angulati, basim versus sat longe ramis denudali et dein dichotome vel tricho- tome et sæpe infrequenter ramosi, ramis divaricatis aut adscendentibus, crebre et reti- culatim scrobiculati vel scrobiculato-corrugati ; ramuli ultimi teretes vel eliam filiformes, sæpe multum elongati, parce et breviter divisi, sed crebre papillis parvulis apice deni- gratis ornati. In cortice 50-60 4 lato, flavidulo et corpusculis repleto, hyphæ indistinctæ, axi perpendiculares, septatæ et ramosæ atque relem maculis parvis, lumine sat magno, formantes ; gonidia 12-16 4. lata in strato fere continuo sub cortice sita ; hyphæ gonidiales 5-8 L lalæ, frequenter ramosæ et stricte implexæ prope gonidia, et elongatæ, multo minus ramosæ et laxe complexæ prope axim; axis medullaris crassus, atque ex hyphis ramosis, ramis divergentibus, constans. Sterilis, sed passim conspiciuntur in ramis primum geni- culatis et dein rectis tubercula 2-3 mm. lata, nigricantia, omnino pseudo-cephalodiis Usnearum analoga. In his enim exstant basin versus cortex thalli cortiei similis, sub eo gonidia protococcoidea et dein hyphæ strictissime coalitæ, et apicem versus quasi pocillum in quo hyphæ erectæ, nigrescenti-brunneæ, septalæ, arcte coalitæ et paraphysibus sat similes ; inter has hyphas nulla goaidia.Thallus juvenilis in imis caulibus vetustis nascens Everniæ furfuracezæ gracili haud facie antica dissimilis.

Multo major quam forma genuina, quæ est saxicola, el magis ramosa, sed ab ea nullis nolis anatomicis recedens, etsi primo intuitu diversa.

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 57

Tabula IV, fig. 4, Lhallus in statura naturali.

Forma primaria saxicola in Africa (ins. Canariis et Sierra Leone) et in Europa (ins. Corsica et Italia).

134. Letharia vulpina Hue; Zichen vulpinus L. Spec. Plant. (1753) p. 1155, Wain. Revis. Lich. in herb. Linn. asservat. p. 10, Ach. Lichenogr. Suec. Prodr. p. 179 ; Parmelia vulpina Ach. Method. Lich. p. 267; Ævernia vulpina Ach. Lichenogr. univ. p. 443 et Synops. Lich. p. 245, EL. Fries Lichenogr. europ. reform. p. 23, Tulasne, Mém. sur les Lichens, p. 27, Schwend. Untersuch. Flechtenthall. (1860) Lab. IV, fig. 13-15 et tab. V, fig. I, Tuck. Synops. N. Americ. Lich. 1, p. 38 et Lich. Americ. septentr. exsice. n. 53, Th. Fr. Lichenogr. scand. p. 32, Müll. Arg. Lich. Oregon. p. 363 ; Cornicularia vulpina DC. Flore fr. U, p. 369, Schær. Ænum. Lich. europ. p. 6; Chlorea vulpina Nyl. Synops. Lich. T, p.274, tab. VIIL, fig. 13 et apud Hue Lich. exot. n. 485; Parmelia vulpina Ach., Schær. Lich. Helvet. exsice. n. 390 ; £vernia vulpina (L.) Th. Fr. Lich. Suec. exsice. n. 29, Hepp F'echt. Europ. n. 836, Arn. Lich. exsicc. n. 482.

In Africa : in ins. Canariis legit cl. G. Buchet ad Juniperum Cedrum mortuum, Pico del Cedro, La Palma, anno 1897.

Thallus citrino-virens, erectus aut subdecumbens, 3-10 cent. allus, basi cæspitosus, K extus et intus non mutatus ; caules primarii 1-1,5 mm. crassi, subcompressi, dichotome ct frequenter ramosi, ramis divaricatis, nunc superficie sublæves, sæpius cum ramis profunde scrobiculati atque simul furfuracei vel soredioso-granulati, ad axillas applanali et dilatati; ramuli ultimi subteretes aut teretes, lævigali aut pulverulenti. In cortice 50-100 LH lato, albido, sed granulis cilrino-viridibus et præsertim in zona exteriore repleto, hyphæ axi perpendiculares, indislinctæ, septatæ atque ramosæ cet relem maculis sat magnis et lumine sat magno formantes ; gonidia 9-14 & lata in glomerulis sub cortice sita; hyphæ gonidiales 4-8 u crassæ, ramosæ et lacunose implexæ, atque cum gonidiis maleria flavente tecta; axis medullaris crassus ex hyphis verticalibus et remote ramosis, 1-2 px crassis, constans. Apothecia (in herb. Mus. paris.) 4-7 mm. lala, ramo genicu- lato enata, excipulo serobiculalo, margine nudo vel paucis radiis ornato atque disco badio-fusco prædita. Sporæ 7 4 longæ et 4,5 u latæ; spermatia uno apice incrassata, 8-9 y longa et vix 1 & crassa, Nyl. Synops. Lich. 1, pp. 274 et 275.

Viget insuper in montibus Americæ septentrionalis; in montanis Europæ sat rara et raro fructifera.

135. Letharia californica Hue; Chlorea californica Lév. in herb., Nyl. Zssai nouv. classif. Lich. (1855) p. 170 (nomen) et apud Hue Lich exot. n. 485; Evernia californica Mont. in Annal. Scienc. nat. série t VIIT (1859) p. 178 (diagnosis); Chlorea vulpina var, californica Nyl. Synops. Lich. T, p. 274; Evernia vulpina var. californica Müll. Arg. Lich. Oregon. p. 363.

In America : in California corticolam legit D' Laffargue, Moniselo, 27 septembris 1856; legit etiam cometissa de Biencourt, anno 1890.

Thallus citrinus vel subvirescenti-citrinus, erectus, 6-15 cent. altus, basi cæspitosus, K in cortice pallide flavens; caules primarii 1-4 mm. crassi, compressi aut subteretes, dichotome ramosi, ramis remotis, superficie scrobiculati aut breviter et irregulariter canaliculati, læves aut subsoredioso-granulali; ramuli ultimi etiam subcompressi et in apice tantum teretes, Iæves aut leviler soredioso furfuräcei. In cortice caulis primarii 50-60 & et ramuli 30 y lato, albido et in zona exteriore tantum corpusculis virenti-flavidis obsito, hyphæ axi perpendiculares, indistinctæ, ramosæ, septaltæque et retem maculis parvis, multum irregularibus, lumino magno, formantes ; in zona exteriore ramuli minores et minus anastomosantes ; gonidia 11-20 lata in glomerulis sub cortice sita ; hyphæ goni-

NoOUVELLES ARCHIVES DU Muséum, série. I. ë

98 PSNERENUIE"

diales 6-12 y crassæ et inter gonidia et axim lacunose implexæ; axis medullaris in plures fascias inter se hyphis liberis junctas atque ex hyphis verticalibus ramosisque, ramis divergentibus, compositas divisus ; laminæ transversalis medium vacuum ; in apice ramuli fasciæ medullares etiam exstant, sed multo minores.

Apothecia 6-20 mm. lata, cupuliformia, subterminalia seu in apice caulis vel in rami geniculali apice, parte geniculata parum accrescente, enata; excipulo valde scrobiculato, margine radiis 0,5-2mm.longis munita atque disco badio-fusco ornala. Excipuli cortex 30 y latus thalli cortici similis ; gonidia usque 24 y lata sub cortice et passim sub perithecio posita ; hyphæ gonidiales laxe implexæ ; perithecium 60 y latum atque ex hyphis sep- tatis retemque formantibus compositum ; hypothecium angustum ex hyphis horizontalibus et ramosis constans ; epithecium, non granulosum, fuscescens et paraphyses simililer tinctæ ; illæ 60 y altæ, 2 L crassæ, articulatæ, ramosæ, ramis in medio anastomosantibus atque in apice liberis, apice incrassalæ, 5 LL metientes, sat parcæ, dum e contra thecæ numerosæ, 32 y longæ et 15 uw lalæ, apice incrassatæ ; sporæ 8%, hyalinæ, ellipsoideæ, 6-7 y longæ et 4-4,5 u latæ. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens.

Species Californiæ propria.

136. Letharia thamnodes Hue ; Zvernia Prunastri var. thamnodes Flot. Lich. Siles. exsice. (1829) n. 54° et Lich. FL. Siles. (1850) p. 4, Koerb. Syst. Lich. German. p. 42 et Parerg. lichenolog. p. 17, Arn. Lich. exsicc. n. 483%: £vernia thamnodes Arn. Lichenolog. Ausfl. X, p. 110 et Nyl. apud Hue Lich. exot. n. 571; £. mesomorpha Nyl. Lich. Scand. p. 74, Lich. Middend. p. 2, et Lich. Japon. p. 25, Müll. Arg. Lich. Finsch. pp. 3 et 7.

In America: 1. in montibus Albis legit Lesquereux, n. 237%. —- 2. In Canada prope Otowa corticolam legitR. P. Couet, anno 1889.

Thallus albido-flavescens, erectus 2-8 cent. altus, subrigidus, basi cæspitosus et K extus et intus non mulatus ; caules primarii cireiter 2 y crassi, nunc dichotome, nunc irregulariter ramosi, subteretes aut subcompressi, superficie profunde etintermisse sulcali eLinter sulcos serobiculati; ramuli ullimi teretes et cum caulibus et ramis sorediis granu- lato-pulverulentis frequenter adspersi. In cortice 25-40 y crasso, flavidulo et corpusculis repleto, hyphæ indistinelæ, axi parallelæ, septatæ et ramosæ atque retem maculis parvis et imparibus, lumine parvo, præbentes ; gonidia 9-13 y lata et in glomerulis sub cortice posita atque inter ea hyphæ paucæ et frequenter ramosæ, zona gonidiali angusta et multo angustiore quam in cæteris speciebus hujus generis; axis medullaris ex hyphis verticalibus, 19-12 v crassis, lumine parvo, parum ramosis, laxe coalitis sed totam Lichenis cavitatem occupantibus constans. Apothecia 3-6 mm. lata formæ sequentis apotheciis similia, sed minora; sporæ 8 L longæ et 4 u latæ. In exsiccata Arn. n.483 notæ anatomicæ eædem sunt.

Hæc species nullo jure ÆZverniæ Prunastri Ach. affinis et ab ea valde discrepans; in Æ. Prunastri enim utraque facies dissimilis et elementa in stratis disposita; in Lelharia thamnode autem facies undique similis, gonidia sub cortice thallum undique circumdante et axis centralis.

Viget in Asia boreali (Sibiria, Kamtschatka et Konyambay\; in America boreali (Lawrencebay et in regionibus supra citatis) et in Europa (Ross'a, Suecia et Alpibus Helvetiæ meridioualis et Tiroliæ); sed forsan hujus speciei distribulio geographica latior est, nam cum Evernia Prunastri Ach. sæpe commixta fuit et de illa nulla est in scriptis el. Tuckerman mentio.

F. esorediosa Hue ; £vernia mesomorpha f. esorediosa Nyl. Lich. Japon. (1890) p. 25, Mull. Arg. Lich. Beitr. (1891) n. 1593 et Lich. Miyosh. p. 122.

In Asia: in Japonia legit D" Savatier circa Yokoska, n. 550 ex Ono; legit etiam corli- colam R. P. Faurie in Miyokôsan, 351 et 352, 93 julii 1897 ; in ins. Nippon, in Nikko, n. 568, logakuski, n. 7196, 30 maii et 16 septembris 1898.

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 09

Thallus albidus vel albido-flavescens, 3-6 cent. allus, similis formæ typicæ thalli, sed superficie etsi crebre rugosus vel scrobiculatus, omnino sorediis destitutus. Apothecia 3-6 mm. lala, terminalia aut in ramo geniculalo enata, excipulo valde serobiculalo, non sorediato, margine integro et radiis carente, atque disco badio-fusco ornata. In excipulo cortex 30 y lalus, fuscidulus et corpusculis obtectus ; in eo hyphæ axi parallelæ, indis- tinclæ, septatæ ramosæque et retem maculis parvis formantes ; gonidia sub corlice et sub perithecio ; hyphæ gonidiales laxe contextæ; perithecium 25 y latum ex hyphis ver- ticalibus, septatis ramosisque et stricte coalilis constitutum ; hypothecium albidum et angustum atque in eo hyphæ horizontales et ramosæ et stricte coadunatæ ; paraphyses 40 y allæ et 2 y crassæ, arliculatæ et ramosæ, ramis anastomosantlibus liberisve; sporæ 8"*, hyalinæ, simplices et ellipsoideæ, 7-10 y longæ et 5-7 y latæ, immixtis magis oblongis 9-10 y longis et 5 y lalis. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens, et dein fere decolorata, thecis persistenter tinctis.

Forma Japoniæ propria.

137. Letharia divaricata Hue; £vernia divaricata Ach. Lichenogr. univ. p. 441 et Synops. Lich. p. 244, Nyl. apud Hue Zich. exot. n. 573, Tuck. Synops. N. Americ. Lich. 1], p. 40; Hepp Ælecht. Europ. n. 835, Norrl. Herb. Lich. Fenn. n. 18, Parmelia mollis B divaricata Schær. Lich. Helvet. exsice. n. 392.

Hæc species satis rara, vigens in montibus Europæ, in Asia Minore et in montibus Himalaya, in Africa (Schoa) et in America septentrionali, facile dignoscitur thallo pen- dulo, elongato, flaccido et superficie crebre scrobiculato vel rugoso. Sed ut recte reco- gnovit cel. Nylanderille thallus est « undique concolor » proindeque est symmetricus, id est gonidia undique sub cortice fovens et à thallo Zverniarum longe distat. Etenim illius cortex 40 y latus, flavidus et corpusculis obteclus in toto circuitu est similis seu hyphis axi perpendicularibus, septatis ramosisque et retem maculis parvis et irregula- ribus efficientibus formatus; gonidia 8-12 & lata similiter in tolo circuitu sub cortice ; axis medullaris ex hyphis 5-6 y crassis verticalibus, ramosis atque cohærentibus constat.

TRIBUS XI. ROCCELLEÆ Darbishire Monographia Roccelleorum (1898) p. 9.

Thallus erectus, compressus aut subteres, undique similiter corticatus et intus sym- metricus cum gonidiis ad genus Algarum Zrentepohliam pertinentibus. Illa tribus a cl. Darbishire in decem genera in duobus sectionibus distributa dividitur. In priore sectione hyphæ corticis ad superficiem perpendiculariter, in posteriore aulem parallele, currunt.

Genus XVIII. ROCCELLA DC. Darbish. I/onogr. Roccell. p. 17.

138. Roccella fuciformis DC., Darbish. loc. citat. p. 18, tab. I, fig. 1-6, tab. ÎL, fig. 8-12, In Africa : 4. in ins. Canariis legit cl. G. Buchet, Baranco del Rio prope la Palma, anno 1897 (cl. Darbishire determ.).

139. Roccella Montagnei Bél., Darbish. Monogr. Roccell. p. 24, tab. TI-VIT, fig. 13-26.

In Asia : 1. in Arabia, ad Sterculeam arabicam, presqu'ile d’Aden, cirque de Schansân, legit Deflers, 10 decembris 1889. 2. In ins. Java prope Bataviam, legit cl. Reynaud, maio 1828.

In Africa: 1. in ins. Madagascaria, in littore occidentali legit el. Grandidier ; pays do

60 APN

Betsileo legit D' Besson anno 1891, comm. cl. Renauld. 2. In Zanzibar, Sansibarkinste, legit Hildebrandt, n. 2222. 3. In Congo, Ambris, communiqué par le ministère du Commerce avec celte mention: « Orseille dont on expédie beaucoup pour faire de la teinture à Lisbonne ».

Exemplaria arabica sistunt f. angustiorem Nyl. Synops. Lich. 1, p. 261 quam cl. Darbish. loe. citat. a forma genuina non secernendam judicat.

140. Roccella phycopsis Ach., Darbish. Wonogr. Roccell. p.34, tab. XITI-XIV, fig. 49-61.

In Africa: 1. in Algeria, la Galite, piton de trachyte les Maltais viennent la ramas- ser et l’appellent herbe {ramontana, legit Bory de Saint-Vincent, octobri 1840 ; sur les ruines d'un cirque romain, n. 822, et ad rupes maritimas in Cherchell, n. 691, legit Durieu de Maisonneuve, junio 1846 ; ad rupes prope Tlemcem legit cl. Reuter, anno 1849. 2. In ins. Ascensionis legit Lesson.

141. Roccella sinensis Nyl., Darbish. Monogr. Roccell. p.39 et tab. X VI, fig. 67-70. In Asia : in Tonkin ad saxa maritima legit R. P. Bon 5536 et 5607.

TRIBUS Xil. RAMALINEZÆ.

Thallus fruticulosus, erectus pendulusve, subcylindricus aut compressus, extus undique concolor et similiter corticatus, intus symmetricus, cum gonidiis protococcodeis et axi centrali vel pleno, vel laxe pleno aut adhuc vacuo. Cortex ex hyphis axi perpendi- cularibus constans; sæpe immediate sub hoc seu inter hunc et stralum gonidiale, medulla ex hyphis axi parallelis constituta, in zona sive continua, sive passim interrupta, inde cortex duplici hypharum zona formatus dicitur. Si thallus subcylindricus, podetii- formis, cortex ex hyphis axi perpendicularibus lantum constans atque axis fere vacuus, genus Dufourea ; si thallus compressus, raro subcylindricus, plerumque cortex e duplici hypharum constans, rarius ex hyphis tantum axi perpendicularibus et tune axi plenus, genus Æamalina.

Genus XIX. AUFOUREA Ach.

Lichencgr. univ. (1810) pp. 103 et524 pr. p. et Synops. Lich. p. 246 pr. p.; Nyl. £'ssainouv. classif. Lich. (1855) p. 171 pr. p., Synops. Lich. I, 287, Recogn. monogr. Ramal. p. TI et Circa Dufouream animadversio in Flora 1871, p. 298; Müll. Arg. Uber Dufourea? madreporiformis Ach. in Ælora 1870 p. 320 et Aeplik auf D' Nylander circa Du/ouream animadversio in Flora 1871, p. 391.

Thallus podetitformis, subcylindricus, plus minusve ramosus, apice obtusus. Cortex ex hyphis axi parallelis constitutus ; axis fere vacuus.

142. Dufourea madreporiformis Ach. Lichenogr. univ. p. 524 (species dubia) et Synops. Lich. p. 247 (species certa), Nyl. Synops. Lich. 1, p. 287, tab. VII, fig. 23, Arn. Lichenol. Ausfl. XI, p. 12; Lichen madreporiformis Wulf. in Jacq. Collect. (1789) p. 105, tab. II, fig. 2, teste Nyl.; Cladonia papillaria DC. Synops. Plant. Flor. gall. (1806) p. 71, C. madreporiformis DC. Flor. fr. (4815) p. 180; Siphula madreporiformis EL. Fr. Syst. orb. veget. (1825) p. 238 ; Ævernia madreporiformis El. Fr. Lichenogr. europ. reform. (1831) p. 25; Pycnothelia madreporiformis Rabenh. Deulsch. Kryptog. (1845) IN, p. 110; Celraria nivalis & madreporiformis Schær. Ænum. Lich. europ. (1850) p. 14; €. madrepo- riformis Müll. Arg. in Zlora 1870, p. 325 et Tuck. Synops. N. Americ. Lich. I, p. 30; Cladonia madreporiformis Schær. Lich. Helvet. exsice. n. 85; Dufourea madreporiformis Ach., Arn. Lich. exsice. n. 447% et zw. Lich. eæsice. n. 1160.

LICHENES EXTRA-EUROPZÆI. 61

In Asia: in China, prov. Yun-nan legit R. P. Delavay supra terram in locis umbrosis montis Li-Kiang-Suee-chan, n. 2187, allit. 4000 m., 1% augusli 1896.

Thallus ochroleucus, 2-3,5 cent. altus, fruticulosus et e basi cæspitosus, nilidus, madefactus mollis; laciniæ 2-2,5 mm. latæ, subcylindricæ, dichotome ramosæ, lateraliter iniliis ramulorum quasi asperalæ, apice obtusæ, raro breviter altenualæ, superficie læves. In cortice 40 & lalo, flavente et corpusculis replelto, hyphæ axi perpendiculares, indislinctæ, septalæ, parum ramosæ, lumine magno, atque strato amorpho 3 y lato tectæ; gonidia 6-10 y lata, protococcoidea in strato sæpe interruplo sub cortice sita ; hyphæ gonidiales sat stricte prope gonidia et dein laxe coalilæ, atque cum gonidiis materia alba obtectæ; medulla fere deficiens ; sterilis.

Apotheciasemel a cel. Müll. Arg. in monte Grand-Muveran (in //ora 1870, p.321) obser- vala fuerunt ; sporæ, 6-8 in thecis, 7-8 y longæ et 3,5 y latæ. Spermogonia extus nigra et apicem ramorum versus enata ; spermatia 15-17 y longa et 0,5 y lata, Nyl. loc. citat.

E supra expositis patet hæc species Llum a Cetrariis in quibus cortex thalli e duplice zona constituitur, tam a Plalysmatibus quorum thallus est dorsiventralis longe recedere.

Viget insuper in America boreali el in Europa (in montibus Helvetiæ et Germaniæ).

143. Dufourea flabellata Hue.

In America: in Bolivia, Tolima in limite inferiore nivis supra terram et ad truncos arbo- rum legit Goudot.

Thallus flavicans, erectus, 3-3,5 cent. altus, opacus, K immutatus; caules primarii 2-5 mm. lati, solitarii, post basin unum ramum emittentes el dein longe ramis denudati, apicem versus flabellato-divisi, ramulis ultimis brevibus, digilatis et apice raro obtusis, sæpius acuminatis. In cortice 40-50 W lato, in parte antica flavente et corpusculis repleto, in poslica autem albido et nudo, hyphæ distinctæ, axi perpendiculares, incrassatæ, 9-16 L. crassæ, constricte seplatæ et ramosæ, ramis retem maculis magnis, lumino parvo, cfficientibus; gonidia magis numerosa in parte anteriore, 6-8 W lata; hyphæ gonidiales laxe implexæ et lacunas parvas formantes ; in axi centrali hyphæ laxe cohærentes, ver- ticales et ramosæ atque 6-10 w crassæ, lumine parvo. Nec apothecia, nec spermogonia.

Species modo crescendi, id est caulibus apice flabellatis a cæteris Dufoureis facile distincta.

Genus XX. AAMALINA Ach.

Lichenogr. univers. pp. 122 et 598 et Synops. Lich. p. 293 ; Nyl. Synops. Lich. 1, p.287 et tab. VIII, fig. 24-3, Aecogn. monogr. Ramal. p. 5 et apud Hue Lich. exot. p. 52; Wain. Etud. Lich. Brés. X, p.13, Stizenb. Bemerk. Ramal.-Art. Europ. p. 1 ; Cromb. Monogr. Lich. Brit. 1, p. 186; Schwend. Untersuch. Flechtenthall. T, p. 47, tab. V, fig. 7-1; Linds. Mem. Spermog. filament. Lich. p. 126, tab: V, fig. 6-18.

Thallus pallide flavescens stramineusve aut cinereo-glaucescens, erectus aut pendulus, compressus, et aliquando eliam subfoliaceus, rarius cylindricus, vulgo cæspitose laci- niatus, laciniis ordinarie ramosis, undique similiter corticatus et concolor, intus symme- tricus. In corlice corpusculis repleto, hyphæ axi perpendiculares, indistinclæ, seplatæ, septo constrictæ, lateraliter ramosæ, ramis anastomosantibus retemque maculis vel par- vulis vel sat magnis, semper imparibus efficientes, atque aliquando strato amorpho et angusto tectæ.

In paucis speciebus superioris evolutionis gradu prædilæ Æoccellas que (in quibus hyphæ corticis distinctæ, sed similiter retem formantes) tangentes, adest tantum in utraque pagina thalli compressi cortex modo definitus, atque inter hyphas gonidiales invenitur medulla ex hyphis axi parallelis et in plures fascias divisis constituta.

62 AM HUE:

In cæleris speciebus sub cortice et ïlli arcte conjuncla jacet zona nunc lata, nunc angusta, nune continua, nunc frequenlter interrupta, quæ hyphas axi parallelas aut obli- quas ramosasque continet. Illæ hyphæ verticales veram medullam constiluunt. In apice ramulorum hæc medulla non raro sola exstat.

Gonidia protococcoidea, vel in strato sat crasso, vel in glomerulis, in speciebus supe- rivris evolutionis sub corlice, in cæteris sub medulla, aut passim hyphis parallelis defi- cientibus, etiam sub cortice posita et in facie anlica semper magis numerosa. Gonidiis immiscentur hyphæ gonidiales, in thallis fistulosis parum evolutæ, in cæteris medium Lichenis plus minusve occupantes. Gonidia atque hyphæ gonidiales materia albida tegun- dur, unde apud auctores dicitur medulla stuppea, sed vera medulla, sive sub cortice posita, sive inter hyphas gonidiales in fascias divisa semper hac materia denudatur.

Apothecia cupuliformia, turbinatave aut peltata, nunc marginalia nunc terminalia et tunc sæpe ramulo appendiculata, excipulo lecanorino et disco stramineo vel testaceo, pruinoso aut nudo prædita. In excipulo cortex hyphis verticalibus (1), stricte coadunatis, ramosis retemque maculis vulgo sat magnis inæqualibusque efficientibus, formatus. Duo strata gonidialia cortici hypothecioque subjacent, vel ab illis hyphis horizontalibus secernuntur. Inter duo strata gonidialia hyphæ gonidiales, ramosæ plus minusve stricte implexæ et sæpe gonidia foventes. Hypothecium albidum hyphis strictissime implexis formatum ; epithecium stramineum vel subnigrescens, ordinarie granulosum ; paraphyses arcle coadunatæ; sporæ octonæ, hyalinæ, 1-septalæ. Spermogonia nigra aut albida in thallo plus minusve immersa ; spermatia recta parvulaque ; sterigmata pauci-articulata eisque anaphyses seu filamenta anastomosantia immixta.

Sectio I. CoRTExX THALLI HYPHIS SUPERFICIEL PERPENDICULARIBUS TANTUM FORMATUS.

144. Ramalina maciformis f. metabola Hue.

In Africa : in Ægypto rupicolam le sil D’ Lortu et comm. D' Magnier, anno 1898.

Thallus pallide glaucus aut flavicanti-albidus, erectus, 15-25 mm. altus, 0,5 mm. crassus aut foliaceus, foliis parum aut non lobatis, ambitu integris id est in lacinulas non divisis, sed in superficie aliquando, et tunc crebre, lacinulis parvis vel usque ad 20 mm. longis exasperatis ; aut laciniatus lacinulis e basi pluries ramosis, 2-5 mm. latis, supra et subtus crebre reticulatim rugosis aut etiam reticulatim scrobiculatis, raro lævibus; insuper folia et lacinulæ utrinque et præsertim subtus in superficie sæpe soredioso-vulne- rata, aut verrucoso-sorediata et in marginibus etiam ulcerata, intus K flaventia et mox miniato-rubentia. Cortex utriusque paginæ similis, 45-50 L crassus, obscure flavicans et corpuseulis parvis passim et præsertim in zona exteriore repletus. In hoc hyphæ granu- losæ, superficiei perpendiculares, indistinciæ, constricte septatæ, lateraliter ramosæ, ramis anastomosantibus retemque maculis sat parvis irregularibusque formantibus atque strato amorpho 2-3 L crasso tectæ ; meatus hypharum corpuseulis incrustiati. Stratum gonidiale e glomerulis sat longis sub cortice positis, e gonidiis 9-12 raro 16 latis, constans. Axis seu medulla K flavens et dein lateritio-rubens (sub microcoscopio) et raphides parvos formans, ex hyphis superficie granulosis, nunc laxe contextis ramosisque atque 3-4 LL latis, nunc in fasciculis parvis et verticalibus stricte coadunatis et tunc 2-3 y crassis, et superficie lævibus constitutus. Materia alba hyphas medullares laxas gonidiaque, sed non hyphas fasciculatas tegit. Apothecia rara, 2,5-5 mm. lata, sessilia, cupuli- formia, excipulo thallo concolore reticulatim rugoso necnon sorediato, margine granulato subdentatove atque disco obscure ochraceo ornata. In excipulo cortex 42-45 & crassus

(4) Apothecium supra terram aut tabulam positum aut adhuc sicut in summo ramo erecto natum semper consideratur.

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 63

eodem modo ac in thallo formatus ; gonidia sub illo et sub hypothecio ; medulla etiam sicut in thallo et K similiter reagens ; hypothecium albidum, crassum, ex hyphis stricte coadunalis consistens; epithecium nigrescens; paraphyses 50 y allæ, 2 & crassæ, con- stricte articulatæ et apice incrassalæ, 4-5 metientes; sporæ 8%, hyalinæ, 1-septalæ, rectæ, raro subrectæ, 10-16 4 longæ et 3,5-6 y lat. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens el dein vinose rubens.

Tab. IV, fig. 4. thallus parum divisus in facie postica visus; fig. 4°, thallus in facie antica cum apotheciis ; fig. 1%, idem magis divisus.

R. maciformis Delile Flore de l'Egypte &. XIX, p. 338, lab. 53, fig. 2-4, Nyl. Æecogn. monogr. liamal. p. 56, Müll. Arg. £num. Lich. Egypt. p. 8 et Arn. Lich. exsice. n. 1539, etsi pluries lecta, semper sterilis visa est, et in hac nulla hydrate kalico producitur. Forma supra allala nullo alio discrimine ac reactione a forma genuina differt atque apo- thecia speciei affert. In herbario D' Müller Arg. sub hoc nomine jacent quinque speci- mina mihi a cl. Autran benevole communicala ; quatuor in monte Mekkata seu Moquattam prope Cahiram lecta; ab ipso Delile speciei inventore, a Figari ex herb. Kew. et a Schweinfurth, anno 1879. Hæc posteriora in Müll. Arg. £num. Lich. Egypt. p. 8 descripta fuerunt et cuncta sicut tria priora, nullam hydrate kalico reactionem habent. Sed cælera specimina sat parva in Arabia petræa ex herb. Postian.apud colleg.Syriens. Protest. ad terram sub. n. 153 in herb. Boissier, lecltæ, hoc reagente flavent et mox miniato-rubent.

R. maciformis Del. in Ægypto et in Europa meridionali, Slizenb. Lich. afric. p. 36; f. metabola in Ægyptoet in Arabis.

145. Ramalina crispatula f. minima Hue.

In Asia : in Arabia supra saxa trachytica, cirque de Schànsan, presqu'ile d’Aden legit Deflers, 2 decembris 1888.

Thallus obscure stramineus, 5-10 mm. altus, e basi laciniatus, laciniæ 0,8-3 mm. altæ, varie ramosæ et apice paulo latiore crispalæ seu recurvæ, superficie læves aut passim reticulatim rugosæ, K intus non mutatæ. Cortex, sicut in specie genuina, 40 y. crassus ; in hoc hyphæ granulosæ, axi perpendiculares, indistinctæ, seplatæ et ramosæ, ramis anastomosantibus retemque maculis sat magnis imparibusque efficientibus atque strato amorpho 3-4 4 crasso teclæ. Gonidia 6-12 & lata sub cortice sita. Medulla, seu axis, materia alba replela, nuda in partibus fasciculatis ; hyphæ aut laxe contextæ ramosæque, d-9 L crassæ superficie squamulosæ et pauca gonidia foventes, aut passim fasciculatæ et stricte coadunatæ. Sterilis.

Species typica viget in Arabia, Æsypto, regione Tunetana, Cyrenaica, ins. Canariis et in Florida,

146. Ramalina evernioides Nyl. /ecogn. monogr. Ramal. p. 55 et apud Hue Zich. exot. n. 451; Müll. Arg. Lich. Beitr. n. 106, Lich. Palæst.p.s, Enum. Lich. Æoypt. p. 8 et Supplem. p. 4, Lich. Arab. p.130 ; Hue Lich. Canisy p.16; Arn. Lich. exsice. n.915 etZw. Lich. exsicc. n. 1139.

In Asia : in Syria prope Beyrouth ad truncum Olivæ, comm. D' Magnin novembri 1897.

In Africa : in Marocco, Mogador, legit G. Buchet, anno 1897.

Thallus albidus aut viridi-albicans, erectus 40-50 mm. altus, aut in basi monophyllus, 20-25 mm. latus et apicem versus in lacinulas divisus, aut e basi laciniatus, laciniæ 4-5 y latæ, mox dilatalæ et dein ramosæ aut adhuc e basi laciniæ 45 x latæ, compressæ et varie ramosæ, utrinque nunc læves, nunc et sæpius reticulatim rugosæ et etiam scrobi- culatæ, marginibus et aliquando subtus late soredioso-decorlicatæ, supra non sorediis exasperatus sicut in exemplaribus e Gallia occident., K non mutatæ. Cortex 20-30 y crassus ; in hoc hyphæ axi perpendiculares, indistinctæ ramosæque, ramis anastomosantibus retemque maculis parvulis imparibusque, lumine minimo, præbentibus atque strato

64 AS MPSEIUR:

amorpho 4-5 K crasso tectæ. Gonidia sub utroque corlice in lamina longitudinali tenui, 9-14 y lata. Medulla, seu axis, materia alba tecta et hyphis verticalibus, 3-9 L Crassis, parum stricte contextis atque hinc inde ramosis formata. Sterilis. Sporæ 1-3 septatæ, 10- 15 u longæ et 3,5-4,5 y. latæ ; spermatia 3-4 y longa el vix 1 y lata, Nyl. loc. citat.

Viget insuper in Arabia, Palæstina, Ægypto, regione Tunetana, ins. Canariis, Transvaal et in Europa (in Lusitania et Gallia occidentali).

Ad hanc primam sectionem pertinent etiam, distinguendæ sub alia subdivisione, R. ceruchis DN., Nyl. Recogn. monogr. Ramal. p.8, Desmaziera ceruchis Mont. Syllog. p. 318 atque species affines. In /?. ceruchis cortice 50-60 y crasso, hyphæ axi perpendiculares retemque maculis sat magnis imparibusque efficientes. Gonidia sub cortice. In medulla hyphæ verticales et ramosæ atque aliquos gonidiorum glomerulos foventes.

Sectio II. CORTEX E DUPLICI HYPHARUM ZONA CONSTANS.

A. Teretiusculæ Wain. £tud. Lich. Brés. I, p. 16. Thallus teres aut anguloso-teres.

147. Ramalina perlucens Hue.

In Africa : in ins. Borbonia corticolam legit fr. Rodriguez, marlio 1887.

Thallus pallide stramineus, 4-7 cent. altus, ereclus, in ramis primariis, 0,7-0,8 mm. latus, subopacus, in cæleris pellucidus, varie ramosus, ramis more 2. gracilis Nyl. devari- catis, basim versus anguloso-compressiusculis, dein anguloso-teretibus ramisque ultimis teretibusque et breviter ramulosis ; in superficie albo-striatus, striis longitudinalibus, brevibus facileque confluentibus et insuper in lateribus albo-sorediatus,sorediis parvulis, sæpe oblongis, albo-pulverulentis, intus K non mutatus. In thalli corlice duplex hypharum zona : exterior 10-12 Kw lata, leviter flavescens, hyphis axi perpendicularibus, ramosis retemque maculis parvulis, lumine parvo, eflicientibus formata; in interiore seu in medulla hyalina, 60-85 L lata, hyphæ axi parallelæ, ramosæque, arete coadunatæ. Gonidia 7-9 y lata in lamina tenui sub cortice et in hyphis subjacentibus, ramosis et laxe implexis dispersa. Apothecia 1,5-2 y lata, lateralia, breviler pedicellata, basi non constricta, excipulo lævi sed paucis sorediis asperata, margine subintegro atque disco pallide carneo non pruinoso ornata. In excipulo cortex 15-20 latus eodem modo ac zona exterior cor- ticis thalli formata, Duo strala gonidialia, unum a cortice, alterum ab hypothecio, hyphis horizontalibus separata; in medio, hyphæ gonidiales sat laxe implexæ ramo- sæque. Epithecium stramineum, non granulosum: hypothecium albidum ; paraphyses 60 H& altæ, 1,5 u crassæ, apice sæpe furcaltæ et incrassatæ, 4 x metientes. Sporæ 8", rectæ, apicibus altenuatæ, 17-22 u longæ et 3-4 y latæ. Gelatina hymenialis cœrulescens et dein violacee tincta.

Habitu 2. gracili Nyl. seu Alectoriæ gracili Hue similis, sed structura corlicis alia, rami pellucidi, lateribus sorediati atque sporæ angustiores.

B. Compressiusculæ Waiïin. £tud. Lich. Brés. 1, p. 18.

Thallus applanatus, plus minusve latus.

1. Stips Aamalinæ usneoidis Fr.

Thalli laciniæ elongatæ, anguslæ, planæ vel ancipiti compressæ, sæpe torliles,.

148. Ramalina anceps Nyl. Xecogn. monogr. Ramal. p. 15 et apud Hue Zach. exot.

LICHENES EXTRA-EUROPÆI. 65

n. 397; Wain. £tud. Lich. Brés. 1, p. 18 et Lich. Brasil. exsice. n. 65 ; Müll. Arg. Lich. Portoric. p. 3.

In America : 1. in ins. Guadalupa legit Lherminier, rivière Goyave, anno 1862. 2. In ins. Martinica legit R. P. Duss, anno 1887.

Thallus pallide stramineus, pendulus, elongatus, 9-35 mm. longus (alibi usque 50 cent.), nilidiusculus, lævis, dichotome ramosus, ramis valde numerosis primariis 0,6-0,8 mm. latis, cæteris minoribus atque etiam capillaribus, compressiuseulus et anceps acie sæpe albo-striata, in dichotomia curvata applanatus, inter duas ramificationes spi- raliler tortus, intus K flavens et dein rubens. Cortex in ramo primario 90-130 y latus duplici zona compositus; in exteriore flavescenti 10-12 y lata, hyphæ axi perpendi- culares retemque maculis parvis formantes; in interiore medullari hyphæ axi parallelæ, d-10 y crassæ, ramosæ, parum stricte coadunatæ, lumine sat magno. Gonidia 9-10 w lata in lamina longitudinali tenui sub utroque cortice atque hyphæ gonidiis immixlæ aut subjacentes ramosæ laxeque implexæ. Sterilis.

In Nyl. loc. citat. apothecia pallida, 1 mm. lata, in geniculis thalli adnata, excipulo lævi; sporæ rectæ 12-18 4 longæ et 6-8 y lalæ.

Antillis propria species.

129. Ramalina usneoides f. tenuis Nyl. Æecogn. monogr. Ramal. p. 24, Müll. Arg. Lich. Schenck. p. 226.

In America : in Brasilia prope Sao Paulo inter Muscos legit Azevedo Sampaio, anno 1894. |

Hæc species quoad notas analomicas interioris thalli a præcedente nullo modo differt. Etenim in cortice rami bene evoluti duplex hypharum zona; exterior 10-12 x lata, flavescens et hyphis axi perpendicularibus retemque maculis parvis efficientibus for- mala ; in interiore medullari 40-100 y lata et passim fere deficiens, hyphæ axi parallelæ, incrassatæ, 5-10 y crassæ, ramosæ et parum stricte coadunatæ (levi pressione ab invicem facile separatæ). Gonidia satis numerosa sub utroque cortice in lamina longitudinali tenui el inter duostrata gonidialia hyphæ ramosæ, laxe implexæ etinterhyphas gonidia dispersa ; maleria albida densa hyphæ gonidiaque teguntur. In hac æque in À. ancipiti Nyl. ramuli Juveniles in eorum cortice hyphas tantum superficiei parallelas, in maxima crassiludinis parte laxe, et in exteriore strictius coalitas offerunt. Sed, quum in baseos ramis verus cortex in zona exteriore bene aut sat bene evolutus appareat, gradus vegetationis superior exprimitur. Sed animadversione digaum species thallo cæterarum thallo longiore gau- dentes gradum evolutionis oblinere minorem.

R. usneoides Fr. viget in Africa (Algeria, ins. Borbonia et Sanctæ Helenæ) ; in calidioribus regio- nibus Asiæ et Americæ ; in Australia et in Nova-Zelandia. Forma tenuis Fr. forsan Brasiliæ propria.

2, Stirps Xamalinæ gracilentæ Ach.

Laciniæ thalli breves, angustæ, superficie læves aut striatulæ, apothecia longe appen- diculata.

150. Ramalina gracilenta Ach. in herb., Nyl. Æecogn. monogr. Ramal. p. 19 et apud Hue Lich. exot.n. 405.

In America : 1. in Louisiana corticolam legit Feathermann. Legit eliam abb. Langlois ad arboris {runcum Howe Place, n. 11, 20 decembris 1884; ad Castaneam, n. 16, 16 maii, et ad ramulos, Lafayette, n. 18, 25 septembris 1885, et ad Cralægum spathulatam, Natchi- toches, n. 19, 25 septembris 1886. 2. In Florida.

Thallus pallide vel obscure stramineus, 3-7 cent. altus, erectus vel subdecumbens, basi

NouvELLES ARCHIVES pu Muséum, série. [. 9

66 A.-M. HUE.

cæspitosus ; rami primarii 0,3-1 mm. lati, applanati, superficie læves, et passim longitu- dinaliler albo striati atque etiam tuberculis albis parvisque adspersi; ramuli ullimi tereles aut subteretes. In cortice duplex hypharum zona : in exteriore 10 & lata flaves- centeque hyphæ axi perpendiculares retem maculis parvis formantes ; in interiore 45-70 y lata, hyphæ axi parallelæ, 4-6 4 crassæ et sat arcte coadunatæ. Gonidia 7-11 w lata sub cortice; hyphæ ïillis subjacentes 2-4 L crassæ, ramosæ et laxe implexæ. Apothecia 1-2 mm. lata, lateralia et ramo subgeniculato affixa aut subterminalia et tune longe ramulo appendiculata, pedicellata, excipulo lævi, basi non constricto, margine integro aut subcrenulato, disco pallide testaceo, sæpe pruinoso, primum plano et demum con- vexo munita. In cortice excipuli etiam duplex hypharum zona; exterior flavescens 20-35 y. lata, interior 50-60 y lata, incolorata, passim deficiens, utraque ut in thallo formata. Gonidia sub cortice et sub hypothecio sita vel ab illo hyphis horizontalibus separata, atque in hyphis gonidialibus laxis dispersa ; epithecium subnigrescens granulosumque ; hyÿpo- thecium albidum ; paraphyses 50 y altæ, 1-1,5 w crassæ, apice incrassatæ atque 3-4 metientes. Sporæ rectæ, apicibus subacutis, 12-16 x longæ et 4-4,5 y latæ. Gelatina hymenialis iodo cœrulescens et mox fuscescens. (Spermatia 3-3,5 & longa et 4 y lata, Nyl. loc. citat. p. 20).

In Asia (China, Cochinchina, Manilla et ins. Philippinis); in America septentrionali temperata et in ins. Cuba.

151. Ramalina Montagnei D. N. Framm. Lich. p.46, Nyl. Recogn. monogr. Ramal. p. 20, et apud Hue Zich. exot. n. 406; À. rigida f. Montagnei Tuck. Synops. North Americ. Lich. I, p. 23.

In America : in Florida corticola.

Thallus pallide testaceus, erectus, 2-4 cent. altus, in basi dense cæspitosus ; laciniæ primariæ 1 mm. lalæ, compressæ, frequenter et varie ramosæ, ramulis ultimis subulatis, extus læves